Το ΞΕΜΑΤΙΑΣΜΑ τσι ΛΕΝΙΩΣ

 

Το ΞΕΜΑΤΙΑΣΜΑ τσι ΛΕΝΙΩΣ 

Ο Ιησούς θεραπεύει γυναίκα (παράσταση στις κατακόμβες της Ρώμης)

“Πάνω στα όρη τα βουνά δούλος ήσκαβε,

κι’ εκειά που ‘σκαβε, πόνος τον ήπιασε.

Φωνάζει δριμά, τα βουνά συνταλαχά……

Δε βρέθηκι’ άθρωπος, βαφτισμένος – μυρωμένος – του θεού παραδομένος,

γλήγορα να τον γητέψει,  μ’ ένα δίκοπο μαχαίρι και τρικόντυλο καλάμι.

Τη γητειά να δώσει τω βουγιώ, τα βούγια στο ζυγό, ο ζυγός στα λούρα,

τα λούρα στο σταβάρι, το σταβάρι στο ποδάρι, το ποδάρι στο υνί,

το υνί στο χώμα, το χώμα στο νερό, το νερό στη θάλασσα……

κι’ η θάλασσα στον πάτο-πάτο να την πάει.

Να γλιτώσει η κοπελιά, να γλιτώσει το Λενιώ μας!

Φτου δεξά – Φτου ζερβά – Φτου τα μάτια τα κακά,

Ιησούς Χριστός νικά, κι’ όλα τα κακά σκορπά.

Φτου – φτου – φτου”.

 

Η  ΔΙΗΓΗΣΗ

     Συνηθίζω να επισκέπτομαι, με την γυναίκα μου, για ολιγοήμερες διακοπές την Σητεία, μια φορά το χρόνο - κάθε 2-3 χρόνια το αργότερο. Η μικρή αυτή πόλη της Κρήτης είναι για μένα η πιο αγαπημένη. Υπήρξε η ιδιαίτερη πατρίδα της μητέρας μου, αλλά -κυρίως- ο τόπος όπου έζησα όλα τα παιδικά και εφηβικά μου χρόνια (από 4 έως και 17 ετών).

     Στη Σητεία συναντώ αρκετούς (όσοι ακόμα είμαστε εν ζωή) συγγενείς, φίλους,  συμμαθητές κ.ά. Με πολλούς απ’ αυτούς καθημερινά κάνουμε όμορφες συντροφιές, περνάμε ωραία, σε ταβερνάκια ή σε εξοχικά φίλων. Οι συζητήσεις στις παρέες μας είναι χαρούμενες – ζωηρές και γεμάτες νοσταλγία για τα περασμένα χρόνια, τις παιδικές μας αναμνήσεις…..  

         …… Μας αρκεί κι’ ένα καφεδάκι. Όμως το κέφι απογειώνεται σαν πέσουν στο τραπέζι πεντανόστιμα κρητικά μεζεδάκια, όπως: κουλουκόψωμο, στάκα, ξύγαλο, χοχλιοί μπουμπουριστοί, ντολμαδάκια αθουλένια, νεράτες μυζηθρόφτες, διάφορα πιταράκια,  οματιές κ. ά.  Θα πιούμε, ασφαλώς “τη τσικουδιά μας”, θα πούμε και καμιά μαντινιάδα…….

       Πρώτα-πρώτα, ο ένας στον άλλο με καμάρι δείχνουμε, από τα κινητά μας τηλέφωνα, φωτογραφίες των εγγονιών μας. Μετά μνημονεύουμε όσους χάσαμε το προηγούμενο διάστημα, διηγούμαστε τα προβλήματα της υγείας μας, τις δυσκολίες από την ακρίβεια της ζωής, τα χρέη ή τα δάνεια μας, τα εμπόδια που συναντούν τα κοπέλια μας να σταδιοδρομήσουν.

