ΜΑΡΙΑ ΡΕΝΑΚ - Θεατρικό έργο

                                                                         

 ΜΑΡΙΑ   ΡΕΝΑΚ

Θεατρικό έργο σε  6  πράξεις

 «Γιάννης Ποδιάς και Μπαντουβάς  και  Νίκος Σαμαρείτης, 

Πετρακογιώργης,  Σατανάς  - οι ένδοξοι τσι Κρήτης -

και των Ανωγειανώ ο αρχηγός ο Γιάννης Δραμουντάνης........

 Τα κατορθώματ’ αυτονώ,  άθρωπος δεν τα κάνει»!

                                                 (Κρητική μαντινάδα για την Εθν. Αντίσταση ’41-44)

Τα  πρόσωπα  του  έργου:

1)      Νίκος                                                                         δημοσιογράφος.

2)      Μυρσίνη   Μαρκοπετράκη                                        θυγατέρα της Ιφιγένειας, 31 ετών.

3)      Ιφιγένεια   Μαρκοπετράκη                                        μητέρα της Μυρσίνης,  63 ετών.

        4)     Μαρία      Ρενάκ  (Καστρινού)                                   γιατρός, 50 ετών.

        5)     Γιώργης    Καστρινός                                                 πατέρας της Μαρίας Ρενάκ.

        6)     Ευγένιος   Διοσκουρίδης (ή Γιάννης Παπαδάκης)     καθηγητής, 55 ετών.

 

 Το έργο διαδραματίζεται στη περιοχή  Αθήνας - Πειραιά  το έτος 1975

 Πράξη 1^η :  Μία  συνέντευξη

Την μεθεπόμενη ημέρα ενός επεισοδίου

 ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ.  Δεσποινίς Μυρσίνη, παρακαλώ να μου διηγηθείτε  το περιστατικό από την αρχή για να το καταλάβω καλύτερα και να κρατήσω σημειώσεις. Το ρεπορτάζ μου δεν πρέπει να έχει κενά κι ασάφειες… Αύριο ή μεθαύριο θα το δώσω στην εφημερίδα μου κι από κει και πέρα εξαρτάται από τον διευθυντή αν και πότε, στα πλαίσια της έρευνας μας, το δημοσιεύσει.

ΜΥΡΣΙΝΗ. Εσείς ξέρετε…. Λοιπόν: Προχθές το πρωί με τον θείο μου, Ευγένιο Διοσκουρίδη, υποβασταζόμενο από μένα, βαδίζαμε αργά, άλλωστε γρήγορα δεν θα μπορούσαμε, στο πεζοδρόμιο της οδού Πραξιτέλους. Ήταν περίπου 11 η ώρα, όταν ο θείος αισθάνθηκε άσχημα και σε λίγα λεπτά σωριάστηκε, χωρίς  να μπορέσω να τον συγκρατήσω.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ.  Διατηρούσε τις αισθήσεις του;

ΜΥΡΣΙΝΗ. Ναι, βέβαια και επί πολύ. Ανταλλάσαμε μάλιστα και  κουβέντες. Αργότερα μέσα στην κλινική τις έχασε, αφού για σχεδόν μια ώρα κανείς δεν του είχε προσφέρει βοήθεια, παρά τις εκκλήσεις μου.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ. Πόσο κοντά έτυχε να βρίσκεται η “Κλινική Ρενάκ” και πως τον μεταφέρατε μέχρις εκεί;

ΜΥΡΣΙΝΗ. Ούτε 20 μέτρα δεν απέχει  η είσοδος της, από το σημείο όπου συνέβη το  περιστατικό. Όπως ξέρετε η Πραξιτέλους είναι δρόμος εμπορικός. Αμέσως προσέτρεξαν να βοηθήσουν πολλοί άνθρωποι -να ‘ναι καλά-  περαστικοί και καταστηματάρχες. Μου υπέδειξαν να μεταφερθεί ο θείος στην κλινική, τόσο κοντά και εύκολο που ήταν αυτό. Τον σήκωσαν δυο χειροδύναμοι  άνδρες  και τον πήγαν μέχρις εκεί.

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ. Μια πολυθρόνα στο δωμάτιο παραμονής των ασθενών του πρόσφεραν στην αρχή….

ΜΥΡΣΙΝΗ.….. Ζήτησα γιατρό. Όμως πρώτα έπρεπε να συνεννοηθώ με τη κυρία Ρενάκ, την διευθύντρια. Αυτή θα ενέκρινε τις πρώτες βοήθειες ή τυχόν έκτακτη εισαγωγή, λόγω του  επείγοντος περιστατικού.

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ. Η κλινική είναι μικρή και εξειδικευμένη. Δεν υπάρχουν τμήματα, πολλοί γιατροί και νοσοκόμοι. Πρώτες βοήθειες μόνο ζητήσαμε….

ΜΥΡΣΙΝΗ. 10-15 λεπτά μετά την μάλλον αδιάφορη υποδοχή μας - εμένα μου φάνηκε αιώνας - φάνηκε επί τέλους η κυρία Ρενάκ. Από τις προσφωνήσεις αυτών που την περιστοιχίζανε το κατάλαβα. Εξέτασε η ίδια με πιεσόμετρα, ακουστικά και θερμόμετρα τον θείο, που ήδη βασίλευε και μετά με ρώτησε τι γνώριζα για τον ασθενή. Τις  έδωσα να δει  τον ιατρικό του  φάκελο, που ευτυχώς έτυχε να κρατώ στην τσάντα μου. Τον φάκελο ασθενείας τον διέτρεξε  -θα έλεγα- με μεγάλη προσοχή.   

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ.  Άρα η γιατρός εξέτασε το θείο σας.

ΜΥΡΣΙΝΗ. Ναι… Ξαφνικά κλείνει τον φάκελο και παραγγέλλει: “Ελάτε στο γραφείο μου”. Στο εντυπωσιακά πολυτελές γραφείο της αρχίζει μια δεύτερη εξέταση, δική μου αυτή τη φορά!  Και τι δεν με ρώτησε.  Που, πότε, γιατί ο θείος αρρώστησε. Φορές έδειχνε πολύ σκεπτική, χαμένη. Της είπα -εν συντομία- όσα ήξερα…. Βιαζόμουνα πάρα πολύ. Διαπίστωνα ότι χάνεται πολύτιμος χρόνος με περιττές κουβέντες:  που, πότε, τι, γιατί.

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ.  Δεν την λεν “Γερμανίδα” τυχαία.….  

ΜΥΡΣΙΝΗ.  (Διακόπτοντας την)… Μαμά, δεν ενδιαφέρει αυτό τώρα.

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ. (Προς τη κόρη της)…… Θυμήθηκα παιδί μου πως…. χρόνια πριν, όταν ο θείος σου χρειάζονταν φροντίδα, δεν βρέθηκε άνθρωπος να του την προσφέρει…… (Προς τον δημοσιογράφο)… Ξέρετε, η ζωή του αδελφού μου, οι περιπέτειες και ταλαιπωρίες του, είναι ένα ατελείωτο μυθιστόρημα…. 

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ. (Προς την Μυρσίνη, κάπως ειρωνικά) Τελικά, πως τέλειωσε η “μαρτυρική” σου  κατάθεση στην  “ανακρίτρια”;

ΜΥΡΣΙΝΗ.  Απότομα, όπως και είχε αρχίσει!  “Περιμένετε έξω και μην ανησυχείτε” μου είπε. Ο θείος μισολιπόθυμος μεν, αλλά ήρεμος σχετικά μέχρι τότε. Βγήκα έξω στον προθάλαμο και περίμενα να μας δοθεί κάποια πρώτη βοήθεια, κάπως εφησυχασμένη. Όμως η ώρα περνούσε και κανένας δεν εμφανίζονταν. Πολλοί που πηγαινοερχόντουσαν δήλωναν αναρμόδιοι. Μάταια ξαναζήτησα και την κυρία Ρενάκ που είχε εξαφανιστεί, μέχρι που  -είδα κι’ αποείδα-  ο θείος βυθιζόταν, έχανε την επαφή με το περιβάλλον και πια βγήκα έξω από το κτίριο αναζητώντας ταξί για να μας πάει σε άλλο -πραγματικό- νοσοκομείο…

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ. Γνωρίζετε ότι οι μικρές κλινικές δεν μπορούν να  αντιμετωπίσουν τα  σοβαρά περιστατικά.

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ. Η κλινική της Ρενάκ, πρακτικά, λειτουργεί σαν πανσιόν ασθενών με χρόνιες κι ανίατες νόσους. Ηλικιωμένοι και ανάπηροι είναι οι  πιο πολλοί τρόφιμοί της, οπωσδήποτε όμως πλούσιοι. Μόνον εύποροι ασθενείς μπορούν να περάσουν το κατώφλι αυτού του….. οίκου ευγηρίας.

