PERCY SHELLEY: "Ozymandias"

 

PERCY SHELLEY:  "Ozymandias"

       Ο Πέρσυ Μπυς Σέλλεϋ / Percy Bysshe Shelley  (1792 - 1822) ήταν Άγγλος ποιητής, από τους πιο ονομαστούς της ρομαντικής ποίησης του 19^ου αι. Φιλελεύθερων αρχών και φιλέλληνας, ύμνησε στην έκρηξη της την Ελληνική Επανάσταση στο ποίημα του «Ελλάς (Hellas)»…… Τον επόμενο χρόνο, κατά τη διάρκεια του ενός ταξιδιού του στην Ιταλία βρήκε θάνατο από πνιγμό στη θάλασσα, σε ηλικία μόλις 30 χρόνων…. Σύζυγος του υπήρξε η συγγραφέας Mary Shelley, γνωστή για το μυθιστόρημά της «Φρανκενστάιν ή ο Σύγχρονος Προμηθέας».

       Ο Διόδωρος ο Σικελιώτης (1ος αι. π.Χ.) ήταν Έλληνας ιστορικός συγγραφέας. Στο  μεγάλης εκτάσεως και αξίας έργο του: «Ιστορική Βιβλιοθήκη»….. Σαραντάτομο έργο!  Του χρειάστηκαν 30 ολόκληρα χρόνια για να το ολοκληρώσει….. έχουν διασωθεί πάρα πολλές και σπουδαίες πληροφορίες για την παγκόσμια ιστορία, που διαφορετικά θα είχαν χαθεί για πάντα……

       Μια αναφορά από το πιο πάνω έργο του Διόδωρου Σικελιώτη, σχετική με την ιστορία της Αιγύπτου, υπήρξε αφορμή για τον ποιητή Σέλλεϋ να εμπνευστεί και να γράψει ένα υπέροχο ποίημα, με πολύ υψηλά νοήματα, το ποίημα: "Ozymandias".  

        Στην αρχαιότητα  Οζυμανδύας ή Οσυμανδύας ήταν ένα ελληνικό όνομα για τον Αιγύπτιο Φαραώ Ραμσή II….. προεχόμενο από παραφθορά του επίσημου βασιλικού τίτλου του Ραμσή, που ήταν «Ούσερ-μαατ-ρε Σέτεφ-εν-ρε».... Ο Ραμσής Β΄ (1303 - 1213 π.Χ.), επονομαστείς και Μέγας, τρίτος φαραώ της 19ης δυναστείας της Αιγύπτου, ήταν ο ισχυρότερος και ενδοξότερος όλων των Αιγυπτίων βασιλέων. Θεωρείται και ο φαραώ της περιώνυμης  Εξόδου (φυγής) των Ισραηλιτών από την Αίγυπτο με τον Μωυσή.

         Η αναφορά του Διόδωρου Σικελιώτη έχει ως εξής: «…… Πλάι στην είσοδο βρίσκονται τρεις ανδριάντες όλοι από μαύρη πέτρα της Συήνης, εκ των οποίων ο ένας, ο καθιστός, ξεπερνάει σε μέγεθος όλα τα αγάλματα της Αιγύπτου. Αν μετρήσεις το πόδι του, είναι παραπάνω από επτά πήχεις. Τα δυο άλλα αγάλματα στα γόνατα του πρώτου, το ένα δεξιά και το άλλο αριστερά, της κόρης και της μάνας του, έχουν μέγεθος μικρότερο από το προαναφερθέν. Τούτο το έργο δεν είναι μόνο αξιοθαύμαστο για το μέγεθος του αλλά κι επειδή είναι δουλεμένο με σπάνια τέχνη και η πέτρα του είναι εξαιρετικής ποιότητας, αφού σε τόσο μεγάλη επιφάνεια δεν παρατηρείται μήτε ρωγμή μήτε ψεγάδι. Πάνω του υπάρχει η επιγραφή: «Βασιλεύς βασιλέων Οσυμανδύας ειμί. ει δε τις ειδέναι βούλεται πηλίκος ειμί και που κείμαι, νικάτω τι των εμών έργων  / Είμαι ο Οσυμανδύας, ο βασιλεύς των βασιλέων. Αν κάποιος θέλει να μάθει πόσο μεγάλος είμαι και πού βρίσκομαι, ας ξεπεράσει κάποιο από τα έργα μου».

           Ο Διόδωρος ο Σικελιώτης είχε βασιστεί σε περιγραφή του Εκαταίου, που έζησε τον 6ο π. Χ αιώνα, ο οποίος είχε πάει στην Αίγυπτο και είχε κάνει περιγραφή κάποιου αγάλματος του Ραμσή……. Όμως αυτή, η πιο πάνω ιστορική αναφορά, δεν υπήρξε μόνον πηγή έμπνευσης για έναν Άγγλο ποιητή πριν 200 χρόνια……. Εντελώς πρόσφατα (το έτος 2017), μια  αρχαιολογική ανακάλυψη, που έγινε τυχαία στην Ηλιούπολη της Αιγύπτου, συγκλόνισε την παγκόσμια επιστημονική κοινότητα!  Μέσα στα λασπόνερα μίας φτωχογειτονιάς βρέθηκε ένα κολοσσιαίων διαστάσεων άγαλμα - που πιθανολογείται - ότι ανήκει στον, από τους ισχυρότερους ηγεμόνες της Αρχαίας Αιγύπτου, Φαραώ Ραμσή τον Β’, τον αποκαλούμενο «Βασιλέα των Βασιλέων»!

Percy Bysshe Shelley :  "Ozymandias"

I met a traveller from an antique land

Who said: "Two vast and trunkless legs of stone

Stand in the desert. Near them, on the sand,

Half sunk, a shattered visage lies, whose frown,

And wrinkled lip, and sneer of cold command,

Tell that its sculptor well those passions read

Which yet survive, stamped on these lifeless things,

The hand that mocked them and the heart that fed:

And on the pedestal these words appear:

'My name is Ozymandias, king of kings:

Look on my works, ye Mighty, and despair!'

Nothing beside remains. Round the decay

Of that colossal wreck, boundless and bare

The lone and level sands stretch far away

 

Σε μετάφραση της Κατερίνας Σχινά

 

Συνάντησα ένα ταξιδιώτη από χώρα αρχαία.

Είπε: Τεράστια, δίχως κορμό, δυο πόδια πέτρινα

υψώνονται στην έρημο.

Κοντά τους, μες στην άμμο βυθισμένο,

ένα θρυμματισμένο πρόσωπο.

Τα σκυθρωπά του χείλη, πτυχωμένα σ’ ένα χαμόγελο ψυχρής υπεροχής.

Λένε ο γλύπτης τους πως διάβασε σωστά αυτά τα πάθη

που ακόμη ζούνε χαραγμένα στ’ άψυχα ετούτα πράγματα.

Το χέρι που τα περιγέλασε και την καρδιά που τα ’θρεψε.

 

Και πάνω στο κρηπίδι αυτές οι λέξεις αχνοφαίνονται:

Οζυμανδίας  τ’ όνομά μου, βασιλεύς των βασιλέων.

Κοιτάξτε τα έργα μου, ισχυροί κι απελπιστείτε».

Άλλο τίποτα δεν απομένει. Γύρω από τη φθορά

των κολοσσιαίων ερειπίων, απέραντη, γυμνή,

μόνη η έρημος, κι επίπεδη, απλώνεται μακριά.