     Θα αναφερθούμε σε κάποια “καραμπινάτα” σκάνταλα και ρουσφέτια ντόπιων πολιτικών, καθώς και  στις αθεράπευτες θρησκοληψίες και δεισιδαιμονίες του λαού. Οπωσδήποτε δεν θ’ αποφύγουμε να ιστορίσουμε και μερικές “χτυπητές” συγκρουσιακές σχέσεις μεταξύ ζευγαριών, γειτόνων και συγγενών μας, κ.ά. παρόμοια που θα μπορούσαν να θεωρηθούν ανελέητο, επί νεκρών και ζώντων, “κουτσομπολιό”!

      Ενημερωνόμαστε για διάφορα τοπικής σημασίας ζητήματα, όπου βέβαια τα περιβαλλοντολογικά είναι τα πιο σοβαρά και οξυμένα, ενώ σχολιάζουμε και ασκούμε  κριτική  στα επίκαιρα πολιτικά θέματα, στις βαθυστόχαστες στρατό-γεωπολιτικές αναλύσεις των αστέρων της TV, στο μεταναστευτικό και προσφυγικό κ.ά.…… Περιττό, βέβαια, να σας πω πως σπανίως όλοι συμφωνούμε στις αναλύσεις των πιο πάνω θεμάτων.

       Από την “ατζέντα” των συζητήσεων μας δεν λείπουν εκτενείς σχολιασμοί και στα τρέχοντα δημοφιλή τηλεοπτικά σήριαλ’ ς, στα πολλά και ποικίλα ειδεχθή εγκλήματα που γίνονται στην κοινωνία, έτσι όπως από τους κορυφαίους δημοσιογράφους προβάλλονται στις ειδήσεις της τηλεόρασης.

      Άρρηκτα όμως μας συνδέουν οι κοινές παιδικές μας αναμνήσεις. Όλοι έχουμε και διηγούμαστε ιστορίες από το σχολείο, Δημοτικό και Γυμνάσιο. Οι περισσότερες διηγήσεις μας αφορούν ιστορίες φτώχιας, στερήσεων, κακοπέρασης, αλλά και του συνηθισμένου φαινομένου, αυτού της άσκησης (απίστευτης) σωματικής και ψυχολογικής βίας σε μαθητές, σε εμάς τους ίδιους δηλαδή, από μέρους πολλών δασκάλων και καθηγητών μας. Επώδυνες εμπειρίες (τραυματικές) για τις ευαίσθητες παιδικές ψυχές, χωρίς, συνήθως, να υπάρχει ουσιαστικός λόγος!

               Φτωχά παιδιά, πεινασμένα και ρακένδυτα, στη τρυφερή σχολική ηλικία τους, πολλά από χωριά - μακριά από τα σπίτια τους, υφίσταντο και υπέμεναν ένα σωρό απάνθρωπες (εκπαιδευτικές - δήθεν) τιμωρίες και άλλους περιορισμούς (μάλιστα από αυτούς που είχαν αναλάβει το υψηλό έργο της διαπαιδαγώγησης τους)……  “για να γενούνε αθρώποι”!

              Και αυτοί/ές ήταν εγγόνια και παιδιά ηρώων των αγώνων για το λευτέρωμα της ίδιας της Κρήτης από τους Οθωμανούς, για τη λευτεριά όλων των υπόδουλων Ελλήνων, των αγώνων για το λυτρωμό της πατρίδας από τους Ναζί-κατακτητές.

      Μια τέτοιου είδους φιλική μάζωξη σ’ ένα ταβερνάκι, 10 περίπου ατόμων της ηλικίας μας, είχαμε το βράδυ της παραμονής της αναχωρήσεως μας, από τη Σητεία για την Αθήνα. Ήταν η αποχαιρετιστήρια μας για φέτος. Οι συζητήσεις και το φαγητό, όπως πιο πάνω σκιαγράφησα.