ΜΥΡΣΙΝΗ. Υπηρεσίες ξενοδοχείου προσφέρει πιο πολύ.…… Αυτά μάθαμε  από έρευνα μας χθες.  

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ. Την ονομάσατε  “Γερμανίδα”. Έτσι την αποκαλούν και στη γειτονιά της κλινικής. Την ξέρω από παλαιότερο ρεπορτάζ μου. Είναι όντως ιδιόρρυθμη, όμως είναι εξαιρετική γιατρός, με πολλά χρόνια σπουδές και εργασίες στο εξωτερικό και είναι βέρα Ελληνίδα. Renaque είναι το επώνυμο του άντρα της.

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ. Το παρανόμι “Γερμανίδα” της ταιριάζει πιο πολύ λόγω του δύστροπου χαρακτήρα της. Αυτό κατάλαβα εγώ….. Από την αυστηρότητα και αυταρχικότητα που διευθύνει την κλινική της.  

ΜΥΡΣΙΝΗ. Να επανέλθω όμως στο θέμα…. Έλεγα λοιπόν ότι, αφού έχασα μία ώρα περιμένοντας να κάνουν κάτι στον άνθρωπό μας, αποφάσισα να φύγουμε. Έξω, με την βοήθεια του οδηγού ενός ταξί που σταμάτησα και ενός νεαρού που προσφέρθηκε, από τις μασχάλες και λιπόθυμο, σύραμε τον θείο και τον βάλαμε μέσα στο ταξί. Χωρίς άλλη  καθυστέρηση φθάσαμε στο “Δημοτικό Ιατρικό Κέντρο”.  Εκεί τον πήρε φορείο για να παραληφθεί τελικά από τους γιατρούς.

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ. Οι γιατροί του “Ιατρικού Κέντρου” υπαινίχθηκαν ότι αν καθυστερούσαμε να φθάσουμε στο νοσοκομείο, ο αδελφός μου ενδεχομένως πάθαινε ανήκεστες βλάβες στον ταλαιπωρημένο οργανισμό του…… Τα ίδια ασφαλώς είπαν και σε σας, γι’ αυτό ήρθατε και μας βρήκατε….

Αλλά το πιο σπουδαίο είναι ότι δεν θα χρειαζόταν να μεταφερθεί πουθενά! Θα συνερχόταν γρήγορα, αν μέσα στην πρώτη ώρα του λιποθυμικού επεισοδίου του χορηγούσαν ενδοφλεβίως 10 μιλιγκράμ “Biocerfix IΜD”, ουσία γνωστή, που βρίσκεται στα ράφια όλων των  φαρμακείων.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ.  Επιτρέψτε μου  να σας πω κυρία  Πετρομαρκάκη... 

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ.  Μαρκο-πετράκη!..... Από τότε που παντρεύτηκα, αντιμετωπίζω αυτό το ανακάτωμα των δύο συνθετικών λέξεων στο επώνυμο μου… Κι εμείς οι ίδιοι πολλές φορές μπερδευόμαστε…… Ο πεθερός μου Ιωσήφ Μαρκοπετράκης, είχε  δυο γιούς: Τον Μάρκο  και τον Πέτρο. Εγώ παντρεύτηκα τον Πέτρο Μαρκοπετράκη ή και Πέτρο Μαρκο-πετρακο-σηφαλιό αποκαλούμενο στο χωριό του, για όσους μπορούσαν να το εκφέρουν σωστά…. (Χαμογελούν) 

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ. Δύσκολο, αν είχαν κατεβάσει προηγούμενα και μερικές ρακές!.... Να επανέλθω όμως στο θέμα μας: Μήπως η κλινική δεν πρόσφερε στον αδελφό σας βοήθεια, για τον λόγο ότι δεν γνώριζαν το ιστορικό του και δεν ήθελαν να τον βλάψουν αν κάτι του χορηγούσαν, έτσι στα τυφλά;

ΜΥΡΣΙΝΗ. Να σας απαντήσω…. Η ιατρική δηλαδή το απαντά, όχι εγώ…. Και μόνο από τα συμπτώματα, κάθε γιατρός - παθολόγος θα έπρεπε να είχε χορηγήσει και χωρίς καθυστέρηση “Biocerfix IΜD”, όπως ακριβώς έκαναν μια ώρα αργότερα, με επιτυχία ευτυχώς, οι γιατροί του “Δημοτικού Ιατρικού Κέντρου”. Εκεί δεν μου ζήτησαν κανένα ιστορικό της ασθένειας του…. Το ερώτημα είναι γιατί δεν έπραξε έτσι και η κυρία Ρενάκ, όταν μάλιστα είναι και της ειδικότητας παθολόγου και όπως σας είπα τις είχα δείξει τον ιατρικό φάκελο του θείου μου και μου είχε κάνει και πολλές ερωτήσεις……. Στην κλινική της κάνει την ίδια ένεση σε ασθενείς που νοσηλεύει….. Αυτά που σας λέω, δεν τα ξέραμε βέβαια πριν το επεισόδιο. Μας τα εξήγησαν οι γιατροί που τον κουράρουν, μετ’ απ’ αυτό.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ. Τότε γιατί κατά την γνώμη σας δεσποινίς… Μμ.... Μαρκο-πετρα-κάκη!.. Το ‘πα καλά τώρα;

ΜΥΡΣΙΝΗ.  Πλησιάσατε… Χωρίς το “κα”,  σκέτο: “Μαρκο-πετράκη”! 

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ. Μυρσίνη θα σας λέω του λοιπού και δεν θα ξαναμπερδευτώ. Διερωτώμαι λοιπόν: Γιατί η κυρία Ρενάκ να μην ενεργήσει όπως έπρεπε;..… Πως το εξηγείτε;

ΜΥΡΣΙΝΗ.  Δεν μπορούμε να ξέρουμε……Να σας πω, μόνον ένα πράγμα ενδιαφέρει να μάθουμε: Αν η καθυστέρηση που έγινε, μπορούσε να του είχε κοστίσει τη ζωή. Κι αυτό, ώστε αν ξανασυμβεί να ξέρουμε πως θα αντιδράσουμε, χωρίς να αιφνιδιαστούμε και φοβηθούμε.  

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ. Ασφαλώς….. Εγώ ευχαριστώ το Θεό, που η κόρη μου βρισκόταν κοντά του την δύσκολη εκείνη ώρα και ενήργησε με ψυχραιμία, σβελτάδα κι εξυπνάδα…

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ.  Συγχαρητήρια στη Μυρσίνη λοιπόν και περαστικά στον θείο σας εύχομαι, γι’ άλλη μια φορά…. Εγώ δεν έχω άλλο να σας ρωτήσω. Όμως, όπως σας είπα, θα πρέπει να επικοινωνήσω και με κάποιον  υπεύθυνο της κλινικής.  Χρειάζεται να ‘χω κι’ αυτών την άποψη και να διασταυρώσω  τα γεγονότα.

ΜΥΡΣΙΝΗ.  Εννοείται ότι πρέπει να σας μιλήσει για το συμβάν και η κυρία Ρενάκ... Μας ενδιαφέρει κι’ εμάς να διαβάσουμε τι θα σας πει.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ.  Κρατώ το τηλέφωνο σας, αν  χρειαστεί..….

ΜΥΡΣΙΝΗ. Δεν νομίζω ότι έχουμε κάτι άλλο να προσθέσουμε…. Μόνο να σας ευχαριστήσουμε,  που  ασχοληθήκατε με την…… ασήμαντη υπόθεση μας.

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ.  Θα έχετε - σίγουρα - ακούσει πολύ σοβαρότερες καταγγελίες  από την δική μας.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ. Αυτό είναι αλήθεια! Μου έχουν αναφερθεί περιστατικά, που μπροστά τους, το δικό σας είναι αμελητέο.  Καθένα όμως έχει την αξία του, γιατί πίσω, μπορεί να κρύβονται πολλά.…. Περιμένουμε ν’ ανοίξει από τις στήλες της εφημερίδας μας μεγάλος διάλογος…..  Ό,τι αφορά τον τομέα: Υγεία – Περίθαλψη είναι πολύ σημαντικό για όλο τον κόσμο……Το ζήτημα είναι ότι προκαλούνται αντιδράσεις, σαν θίγονται συμφέροντα μεγαλογιατρών, κλινικαρχών και κυκλωμάτων παρασκευής και εμπορίας φαρμάκων, που  είναι πολύ δυνατά κι έχουν διασυνδέσεις παντού.

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ. Πάντως εμείς κύριε Νίκο, να ξέρετε, είμαστε ήσυχοι άνθρωποι. Ούτε σκεφθήκαμε, ούτε επιθυμούμε να κάνουμε ντόρο. Αν δεν μας βρίσκατε ‘σεις, στα πλαίσια της δημοσιογραφικής σας έρευνας, την μικρή αυτή περιπέτεια μας κανείς δεν θα γνώριζε….. Κι’ όπως σας είπαμε, δεν θέλουμε να  γράψετε ονόματα, αν τελικά δημοσιεύσετε το περιστατικό….

