Η ΣΧΕΔΙΑ ΤΗΣ ΜΕΔΟΥΣΑΣ

 

Η ΣΧΕΔΙΑ ΤΗΣ ΜΕΔΟΥΣΑΣ

“Le Radeau de La Méduse”. Ελαιογραφία σε καμβά, του Theodore Géricault.

       Ο μεγάλων διαστάσεων πίνακας (Ελαιογραφία σε καμβά, ύψος 4,91 - πλάτος 7,16 μέτρα. Οι άνθρωποι εικονίζονται  σε  διπλάσιο μέγεθος από το κανονικό), “Le Radeau de La Méduse” του Théodore Géricault, που εκτίθεται στο μουσείο του  Λούβρου, αποδίδει ένα τραγικό επεισόδιο στην ιστορία του γαλλικού αποικιακού ναυτικού, από τη βύθιση της φρεγάτας “Medusa”

        Η φρεγάτα "Μέδουσα" απέπλευσε στις 17 Ιουνίου 1816, από το Ile d'Aix (νησί της ΝΔ Γαλλίας, στο Βισκαϊκό Κόλπο), με προορισμό το λιμάνι του Saint-Louis της Σενεγάλης. Οδηγούσε και στολίσκο αποτελούμενο από τρία ακόμα σκάφη (“Loire”, “Argus” και “Echo”). Σκοπός της αποστολής ήταν η αποκατάσταση της Γαλλικής αποικιακής κυριαρχίας στη Δυτική Αφρική, υπό τους όρους της Συνθήκης (Ειρήνης) του Παρισιού.

      Η Συνθήκη του Παρισιού υπεγράφη στις 30 Μαΐου 1814. Με αυτήν τερματίστηκαν οι εχθροπραξίες (στη μακρά σειρά των Ναπολεόντειων Πολέμων) μεταξύ της Γαλλίας και του Έκτου Συνασπισμού, με ήττα του Ναπολέοντα, που εξορίστηκε στην νήσο Έλβα. Η συνθήκη ειρήνης καθόρισε τα σύνορα της Γαλλίας, υπό τον Οίκο των Βουρβόνων, που παλινορθώθηκε.

    Στο πλοίο Μέδουσα βρίσκονταν περίπου 400 επιβάτες, συμπεριλαμβανομένου του Συνταγματάρχη Julien Schmaltz, νέου κυβερνήτη της Σενεγάλης με τη σύζυγο και τη κόρη του, επιστήμονες, υπάλληλοι, στρατιώτες, συμπεριλαμβανομένων Ασιατών καθώς και έποικοι. Πλοίαρχος - κυβερνήτης ήταν ο Hugues Duroy de Chaumareys, που μετά θεωρήθηκε -όχι άδικα- υπεύθυνος της μεγάλης τραγωδίας που προκάλεσε, λόγω της απειρίας και της ανικανότητας του.

       Κατά το ταξίδι, το “Medusa”, θέλοντας να προσπεράσει τα άλλα τρία σκάφη, αποκλίνει από την προγραμματισμένη διαδρομή και στις 2 Ιουλίου 1816 προσαράσσει σε μια αμμουδιά, περίπου 60 μίλια μακριά από τις ακτές της Μαυριτανίας. Τότε, ως αποφασίσθηκε, 17 ναύτες παραμένουν επί της φρεγάτας σε μια προσπάθεια να την φέρουν πίσω με ασφάλεια, 233 επιβάτες, συμπεριλαμβανομένων των Chaumareys και  Schmaltz (με την οικογένεια του), ξεκινούν με κανό κωπηλατώντας να φτάσουν στην ηπειρωτική χώρα, 100 χιλιόμετρα (60 μίλια) μακριά, ενώ οι υπόλοιποι (149 ναύτες και στρατιώτες, συμπεριλαμβανομένης μιας γυναίκας) στοιβάχτηκαν πάνω σε μια αυτοσχέδια επίπεδη σχεδία, είκοσι μέτρων μήκους και επτά πλάτους, στην οποίαν πρόχειρα καρφώθηκαν σανίδες και συν-αρμολογήθηκε με σχοινιά.

       Η σχεδία δέθηκε σε τέσσερα κανό, προκειμένου να ρυμουλκείται, όμως λόγω της θαλασσοταραχής τα κωπηλατικά κανό παρασύρθηκαν στη θάλασσα. Τότε οι αξιωματικοί αποχωρούν από τη σχεδία, ο δε κυβερνήτης de Chaumareys  αποφασίζει να εγκαταλείψει τους επιβάτες της σχεδίας στη μοίρα τους, με τις εντελώς πενιχρές προμήθειές τους….

       Όλοι οι επιβαίνοντες της σχεδίας, εκτός από 15, πέθαναν στο διάστημα των 13 φρικτών ημερών που διήρκησε το τρομαχτικό ταξίδι τους πάνω στη σχεδία, μέσα από τα κύματα, πριν από την -τυχαία- διάσωσή τους από μια βάρκα του Argus. Κι’ απ’ αυτούς τους 15 επιζήσαντας πάνω στη σχεδία, 4 - 5 πέθαναν τις επόμενες ημέρες πάνω στο Argus…..

        Το τραγικό είναι ότι όσοι επέζησαν δεν υπέστησαν μόνον τα μαρτύρια της τρέλας, της πείνας, της αφυδάτωσης, αλλά και πάνω στη σχεδία πολλοί  άσκησαν κανιβαλισμό, αυτοκτόνησαν, σκότωσαν ο ένας τον άλλον, ή πέταξαν  κάποιους αδύναμους στη θάλασσα!

       Από τους άλλους ναυαγούς της φρεγάτας διασώθηκαν οι περισσότεροι με τα κανό, όμως από τους 17 ναύτες που είχαν παραμείνει πάνω στο πλοίο, μόνον 3 βρέθηκαν ζωντανοί, όταν το βρετανικό ναυτικό, 42 ημέρες αργότερα, τους περιμάζεψε. Έτσι, συνολικά η βύθιση της φρεγάτας “Medusa” προκάλεσε τον θάνατο πάνω από 150 ανθρώπων. Το γεγονός αυτό, το τραγικό ναυάγιο του 1816, έλαβε μεγάλη δημοσιότητα, προκλήθηκε διεθνές σκάνδαλο……     

 

        Υ.Γ. Théodore Géricault (1791-1824). Γάλλος ρομαντικός ζωγράφος και λιθογράφος. Το έργο του “Le Radeau de La Méduse” ολοκληρώθηκε το 1818-19, όταν ο καλλιτέχνης ήταν μόλις 27 ετών. Το Λούβρο το απέκτησε αμέσως μετά το θάνατο του Théodore Géricault, στην ηλικία των 32 ετών.