     Μεταξύ των (ηλικιωμένων) ομοτράπεζων μας και η 19χρονη Ελένη (χαϊδευτικά το ή η Λενιώ). Η Λενιώ, είναι εγγονή ενός καλού φίλου - συμμαθητή από το Γυμνάσιο. Και κατοικεί, με την πατρική της οικογένεια, στην Αθήνα, όπου και σπουδάζει σε ανώτερη σχολή. Η κοπέλα μόλις την προτεραία είχε έρθει από την Αθήνα για καλοκαιρινές διακοπές στον παππού της, στη Σητεία. Μη έχοντας ακόμα  προλάβει να συνδεθεί με παρέες της ηλικίας της, ο παππούς της (και φίλος-συμμαθητής μου) την είχε φέρει εκείνη τη βραδιά στο τραπέζι μας.

     “Μια χαρά κοπέλα”, σαν “τα κρύα νερά”, ήταν η Λενιώ, όμως από την αρχή παρέμενε σκυθρωπή, σαν απόκοσμη – χαμένη, στην άκρη του τραπεζιού. Μπουκιά δεν έτρωγε και ούτε μια λέξη δεν έφευγε από το “έρκος των οδόντων” της, παρ’ όλο που όλοι δείξαμε ενδιαφέρον για τις σπουδές και τα σχέδια της, για τους γονείς της στην Αθήνα  κλπ.

      Ο πρωτεξάδελφος μου Μανώλης Δ., 82 χρόνων, “το ‘πιασε” αμέσως: «Μωρέ! Ματιασμένη είναι η κοπελιά!», και όλοι εμείς -μεταξύ σοβαρού και αστείου- συμφωνήσαμε! Άλλωστε ήταν τόσο όμορφη η Ελένη, που προσείλκυε ματιές θαυμασμού όλων, απ’ όπου περνούσε. Μια άλλη φίλη, που παρευρίσκετο, τύγχανε και νονά της, το τεκμηρίωσε, “αναμφισβήτητα", με την παρατήρηση ότι:

        «Το Λενιώ δεν φορούσε το βαφτιστικό της σταυρό, αυτόν που ως νονά της είχε χαρίσει στα βαφτίσια της. Αντίθετα, στο στήθος της κρέμονταν ένα κολιεδάκι, μ’ ένα σύμβολο που της φάνηκε “διαβολικό”!… Μπρρρρρ!..... (Στην πραγματικότητα ήταν ο Αιγυπτιακός σταυρός Ankh)….  Άρα η Λενιώ ήταν ευάλωτη στις γητειές, αν μη τις προκαλούσε κιόλας»!

                               

Ο εξάδελφος μου ο Μανώλης ανέλαβε ευθύς το έργο του ξεματιάσματος! Μας εξήγησε ότι γνωρίζει ένα πολύ αποτελεσματικό “μαγικό ξόρκι”, που το είχε μάθει μικρός από την αδελφή της γιαγιάς της μάνας του, τη περίφημη “Άννα του Πετρά”!

      …. Αμυδρά την θυμάμαι την ξακουστή αυτή προ-γιαγιά μας. Ζούσε στο χωριό Πισκοκέφαλο της Σητείας και από πολιομυελίτιδα είχε μείνει ανάπηρη από μικρή. Πανέξυπνη, καταδεχτική, ήταν ανύπαντρη λόγω της αναπηρίας της, βοηθούσε με χαρά  τις αδελφές της, τους χωριανούς της, όλο το κόσμο. Επίτροπος στην εκκλησία, έμπαινε ελεύθερα οποτεδήποτε σε όλα τα σπίτια, οργάνωνε γιορτές και πανηγύρια, έκανε  προξενιά κ.ά. Ήμουν κάπου 12 χρονών όταν, υπέργηρη, έφυγε από τη ζωή. Ηλικιωμένοι άνθρωποι στο χωριό της, ακόμα και σήμερα, διηγούνται ιστορίες της …..

      - Το χωριό Πισκοκέφαλο, πριν δημιουργηθεί η νέα πόλη (το λιμάνι της) Σητείας,  επί Οθωμανικής διοικήσεως (1669 - 1898), ήταν η πρωτεύουσα της επαρχίας μας. Ονομάσθηκε  “Επισκοκέφαλον”, επειδή είχε κτισθεί πάνω στη “κεφαλή” (ύψωμα, λόφο), στα ριζά του οποίου ήταν η έδρα της Επισκοπής της περιοχής. Η Επισκοπή ήταν της Λατινικής εκκλησίας, της μόνης επιτρεπτής να υπάρχει στην Βενετοκρατούμενη Κρήτη (1204/10 - 1669).      