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ. (Ετοιμαζόμενος να φύγει) Μην ανησυχείτε… Σε κάθε περίπτωση δεν θα ξεφύγουμε από την δημοσιογραφική δεοντολογία.

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ.  Όσο για την “ακατονόμαστη” δεν θέλουμε να ξαναπεράσουμε  ούτε έξω από την κλινική της...... Θα μας μείνει μια πικρή ανάμνηση….

ΜΥΡΣΙΝΗ. … Μμ … (Διστακτικά) …. Τίποτα!

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ.  (Βλέποντας την αμήχανη)… Κάτι ακόμα;  Καλά κατάλαβα; 

ΜΥΡΣΙΝΗ.  Να!  Μια - δυο λεπτομέρειες.  Περισσότερο τη νοοτροπία τους δείχνει.

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ. Δηλαδή;

ΜΥΡΣΙΝΗ. Μόλις που είχαμε μπει στην κλινική, με πλησίασε μια νεαρή γραμματέας και μου είπε ότι η κλινική είναι ιδιωτική και δεν δέχεται ασφαλισμένους κανενός  ταμείου. Εφ’ όσον μας παρασχεθούν υπηρεσίες, θα πρέπει να τις πληρώσουμε εξ ιδίων….

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ.  (Σχολιάζει)  Λες και δεν ξέραμε ότι η κλινική είναι ιδιωτική!

ΜΥΡΣΙΝΗ.  Δεν το παρεξήγησα. Σκέφτηκα, νέα κοπέλα είναι, αυτό της έχουν πει να λέει σ’ όλους. «Εντάξει δεσποινίς - απάντησα - ασφαλώς θα πληρώσουμε»…. Το περίεργο συνέβη αργότερα, λίγο πριν - απελπισμένη - φύγω από την κλινική.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ.  Δηλαδή;

ΜΥΡΣΙΝΗ. Στην πόρτα εξόδου με προλαβαίνει η γραμματεύς κρατώντας ένα  φάκελο και μου τον  προσφέρει. “Από την κυρία Ρενάκ για σας! Παρακαλούμε να το πάρετε”…..  Ούτε που έδωσα σημασία. Ήμουν και πολύ τσαντισμένη, έφυγα χωρίς να κοιτάξω πίσω. Μπροστά μου οι δυο άνθρωποι είχαν ήδη βάλει τον θείο μου στο ταξί, που με περίμενε με ανοικτή τη μηχανή….

 

 Πράξη 2^η:    Συζήτηση  στα  γραφεία  της  εφημερίδας

Μετά από λίγες ημέρες...

 ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ.  Φοβερή -που λες- η κυρία! Σε όλα είχε απαντήσεις. Διασταυρώνοντας αυτά που μου είπε, έμαθα ότι μια τελευταία παραγωγή του “Biocerfix IMD”, η “Biocerfix IMD-plus”, είναι εξαιρετικά βελτιωμένη και επιτρέπει, χωρίς καμιά για τον ασθενή συνέπεια, να λάβει το φάρμακο ακόμα και με τρεις ώρες καθυστέρηση, όχι μέχρι 1,5 έως 2,0 ώρες που ήταν απαραίτητο μέχρι τελευταία…

ΜΥΡΣΙΝΗ.  Λες,  γι’ αυτό δεν βιαζόντουσαν στην κλινική της Ρενάκ;

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ.  Τι να σου πω!..... Άκουσα και την άποψη ότι το φάρμακο αυτό, όπως σωρεία άλλων, είναι πιο πολύ για τα “μάτια” του κόσμου…. Για να πούνε ότι κάτι κάνουνε στον ασθενή.

ΜΥΡΣΙΝΗ.  Είπα κι’ εγώ! Ζωή ανθρώπου έχουν στα χέρια τους. Τόσο ανεύθυνοι είναι; 

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ. Σε κάθε περίπτωση όμως έπρεπε “κάτι” να κάνουν στην κλινική.  Έστω να σας ενημερώσουν και μετά να πάρετε εσείς την ευθύνη.… Δεν παίζουμε με την υγεία των ασθενών και την αγωνία και το άγχος των συγγενών τους. 

ΜΥΡΣΙΝΗ.  Μη το πολυψάχνεις.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ. Το καταπληκτικό όμως είναι άλλο. Μου έδωσε η Ρενάκ να διαβάσω και ένα φύλο-φωτοτυπία, από το ημερολόγιο εισαγωγής ασθενών του “Δημοτικού Ιατρικού Κέντρου”,  αυτή που αναφερόταν στο περιστατικό του θείου σου! 

ΜΥΡΣΙΝΗ. (Εντυπωσιασμένη) Μη μου πεις!.... Δηλαδή, αν κατάλαβα, μας ακολούθησαν μέχρι εκεί που πήγαμε…. και ενδιαφέρθηκαν και για μας;   

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ. Έτσι δείχνουν τα πράγματα. Εντυπωσιακό, ε; Προφανώς την “έτρωγε” η ανησυχία, ήθελε και να διασφαλιστεί από ενδεχόμενη μήνυση……

ΜΥΡΣΙΝΗ.  (Σκεπτική)  Παράξενη γυναίκα!

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ.…… Έπρεπε να είχες πάρει το “φακελάκι” της, που σου προσέφερε η γραμματέας.

ΜΥΡΣΙΝΗ. Εκείνη την ώρα; Ήμουν ήδη φευγάτη…. Μ’ ένοιαζε να βεβαιωθώ ότι δεν είχα ξεχάσει τίποτα από τα προσωπικά μου πράγματα. Στιγμιαία, για να ‘μαι ειλικρινής, πέρασε από το μυαλό μου ότι μπορεί να είναι κάνα δελτίο παροχής υπηρεσιών, που μας είχε εκδώσει. Όμως δεν είχα χρόνο και διάθεση να το παραλάβω, να το αμφισβητήσω και να διαπληκτιστώ…. Μήπως σου είπε κάτι εσένα χθες, που πήγες στο “άντρο της”;…. (Ο δημοσιογράφος κουνά το κεφάλι του αρνητικά)….  Θα πρέπει να ρωτήσω και να πληρώσω, αν είναι έτσι…  

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ. Δεν νομίζω!  Δεν θα έσπευδε βιαστικά να εκδώσει κανένα δελτίο, ακόμα κι αν από μνήμης είχε συγκρατήσει τα στοιχεία του θείου σου, από τα πιστοποιητικά του που διάβασε. Δεν είναι τέτοια….. Άλλωστε, απαραίτητα, θα ‘πρεπε ένα τέτοιο δελτίο να το προσυπογράψεις κι εσύ. Ούτε, πολύ περισσότερο, θα το κάνει εκ των υστέρων…… Ξέρει ότι έχει “βρεμένη τη φωλιά της”. 

ΜΥΡΣΙΝΗ. Μπορεί να είχε διαφημιστικό φυλλάδιο για την κλινική της - ξενοδοχείο  πολυτελείας, το φακελάκι … (Χαμογελούν)

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ.  “Το φακελάκι”!…. Μπορείς να θυμηθείς πως κατά λέξη σου μίλησε η γραμματέας, όταν στο έδινε;  

ΜΥΡΣΙΝΗ.  Δεν ξέρω που πάει το μυαλό σου….(Σκέπτεται)… Μου είπε:……Μμ….“Η κυρία Ρενάκ  παρακαλεί να πάρετε αυτόν τον φάκελο”, κάπως συνεσταλμένη.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ.  Αλλιώτικα σε σχέση με την προηγούμενη αλλοπρόσαλλη συμπεριφορά τους…

ΜΥΡΣΙΝΗ. Ναι, σίγουρα, αλλά ας μην δώσουμε ιδιαίτερη σημασία. Κι’ αυτό  συμπεριλαμβάνεται στην -γενικά-  “αλλόκοτη” συμπεριφορά τους,  που λέμε.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ. ……. Ξέρεις, η φράση: “Αυτός ο φάκελος κάτι έχει για σας”, χέρι με χέρι σε τέτοιους χώρους, έχει χαρακτηριστικά…. φιλοδωρήματος. Πιθανόν ο φάκελος να περιείχε χρήματα…. Τι άλλο… Το έχω αντιμετωπίσει στην καριέρα μου κι αυτόματα μου ‘ρθε στο νου…. Βλέποντας σε  να βρίσκεις ταξί και να “την κάνετε”,  πιθανώς τρόμαξε. Αν μετά επανερχόμενη τους κατήγγελλες,  θα είχαν συνέπειες για όσα έκαναν,  ή μάλλον για όσα παρέλειψαν να  κάνουν… Λέω!..

ΜΥΡΣΙΝΗ.  Δεν γνωρίζω από τέτοια πράγματα εγώ. Δεν μου ‘χει τύχει.  Ας το πούμε όμως κι’ έτσι.  Προσπάθησαν να με “γλυκάνουν” κάπως με λίγα λεφτά, για το ταξί μου ίσως. Φοβήθηκαν μπας και  μπλέξουν μαζί μας….

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ.  Κι αφού δεν έπιασε η ενέργεια τους αυτή, έβαλαν κάποιο να σ’ ακολουθήσει μέχρι που μπήκατε στο νοσοκομείο. Εκεί πια έληξε ο συναγερμός τους.

ΜΥΡΣΙΝΗ. Ποιος ξέρει! Πάντως, ευτυχώς που δεν πήρα στα χέρια μου τέτοιο φακελάκι ντροπής, αν ήταν τέτοιο.  Θα τους το είχα πετάξει στα μούτρα…. Να σου πω; Τότε δεν θα γλύτωναν την μήνυση!  Ευτυχώς που δεν το αντιλήφτηκα έτσι και ….γλύτωσαν και την μήνυση και τα χρήματα τους!…. Χαμογελούν. Μικρή παύση, σηκώνεται από το κάθισμα της….Να φεύγω Νίκο.  Σ’ απασχολώ από την δουλειά σου με… “βλακείες”….. Άλλωστε με τη περίπτωση μας πρέπει να ‘χεις τελειώσει οριστικά.  Τελεία και παύλα.  Δεν αντέχει άλλο να το τραβήξουμε… Το μόνο, που μας έδωσε την ευκαιρία της γνωριμίας μας…. Που, αν δεν είχαμε τη διαφορά μιας τάξης στη σχολή, σίγουρα θα είχε γίνει από τα φοιτητικά μας χρόνια……

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ. ….....Γι’ αυτό, κάτσε λίγο ακόμα!  Έχω χρόνο. Αν δεν βιάζεσαι και ‘συ θα ‘θελα να μου πεις  δυο λόγια ακόμα για τον θείο σου, την προσωπικότητα του….

ΜΥΡΣΙΝΗ. (Κοιτάζει το ρολόι της) Εντάξει! 10-15 λεπτά. Στις επτά έχω να συναντηθώ με τον αρραβωνιαστικό μου,  εδώ λίγο πιο κάτω.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ. Ο κύριος Ευγένιος, όπως κατάλαβα, είναι πολύ  αξιόλογος άνθρωπος.

ΜΥΡΣΙΝΗ.  Ως και η  Ρενάκ με ρώτησε γι’ αυτόν με ενδιαφέρον και όχι μόνο περί τα αμιγώς ιατρικά…  Εντυπωσιάσθηκε από αυτά που διάβασε στο ιστορικό του και από τα λίγα που άκουσε από εμένα, απαντώντας στις ερωτήσεις της…. (Εμπιστευτικά)…….. Σ’ όλη τη διάρκεια της συνέντευξης που μου πήρε,  δεν σταμάτησε να με κοιτά με ορθάνοικτα μάτια… Είχα την αίσθηση ότι κυριολεκτικά  μ’ “έγδυνε” με τις ματιές της…

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ.  (Πονηρά)… Παρεξηγήσιμα ίσως;

ΜΥΡΣΙΝΗ.  Δεν νομίζω….  Όχι, προς Θεού!   Είναι και πολύ ωραία γυναίκα.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ. Μοιάζετε οι δυο σας!..... Τώρα, τι θέλω να σου πω για τον θείο σου: Η περιπέτεια της ζωής του μ’ ενδιαφέρει και προσωπικά και δημοσιογραφικά….

ΜΥΡΣΙΝΗ. (Στριφογυρίζει το χέρι της)…… Retro! Τι θες ν’ ανασκαλίσεις ιστορία ξεπερασμένη,  ξεχασμένη. Η κοινωνία μας βράζει με σύγχρονα σοβαρά, καυτά θέματα…

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ. Ασφαλώς, όμως πιστεύω πως αν γνωρίσουμε το παρελθόν, θα βγάλουμε χρήσιμα συμπεράσματα για το παρόν και το μέλλον…

ΜΥΡΣΙΝΗ. (Ξανακάθεται)…… Η ιστορία του έχει ως εξής, εν συντομία:…. Στην κατοχή, υπήρξε αυτό που λέμε σήμερα “αντιστασιακός”. Συνελήφθη από τους Γερμανούς και βασανίστηκε άγρια. Κλείστηκε σε φρικτή φυλακή της Κρήτης και μεταφέρθηκε σε στρατόπεδο καταναγκαστικών έργων στην Πολωνία… 

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ.  Και επέζησε!

ΜΥΡΣΙΝΗ. Είχε γερή κράση, κυρίως όμως πίστη και πείσμα. Απελευθερώθηκε από τον κόκκινο στρατό και παρέμεινε στην Ανατολική Γερμανία μέχρι τον επαναπατρισμό του στα τέλη του 1966. Τον ξαναείδαμε μετά από 22-23 χρόνια!..... Ερείπιο σωματικά, όμως ψυχικά υπερήφανος… Πάντα ήταν υπερήφανος ο Ευγένιος Διοσκουρίδης.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ.  Γιατί λες “ήταν”;  Ο γιατρός μου είπε ότι μετά από λίγες ημέρες νοσηλείας και ανάρρωσης θα επανέλθει ως πρώτα. Για παρακολούθηση θα τον κρατήσουν  λίγο.

ΜΥΡΣΙΝΗ. (Σκυθρωπή) Θα επανέλθει ως πρώτα…. σε μια κατωφερική για την υγεία του πορεία που ξεκίνησε τον Απρίλη του 1944 και βρίσκεται  - 31 βασανιστικά χρόνια μετά - κοντά στο αναπόφευκτο τέρμα της. Και σήμερα  είναι μόλις 55 χρόνων.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ.  Η επιστήμη προοδεύει με άλματα, Μυρσίνη.

ΜΥΡΣΙΝΗ. Μα και ο θείος μου χάριν της επιστήμης ζει, την επιστήμη μιας χώρας που του την προσέφερε για πολλά χρόνια εντελώς δωρεάν και σε υψηλή στάθμη.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ.  Τον αγαπάτε πολύ, αδελφή και ανιψιά του….

ΜΥΡΣΙΝΗ. Φαίνεται, ε;…… Δεν έχει, δεν έκανε ποτέ,  δική του οικογένεια και δεν υπάρχουν άλλοι πιο στενοί του συγγενείς. Ζούμε στο ίδιο σπίτι, τρεις πια μετά τον θάνατο του μπαμπά μου.  Όμως τον άλλο μήνα  παντρεύομαι, όπως σου είπα,  φεύγω, και τα δυο αδέλφια  θα μείνουν  μόνα.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ. Να ξαναπάμε  στα χρόνια του πολέμου και  στις  προσωπικές περιπέτειες του θείου σου…

ΜΥΡΣΙΝΗ (Ξανακοιτάζει το ρολόι της)…. Το καλοκαίρι του 1942, μόλις είχε αποφοιτήσει από την Φιλοσοφική Αθηνών, αποφάσισε να επισκεφθεί την αδελφή του και τον άντρα της. Εγώ δεν είχα γεννηθεί ακόμα. Οι γονείς μου τότε κατοικούσαν  σ’ ένα  χωριουδάκι της Κρήτης, ιδιαίτερη πατρίδα του πατέρα μου.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ.   Μεσούσης της κατοχής αποτόλμησε  τέτοιο ταξίδι; 

ΜΥΡΣΙΝΗ.  Επικίνδυνο και δύσκολο, πέραν ότι χρειάζονταν ειδικές άδειες. Όμως, ο θείος Μάρκος, μεγαλύτερος αδελφός του πατέρα μου, ήταν ναυτικός.  Σε εμπορικό πετρελαιοκίνητο  καράβι πριν τη κατοχή, σε ιστιοφόρο καΐκι - λόγω ελλείψεως καυσίμων - κατά τη διάρκεια της. Αυτός τα κανόνισε όλα με κάποιες γνωριμίες που είχε στο λιμάνι.…. Χρειάστηκαν και κάνα δυο τενεκέδες λάδι και κάμποσα κεφάλια τυρί που έδωσε σε κάποιους…… Η μαμά μου επέμενε να πάνε κι εγκατασταθούν στο χωριό και οι γονείς της.  Έμεναν στην Κοκκινιά….   