     Ο Μανώλης, λοιπόν, κάθισε μπροστά στην κοπέλα, που δυσφορούσε μεν αλλά δεν αντέδρασε, και ενώ εμείς κρατούσαμε αυστηρά σιωπή με κατεβασμένα κεφάλια, τρεις φορές, αργά-δυνατά, απήγγελλε το μαγικό του ξόρκι:

“Πάνω στα όρη τα βουνά δούλος ήσκαβε,

 .................................................................

 Να γλιτώσει η κοπελιά, να γλιτώσει το Λενιώ μας!

Φτου δεξά – Φτου ζερβά – Φτου τα μάτια τα κακά,

Ιησούς Χριστός νικά, κι’ όλα τα κακά σκορπά.

Φτου – φτου – φτου!”

                               Ω! του θαύματος!.... Τρείς φωτεινές εκλάμψεις, σαν από φωτεινή πηγή, έλουσαν τη Λενιώ, κι ευθύς το πρόσωπο της φωτίστηκε, τα μάγουλα της έλαμψαν, τα μάτια της αστραποβολήσαν!

      Η μέχρις εκείνη τη στιγμή μελαγχολική κοπέλα, αίφνης, άλλαξε διάθεση! Απαστράπτουσα από χαρά, σηκώθηκε βιαστικά από το τραπέζι, έδωσε από ένα γρήγορο φιλί στον εμβρόντητο παππού της και στη σαστισμένη νονά της, πήρε το τσαντάκι της, μας ευχαρίστησε και καληνύχτισε κι έφυγε τρέχοντας προς ένα αυτοκινητάκι, λίγο πιο πέρα στο δρόμο…..

     …. αυτό που της είχε κάνει σινιάλο τρεις φορές, ανοιγοκλείνοντας τα φώτα του! Κάποιοι από εμάς διέκριναν και τον γοητευτικό νεαρό οδηγό του αυτοκινήτου….. Έκανε το θαύμα του ο “φτερωτός θεός”, σκέφθηκα!    

      “Έπιασε το ξόρκι! Γλίτωσε το Λενιώ μας!”…... αναφώνησε, ικανοποιημένος ο εξορκιστής (“βαφτισμένος – μυρωμένος – του θεού παραδομένος”) εξάδελφός Μανώλης!..... “Μπράβο Μανώλη”, του είπαμε όλοι, κι’ αυτός απάντησε με μετριοφροσύνη (και με σκωπτική διάθεση): “Ευτυχώς παιδιά!.... Ο πονηρός Βεελζεβούλ δεν επέμενε!" 

      "Ειδαλλιώς, - συμπλήρωσε η νονά τσι Λενιώς, που τα Θρησκευτικά τα "έπαιζε στα δάκτυλά της" - αν δηλ. το “κακό μάτι” (βασκανία - δαιμονική ενέργεια) ήταν πιο ισχυρό, θα  χρειαζόντουσαν ειδικές ευχές  ιερέα, που θα ερχόταν, με τα άμφια, το θυμιατό και την αγιαστούρα του, να τελέσει το μυστήριον του “Ευχέλαιου” (ιερουργία προς άφεση αμαρτιών), κατόπιν της ειλικρινούς Εξομολογήσεως και της θείας Μεταλήψεως της “πειρασθήσης” (προσβληθείσης) από τον Σατανά Ελένης”!

      Τέλος καλό, όλα καλά!..... Τώρα, αν η “σωτηρία” του Λενιού οφείλονταν στο μαγικό  ξόρκι του Μανώλη, ή στον θεό - έρωτα, δεν έχει και μεγάλη σημασία, γιατί το αποτέλεσμα μετράει. Σημασία έχει η Ελένη (και κάθε Ελένη) να είναι ευτυχισμένη!  

Σητεία (Φραντσέσκο Μπαζιλικάτα, 1618)