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ. Στην πρωτεύουσα  οι άνθρωποι πέθαιναν στους δρόμους  τυμπανισμένοι από την πείνα, κοκαλωμένοι από το κρύο. Τους μάζευαν τα κάρα της Δημαρχίας…. Ειδικά στον  θανατηφόρο λιμό του χειμώνα  ’41- ‘42…

ΜΥΡΣΙΝΗ. Οι παππούς και γιαγιά δεν ήθελαν με τίποτα να αφήσουν το σπίτι τους. Το ταξίδι αυτό θα  θεωρούσαν μια δεύτερη  - μετά το ’22 -  προσφυγιά,  ακόμα κι αν φιλοξενούνταν στο σπίτι της κόρης τους.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ.   Η μαμά σου,  πως είχε  βρεθεί από την πόλη στο χωριό;

ΜΥΡΣΙΝΗ.  Ο μπαμπάς μου θα το έλεγε:….  “Η φιλιά τσ’ ερωτιάς ήτονε γη αιτία”..….

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ.  Πως δεν το σκέφθηκα! Τι άλλο!   

ΜΥΡΣΙΝΗ. Η μαμά εργαζόταν σε ναυτιλιακό γραφείο στον Πειραιά. Εκεί κάποια μέρα του ’35 έγινε η “γνωριμιά” με τον αδελφό του γνωστού της ναυτικού Μάρκου. Στο “ζιμιό” (ευθύς, αμέσως) ο φτερωτός θεός….

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ. Αυτό το “παλιόπαιδο”  που σε μπελάδες βάζει  τους ανθρώπους …

ΜΥΡΣΙΝΗ.…τους χτύπησε με τα βέλη του. Παντρεύτηκαν στην εκκλησία του Αγίου Νικολάου Νικαίας, εκεί όπου θα παντρευτώ κι’ εγώ! Όμως του μπαμπά έλειπαν ο μυροβόλος αέρας των βουνών και το κοπάδι του τα γιδοπρόβατα….. Δεν ήθελε να εργάζεται στον Πειραιά εργάτης - φορτοεκφορτωτής στο λιμάνι.  Έπεισε τελικά και τη μαμά και  πήγαν κι  εγκαταστάθηκαν στην Κρήτη.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ.  Ήταν  πιο εύκολη η ζωή τους στο χωριό;

ΜΥΡΣΙΝΗ.  Μάλλον όχι. Μάλιστα μετά από λίγο, ο μπαμπάς ήταν αυτός που ήθελε πιο πολύ να ξαναγυρίσουν στον Πειραιά.  Όταν βέβαια κηρύχτηκε  ο πόλεμος τέτοιες σκέψεις εγκαταλείφθηκαν. Στην Αθήνα επανήλθαμε  - οικογενειακώς -  με το μεγάλο κύμα των εσωτερικών μεταναστεύσεων της προηγούμενης δεκαετίας.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ. Του θείου σου, πως του είχε φανεί το χωριό σας τότε;  Το ’42. Τον εντάξανε οι γονείς σου  κι αυτόν στις καθημερινές τους δουλειές;

ΜΥΡΣΙΝΗ. Τα πρόβατα από μακριά τα κοίταζε….(Χαμογελαστά)….. Εντάξει, τα είχε πλησιάσει και μερικές φορές για να τα χαϊδέψει….. όταν κάπως τα ξεφοβήθηκε μην τον…. δαγκώσουν!..... Πιο καλομαθημένο αγόρι δεν υπήρχε στη γειτονιά!  Οι γονείς του, που είχαν χάσει δυο παιδιά, αλλά και η μαμά μου, μεγαλύτερη αδελφή του, τον είχαν “μη στάξει και μη βρέξει”. Κάθε επιθυμία του “Νάκη” τους ήταν προσταγή που εκτελούσαν με την μεγαλύτερη χαρά.  Την αγάπη και περιποίηση που εισέπραττε, την ανταπέδιδε με την καλή του διαγωγή  και την πρόοδο που είχε στις σπουδές του…. Η οικογένεια μας ήταν πολύ  υπερήφανη για τον “Νάκη” μας.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ.  Καταλαβαίνω. Πώς να πεις σ’ ένα τέτοιο νέο μετά: “Άμε (πήγαινε) να βόσκεις  πρόβατα”.

ΜΥΡΣΙΝΗ. Ούτε που το σκέφθηκαν οι γονείς μου…. Ο θείος από την πρώτη μέρα που βρέθηκε στο χωριό, όταν δεν μελετούσε ο ίδιος, μάζευε τα παιδιά και τους έκανε επαναλήψεις στα μαθήματα τους.  

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ. Μμ…. Κι οι χωρικοί ευχαριστημένοι θα του το ανταπέδιδαν με τα τυροκομικά τους  προϊόντα, από τον μόχθο τους  οι άνθρωποι.

ΜΥΡΣΙΝΗ. Τα μαθήματα παρέχονταν δωρεάν!  Ο,τιδήποτε τον φιλεύανε, αμέσως πήγαινε σε άλλους, όπου υπήρχε ανάγκη…. Οι χωρικοί με άλλο τρόπο ανταπέδιδαν….. Έκαναν κι’ αυτοί,  το ίδιο  πρόθυμα,  τα δικά τους - δωρεάν - μαθήματα στο θείο.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ.  Τι τάχα μπορούσαν, αγράμματοι άνθρωποι;

ΜΥΡΣΙΝΗ. Τι; Μα την πλούσια λαϊκή σοφία και  παράδοση τους! Μαντινάδες, ιστορίες, γνωμικά και Κρητική λύρα. Θησαυρούς τα θεώρησε, τα “ρούφηξε”,  τα κατέγραψε.  Είχε από παιδί καλή σχέση με την μουσική και την ποίηση.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ. Μουσική και Ποίηση στο χωριό! Και στα χρόνια του πολέμου και των στερήσεων!

ΜΥΡΣΙΝΗ. Τώρα αυτά είναι πολυτέλειες. Οι κλασσικές σπουδές, αυτές που σπουδάσαμε κι’ εμείς, δεν “ζητούνται’ πια, δεν έχουν ‘πέραση’….

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ.  Από τις κλασσικές σπουδές μόνον οι ξένες γλώσσες έχουν και μεγάλη μάλιστα.  Το βλέπω και στη δουλειά μου… 

ΜΥΡΣΙΝΗ. Ο θείος μου ξέρει τέσσερεις!  Βασικά είναι καθηγητής ξένων γλωσσών, απ’ όταν ήρθε στην Ελλάδα… Για να μην σου πω ότι χάριν της φοβερής του γλωσσομάθειας επέζησε όλα τα χρόνια, από το ’42 κι ως τα σήμερα.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ.  Εννοείς ήταν το κύριο επάγγελμα του,  όπου βρίσκονταν.

ΜΥΡΣΙΝΗ. Όχι μόνον….. Δυο-τρεις φορές γλύτωσε την εκτέλεση επειδή οι κατακτητές είχαν ανάγκη τους Γερμανομαθείς, ως ξεναγούς και μεταφραστές. Το ίδιο και στο στρατόπεδο συγκέντρωσης στην Πολωνία. Ούτε μήνα δεν θα έβγαζε ανήμπορος και ανάπηρος που ήταν, αν δεν ήξερε πολύ καλά, ειδικά τα Γερμανικά και μετά τα Γαλλικά.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ.  Στην Ανατολική Γερμανία βρέθηκε από επιλογή του;

ΜΥΡΣΙΝΗ. Οι μεγάλες δυνάμεις όρισαν και ορίζουν τις τύχες των λαών και τα σύνορα των κρατών. Τους απλούς ανθρώπους δεν τους ρωτάνε….  Πάντως ο θείος συνειδητά παρέμεινε στη χώρα αυτή, το επέλεξε, δεν ήταν πολιτικός πρόσφυγας, διότι θέλησε να συνεισφέρει στην οικοδόμηση μιας σοσιαλιστικής κοινωνίας…. Όμως και ωφελήθηκε από το υγειονομικό σύστημα της χώρας, όπως σου είπα.  

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ.  Τι δουλειά έκανε εκεί και πως γύρισε στην Ελλάδα;

ΜΥΡΣΙΝΗ. Συνέχισε κι’ ολοκλήρωσε τις σπουδές του στο Βερολίνο κι’ έφθασε να διδάσκει Ελληνική φιλολογία και ιστορία, λέκτορας, στο πανεπιστήμιο…..  Το 1966, η πολιτική κατάσταση και στις δύο χώρες είχε ομαλοποιηθεί, έτσι χωρίς δυσκολία επαναπατρίσθηκε…... (Ξανακοιτάζει το ρολόι της)… Νίκο, ήρθε η ώρα να  φύγω. Έτσι κι’ αλλιώς οι συζητήσεις δεν τελειώνουν, όπως συμβαίνει με τον χρόνο.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ. Δύο - τρία λεπτά ακόμα θα σε καθυστερήσω… Τελικά ο θείος σου, όλο το διάστημα της παραμονής του στην Κρήτη κατά την κατοχή, στο χωριό σας το πέρασε;

ΜΥΡΣΙΝΗ. Όχι βέβαια. Δεν ήταν γι’ αυτόν η ζωή στο βουνό. Αυτός ήθελε  βιβλία, σπουδές, συναναστροφές με μορφωμένους ανθρώπους. Γι’ αυτό μετά από μερικές εβδομάδες τους αποχαιρέτησε στο χωριό. Διάλεξε να μείνει σ’ ένα δωματιάκι στην πόλη του Ηρακλείου…. Χρήματα για φαγητό, ενοίκιο και άλλα έξοδα του, κέρδιζε με τα μαθήματα που παρέδινε σε μαθητές Γυμνασίου, από το φθινόπωρο του ’42 μέχρι τον τραγικό Απρίλη του ’44, που συνελήφθη από τους Γερμανούς.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ.  Φοβερός ο θείος σου!

ΜΥΡΣΙΝΗ. Ναι! Και ειλικρινά δεν το λέω επειδή είναι δικός μου άνθρωπος. Μακάρι να υπήρχαν κι’ άλλοι σαν αυτόν. Μόνο τα βάσανα και τους πόνους του να μην γνωρίσουν, που τ’ αντιμετώπισε και υπομένει χωρίς να βαρυγκωμά, αλλά με τρόπο αξιοπρεπή κι ευγενικό….. όπως δηλώνει και το όνομα του…

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ.  (Μειδίαμα)…. Επαληθεύεται ο Πλάτωνας, που στον διάλογο του “Κρατύλος ή Περί της ορθότητος των ονομάτων” υποστηρίζει ότι τα ονόματα ανταποκρίνονται στις  ιδιότητες των ονοματιζομένων.  

ΜΥΡΣΙΝΗ. (Μειδίαμα επίσης)…. Ισχυρή και η άποψη του Ερμογένη, που αντικρούει τον ισχυρισμό αυτό του Σωκράτη!… Αλλά και ο Αριστοτέλης λέει: Το όνομα είναι απλά ένα εκφώνημα, το οποίον έχει σημασία κατά σύμβαση!

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ. Αδύνατο να σφάλλει ο Πλάτων! Τα ονόματα Ευγένιος και Ιφιγένεια παραπέμπουν σε υψηλή καταγωγή.  Και κριτήριο  υψηλής  γενιάς  δεν είναι  -βέβαια-  μόνο ο πλούτος  ή η ισχύς.

ΜΥΡΣΙΝΗ.   Ο!.... Compliment!

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ. (Συνεχίζει ακάθεκτος το «λογοτεχνικό παιχνίδι»)…. Και προς επίρρωσιν:  Διοσκουρίδης  =  Διός κούρος!

ΜΥΡΣΙΝΗ.  Όχι και μέχρις εκεί βρε Νίκο!  Δεν ήταν γιός του Δία κανείς από τους πρόγονους μας!... Ο παππούς Χριστόφορος Διοσκουρίδης υπήρξε μεν δυνατός έμπορος στην Σμύρνη, αλλά μετά το ’22 έζησε ως ταπεινός  μικρο-μαγαζάτορας στην Κοκκινιά.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ.  Ήταν και απόγονος του Διοσκουρίδη του Κίλικα, του ονομαστού φαρμακοποιού της ύστερης  αρχαιότητας!    (Γελούν)

ΜΥΡΣΙΝΗ. Δεν τα βγάζω πέρα μαζί σου στη «σοφιστική»!  Όμως ο θείος μου και συνάδελφος μας (είναι και οι τρεις φιλόλογοι), που έχει πείρα μεγαλύτερη από ‘μας και ιδιαίτερα αρέσκεται σε τέτοιου είδους συζητήσεις, θα μου πάρει εκδίκηση, αν τύχει να τον κουβεντιάσεις κάποια φορά…

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ. Αύριο κιόλας, που προγραμματίζω να ξαναπεράσω από το “Ιατρικό Κέντρο”….

ΜΥΡΣΙΝΗ.  Σ’ ευχαριστούμε Νίκο! Τώρα, να σου αδειάσω τη γωνιά οριστικά. Ο αρραβωνιαστικός μου  διαμαρτύρεται  όταν  καθυστερώ στα ραντεβού μας.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ. Δεν έχει άδικο. Το ίδιο θα ‘κανα και ‘γω!….. Χειραψία, αποχώρηση της κοπέλας.

 

Πράξη 3^η :   Στο Ιατρικό κέντρο

Την επαύριο

 ΕΥΓΕΝΙΟΣ. (Αναρρωνύων. Στην αίθουσα επισκέψεων. Ευδιάθετος) Οι μετακινήσεις εθεωρούντο ύποπτες και έπρεπε να τις δικαιολογείς πειστικά στις κατοχικές αρχές. Δεν μπορούσαν όμως κι εύκολα να σε διαψεύδουν. Έτσι ξέφευγα! Τρέχα γύρευε ποιός ήμουν κι από πού… Στην Κρήτη διακατεχόμουν από  μια χίμαιρα - ψευδαίσθηση ελευθερίας. Ο αδελφός του γαμπρού μου, ναυτικός το επάγγελμα, με πλαστή ταυτότητα που μου προμήθευσε, είχε διαλέξει να ονομάζομαι “Γιάννης Παπαδάκης”.  Απαραίτητα έπρεπε να φαίνομαι βέρος Κρητικός για να έχω δικαίωμα να ταξιδέψω στην Κρήτη. Κοινότατο όνομα που με προστάτευε  μέσα στο πέλαγος  των χιλιάδων πραγματικών Παπαδάκηδων.  Είχα - υποτίθεται -  καταγωγή από το Σταυροδοξάρι της μακρινής Σητείας. Στο χάρτη το είχα δει. Έπαιζα κουτσά - στραβά λύρα, κάτεχα και μερικές μαντινιάδες. Ένας κουζουλός “ντελικανής” είχα γίνει και το απολάμβανα!  

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ.  Γινόσασταν  πιστευτός;

ΕΥΓΕΝΙΟΣ.  Όχι πάντα, και από τους τρόπους και από την νοοτροπία μου. Την Κρητική ντοπιολαλιά  μίλαγα με την δική μου cadenza, Italiana. Για κάποιους ήμουν αναμφίβολα βέρος πρωτευουσιάνος. Δύσκολο να παριστάνεις ό, τι δεν είσαι. Κάποιο λάθος κάποτε θα κάνεις…. Δεν μπορεί να ξεγελάς πολλούς για πολύ.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ. Μήπως όμως δεν είναι πάντα έτσι; Εμάς, τους πολλούς, μας κοροϊδεύουν συστηματικά και επί πολύ κάποιοι λίγοι….. κόντρα σ’ αυτά που έλεγε  ο Τσώρτσιλ.

ΕΥΓΕΝΙΟΣ. Πολλοί τα καταφέρνουν έτσι, μάλιστα κάποιοι και μεγαλουργούν. Πρόσκαιρα όμως. 

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ. Ας ξαναπάμε στην Κρήτη της κατοχής, που θέλω να θυμηθείτε και να διηγηθείτε….. Που είχαμε μείνει;

ΕΥΓΕΝΙΟΣ.  Έλεγα, υπάρχουν πάμπολλες λεπτομέρειες που σε προδίδουν φορές….. (χαμόγελο)…. Εγώ, φερ’ ειπείν, δεν ξεχώριζα τότε τη κατσίκα απ’ το πρόβατο. Άντε μετά  να πείσω ότι κατάγομαι από  χωριό…..  Ο  (Marie -Jean- Antoine- Nicolas  Caritat,  Marquis de..) Condorcet……

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ. Ο φιλόσοφος; που ήταν και θύμα της τρομοκρατίας της Γαλλικής επανάστασης;  Για πείτε μου….

ΕΥΓΕΝΙΟΣ. Ο τελευταίος των εγκυκλοπαιδιστών. Τον κατεδίωξαν και ντύθηκε ρούχα χωριάτικα για να ξεφύγει. Τα απαλά του όμως χέρια, παράταιρα στην άλλη του εμφάνιση, τον πρόδωσαν και συνελήφθη σ’ ένα πανδοχείο στα περίχωρα του Παρισιού. Κρατούμενος, αυτοκτόνησε.... Πρόλαβε την “Republique”, να μην βάψει τα χέρια της και  με το δικό του αίμα…   

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ. Πράξη ανώτερη, που αρμόζει σε φιλοσόφους. Τυπικά, απάλλαξε την “Δημοκρατία”  από το  έγκλημα της  πατροκτονίας, αφού αυτή, αυτών υπήρξε τέκνο.  

ΕΥΓΕΝΙΟΣ. (Μετά από μικρή παύση)……Στο Ηράκλειο δεν αντιμετώπισα ιδιαίτερο πρόβλημα. Ήμουνα ευπρόσδεκτος. Όλοι ήθελαν να μάθουν ξένες γλώσσες. Εγώ δίδασκα Γαλλικά και Γερμανικά, σε λίγους Λατινικά Γυμνασίου ή και Ιταλικά. Υπήρχε μεγάλη δίψα για μάθηση. Δεν προλάβαινα να μπαινοβγαίνω απ’ το ένα σπίτι στο άλλο…… Ελληνικά και ιστορία δεν αναλάμβανα, γιατί υπήρχαν πολλοί και εκλεκτοί συνάδελφοι, όλοι μεγαλύτεροι μου, ενώ στις ξένες γλώσσες είμαστε  - σχετικά -  λίγοι.  

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ.  Εντυπωσιάζομαι! Ξέρατε  τρεις  ξένες γλώσσες από τόσο νέος;

ΕΥΓΕΝΙΟΣ. Παράλληλα με τους μαθητές μου - αρχαρίους στην πλειονότητα - βελτιωνόμουν κι’ εγώ, οφείλω να ομολογήσω!..... Από πολύ μικρός τις είχα ξεκινήσει με τη μητέρα μου, που τις  δίδασκε σε παιδιά στο σπίτι μας στην Κοκκινιά.  Ήταν απόφοιτη του διδασκαλείου της Ευαγγελικής Σχολής της Σμύρνης.  Ο πατέρας μου είχε βγάλει  το εμπορικό της τμήμα.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ.  Στην κατοχή, πως  σας πλήρωναν οι άνθρωποι;

ΕΥΓΕΝΙΟΣ.  Όπως, όσο, όποτε και ό,τι η κάθε οικογένεια μπορούσε.  Πολύ χαμηλές  -υποτυπώδεις- σε κάθε περίπτωση οι αμοιβές μου. Η διατροφή είχε απόλυτη προτεραιότητα. Πληθωρικό το λίγο χρήμα που κυκλοφορούσε. Προτιμότερη ήτανε η πληρωμή σε είδος.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ. “Αντί πινακίου φακής” δουλεύατε, να το πούμε έτσι, για να θυμηθούμε τον Ησαύ!

ΕΥΓΕΝΙΟΣ. Κι ένας κόκκος της είχε αξία και δεν τον πετάγαμε…  Η οσία Μαρία η Αιγυπτία, μονάζουσα στην έρημο, αρκείτο σε 3 μόνον κόκκους φακής, περιγράφει ο αβάς Ζωσιμάς στο συναξάρι της… Οι γονείς μας στον Πειραιά, όπως όλοι οι κάτοικοι των πόλεων, είχαν βέβαια σοβαρό πρόβλημα. Εμείς στα δρομολόγια του ναυτικού συγγενή μας δεν παραλείπαμε να τους στέλνουμε μικρά δέματα τροφίμων. Ό,τι είχαμε: Τυρί, λάδι, όσπρια, παστά ψάρια, κρασί, σταφίδες….. Άλλα δέματα έφθαναν στον προορισμό τους, άλλα  “χανόντουσαν” μέχρι να φθάσουν.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ. Το χοιρινό ήταν κρέας απαγορευμένο στους κατεχόμενους. Έτσι δεν είναι;

ΕΥΓΕΝΙΟΣ.  Με ποινή θανάτου!  Μόνο για τα λουκάνικα του στρατού των κατακτητών προορίζονταν.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ. Η νεολαία της εποχής σας πως συμπεριφέρονταν; Τι ήθη; -αυστηρά υποθέτω- υπήρχαν τότε στην Κρήτη;  Έναν τόσο νέο καθηγητή -η διαφορά ηλικίας με τους μαθητές σας ήταν μικρή- πως  αντιμετώπιζαν;…..  Οι κοπέλες - μαθήτριες ειδικά…

ΕΥΓΕΝΙΟΣ. Οι ρόλοι μας απαιτούσαν να είμαστε αυστηρά απέναντι…… Εντάξει… Αναπόφευκτα  υπήρχε και λίγο “φλερτ”, αν αυτό εννοείς…

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ.….. Πριν γίνω δημοσιογράφος, μόλις είχα απολυθεί από τον στρατό, προσλήφθηκα σ’ ένα ιδιωτικό Γυμνάσιο θηλέων!... Σαν τον Δημήτρη Παπαμιχαήλ στο έργο: “Κτυποκάρδια στα θρανίο”! (χαμογελούν)….  Μια χρονιά μόνο άντεξα… Γι’ αυτό σας έκανα αυτή την ερώτηση.

ΕΥΓΕΝΙΟΣ.  Τα ξέρετε λοιπόν!.... Να σας πω. Για την “Δημιουργία” το θέμα αυτό είναι λυμένο. Με ακλόνητους νόμους αυτή έχει προνοήσει για τη διαιώνιση της. «Σαν αρμηνεύγ’ η φύσι» λέει ο ποιητής…..

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ. …… ο Βιτσέντζος Κορνάρος!

ΕΥΓΕΝΙΟΣ.  Η φύση δεν χρειάζεται υποδείξεις. Αντίθετα. Αυτή μας δείχνει και μας διδάσκει, αλάθητα.  

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ.  Βέβαια, οι κοινωνίες θέσπισαν δικούς τους κανόνες για την δική τους συνοχή  και μακροημέρευση. Πολλές φορές  και σε αντίθεση με τους φυσικούς νόμους.  

ΕΥΓΕΝΙΟΣ. Αυτούς τους τελευταίους, της κοινωνίας, τηρούσαμε εμείς σαν πολιτισμένοι άνθρωποι. Όσο αντέχαμε να είμαστε ακόμα “πολιτισμένοι άνθρωποι”  σε καιρό πολέμου.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ. Στα χρόνια ‘43-‘44 είχε αρχίσει να φουντώνει και η αντίσταση κατά των κατακτητών, έτσι δεν είναι;

ΕΥΓΕΝΙΟΣ. Σαν χιονοστιβάδα!..... Φαινόμενο που μας είχε συναρπάσει όλους… Όχι όλους  δυστυχώς, την μεγάλη μας πλειοψηφία...

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ.   Κι’ εσάς ασφαλώς.

ΕΥΓΕΝΙΟΣ.  Με τον τρόπο τις δυνάμεις και τη τύχη του ο καθένας.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ. Είχατε μυηθεί μήπως και σε κάποια από τις πολυάριθμες αντιστασιακές  οργανώσεις; Στην Κρήτη - ξέρω - εκείνη την εποχή κυριαρχούσαν δύο: Το ΕΑΜ και η ΕΟΚ… Σας κάνω πολύ προσωπικές ερωτήσεις -αν θέλετε μου απαντάτε φυσικά- αλλά σχεδιάζω η επόμενη δημοσιογραφική μου έρευνα να είναι πάνω στα θέματα αυτά, που 30 χρόνια τώρα -για τους γνωστούς λόγους- δεν συζητούντο και η σημερινή νεολαία τα αγνοεί, ή νομίζει πως έγιναν διαφορετικά.

ΕΥΓΕΝΙΟΣ. Δεν έχω δισταγμό να απαντήσω σε όποια ερώτηση, μετά κι’ απ’ όσα έχω περάσει…. Τώρα όλοι, με την αποκατάσταση της δημοκρατίας στην χώρα μας, μπορούμε να μιλάμε όχι απλά χωρίς φόβο, αλλά και με υπερηφάνεια, για πράγματα που μέχρι πρόσφατα απαγορευόντουσαν…..

Είχα, λοιπόν, κι εγώ μυηθεί σε οργάνωση στα χρόνια της κατοχής. Δεν ήταν η γνωστή μεγαλύτερη, ούτε καν μεγάλη…..  Μια μικρή, ολιγομελής, νεανική, αυτοσχέδια, τοπική.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ.  Πως εντάσσονταν κανείς σε αντιστασιακή οργάνωση;

ΕΥΓΕΝΙΟΣ. Με πολλούς και διάφορους τρόπους φυσικά. Η βούληση μόνο να υπήρχε και η τόλμη απαραίτητα. Στους χώρους δουλειάς, στα σπίτια, στα σχολεία. Με πολλές προφυλάξεις από τους μεγαλύτερους, με άκρατο ενθουσιασμό από τους νεότερους….. Να, εγώ για παράδειγμα στρατολογήθηκα - τρόπος του λέγειν -…. απλά δήλωσα: “Δικός σας είμαι κι’ εγώ παιδιά”,  από ένα κορίτσι 17 χρόνων, μαθήτρια μου στις ξένες γλώσσες, που ήταν…… και η αρχηγός μας!

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ.   Αυτή;  Που ήταν ακόμα παιδί;

ΕΥΓΕΝΙΟΣ. Και όμως! Ήταν ενθουσιώδης αγωνίστρια, επίμονη, πανέξυπνη, παράλληλα και πολύ μελετηρή...... Τα συνδύαζε όλα… Δεν μ’ άφηνε να της κάνω το μάθημα της με ησυχία: ‘Άκου τα χθεσινά νέα από το BBC, ή από το Κάιρο”….. Είχε, η αφιλότιμη, την τόλμη ν’ ακούει παράνομες ραδιοφωνικές εκπομπές, μπαίνοντας μέσα σε υπνοδωμάτια Γερμανών αξιωματικών και από τα δικά τους ραδιόφωνα, όταν βέβαια αυτοί απουσίαζαν!.... Τα δωμάτια ανήκαν σε πτέρυγα του σπιτιού της οικογένειας της, που είχε επιταχτεί απ’ τους κατακτητές.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ.  “Κάτω από την μύτη τους”!

ΕΥΓΕΝΙΟΣ. Μου ψιθύριζε κατά την διάρκεια του μαθήματος: “Πάρε, διάβασε στο σπίτι αυτή τη μπροσούρα που τυπώσαμε και δοσ’ την και σε άλλους σου μαθητές”…. Ήταν φαινόμενο, μοναδική…. Με παρότρυνε για δράση, εμένα, πολύ διστακτικού από χαρακτήρα…… 

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ.  (Μετά από μικρή σιωπή)… Πριν κατεβείτε στην Κρήτη, στο σπίτι σας, στο Πανεπιστήμιο, στην Αθήνα, τι ακούγατε, πως βιώνατε την κατάσταση, τι κλίμα  επικρατούσε;

ΕΥΓΕΝΙΟΣ. Οι γονείς μου ήταν συντηρητικοί και θεοσεβούμενοι άνθρωποι. Πληγωμένοι από την ζωή.  Οι κατατρεγμοί, η φτώχεια, το πένθος από το θάνατο δύο αδελφών μου σε παιδική ηλικία από αρρώστιες που θέριζαν εκείνη την εποχή, σήμερα ευτυχώς ανύπαρκτες - έχουμε λησμονήσει και τα ονόματά τους, και βέβαια η ανελευθερία και η τρομοκρατία, ήδη από την εποχή της βασιλο-μεταξικής δικτατορίας, με αποκορύφωμα -ασφαλώς- την ξενική κατοχή…… αυτά ήταν τα φλέγοντα  θέματα στην οικογένεια μας..... Ο “Θεός” ήταν για τους γονείς μου η ελπίδα να βρουν  παρηγοριά στα βάσανα τους….Στη κατοχή, προτεραιότητα είχε η επιβίωση. Το πιο επιτακτικό που αντιμετωπίζαμε. Αμέσως μετά ο αγώνας για λευτεριά. Η οργή και το μίσος έβραζε μέσα μας ενάντια στους κατακτητές. Αδιανόητο μας φαίνονταν να ζήσουμε για πάντα σκλάβοι, έπρεπε όμως πρώτα να ξεπεράσουμε το φοβερό σοκ της ήττας και υποδούλωσής μας. Οι αντιδράσεις μας ήταν αρχικά αυθόρμητες και μεμονωμένες. Η νεολαία, όπως πάντα άφοβη - πρώτη στους αγώνες…. Απ’ τα μέσα του ’42, που αρχίσαμε κι οργανωνόμαστε, και μετά, η κατάσταση σε πόλεις και σε χωριά δεν συγκρατείται με τίποτα.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ. Τότε είναι, που εσείς φεύγετε για την Κρήτη. Υποθέτω και εκεί  το μήνυμα της Εθνικής Αντίστασης δεν άργησε να φθάσει….   

ΕΥΓΕΝΙΟΣ. Στην Κρήτη ειδικά η Εθνική Αντίσταση ξεκίνησε  ενεργά, εννοώ με τα όπλα, ακόμα πριν ο κατακτητής πατήσει το πόδι του στο έδαφος της.   

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ.  Πως;... τρόπος του λέγειν ασφαλώς, αφού -θεωρητικά- αυτό δεν γίνεται…

ΕΥΓΕΝΙΟΣ. Για σκεφθείτε λίγο!...... Οι Γερμανοί αλεξιπτωτιστές έπεφταν με αλεξίπτωτα και πριν πατήσουν στο πόδι τους στη γη, οι χωρικοί  -άντρες, γυναίκες, κοπέλια-  τους πολεμούσαν ακόμα και στον αέρα, με τα αυτοσχέδια όπλα τους, τα πατρογονικά, που είχαν πάρει από τα σπίτια τους..... Μια φορά στην παγκόσμια ιστορία έγινε. Δεύτερη δεν θα υπάρξει!   

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ.   Πολύ σωστά μου το επισημάνατε... Μεγαλειώδες….

 ΕΥΓΕΝΙΟΣ…… και τραγικό συγχρόνως!.... Όσο για μένα προσωπικά, η συμμετοχή στην Αντίσταση έχει κάποια σημασία μόνον επειδή έτυχε να συλληφθώ και φυλακιστώ, όπως βέβαια συνέβη με εκατομμύρια ανθρώπους σ’ όλη τη γη.  (Μικρή σιωπή)

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ. Κύριε Ευγένιε, η σεμνότητα σας με καθηλώνει…. Όμως ας ξαναπιάσουμε τη συζήτηση μας για την Κρητικοπούλα που είπατε,…. την αρχηγό σας.

ΕΥΓΕΝΙΟΣ. Ήταν δυναμική και φιλόδοξη. Σαν μαθήτρια βέβαια εμένα μ’ ενδιέφερε να διαβάζει τα μαθήματα που τις έκανα, Γαλλικά και Γερμανικά. Γι’ αυτό πληρωνόμουνα και ήταν μία από τις  καλλίτερες μαθήτριες που είχα ποτέ.  

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ.  Σαν κοπέλα;… ελκυστική;

ΕΥΓΕΝΙΟΣ.  Όλα τα χαρίσματα απλόχερα - σε βαθμό εκρηκτικό -  της τα είχε δώσει η φύση!

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ.  Η οικογένεια της, υποθέτω, θα τις είχε δώσει  “αριστερές” αρχές, για να είναι από τόσο μικρή ηλικία στην πρωτοπορία των αγώνων.

ΕΥΓΕΝΙΟΣ. Εδώ φίλε μου έπεσες έξω και πολύ μάλιστα. Οι αρχές της οικογένειάς της ήταν συντηρητικές.      

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ. Τελικά κύριε Ευγένιε εσάς, προσεκτικό και μυαλωμένο νέο, όπως καταλαβαίνω ότι ήσασταν,  πως έγινε και σας συνέλαβαν οι Γερμανοί;

ΕΥΓΕΝΙΟΣ. Σε έλεγχο της Γκεστάπο βρέθηκαν προκηρύξεις αντιστασιακού  περιεχομένου στο σακάκι μου.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ. Τις οποίες θα μοιράζατε υποθέτω. Κάπου θα τις σκορπούσατε ίσως. Δεν προλάβατε όμως….

ΕΥΓΕΝΙΟΣ. Χμ…. Θα τις έδινα σε άλλα χέρια.  Ας το πούμε έτσι….. Δεν είναι ξεκάθαρο ούτε σε μένα. 

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ. Πόσο παράτολμη πράξη ήταν κάτι τέτοιο εκείνα τα χρόνια; Ή, σε τι άλλες ενέργειες προβαίνατε εσείς και οι σύντροφοι σας;

ΕΥΓΕΝΙΟΣ.  Τι να σου πω παιδί μου!  Εκείνη τη βραδιά θα  επιχειρούσα… ίσως… την “παρθενική” μου αντιστασιακή πράξη. Δεν υπήρξε όμως καλή συνεννόηση  -καμιά  συνεννόηση πιο σωστά-  σε συνδυασμό με μεγάλη ατυχία….. Μια απόπειρα θα ήταν. Η μοίρα όρισε να είναι η πρώτη και ταυτόχρονα η  τελευταία μου….. Νίκο, νομίζω ότι στις λεπτομέρειες θα “χαθείς”. Τώρα πια τα γενικότερα της εποχής εκείνης έχουν ενδιαφέρον. Στα συμπεράσματα να επικεντρωθείς…. Τι σε αφορούν τα μικροσυμβάντα της μικρής και τυχαίας δικής μου περίπτωσης;….. Χιλιάδες τέτοιες ιστορίες που μπορείς ν’ ακούσεις. 

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ. Μα κάθε περιστατικό κύριε Ευγένιε, όσο μικρό κι’ αν είναι, έχει την αξία του… Τα συμπεράσματα θα προκύψουν ως λογικά επακόλουθα πολλών τέτοιων γεγονότων..…

Πράξη 4^η :  Στο σπίτι του Γιώργη  Καστρινού

Eκείνες τις μέρες….

ΜΑΡΙΑ. Νομίζω αν δεν είχε χάσει τις αισθήσεις του κι αυτός θα με είχε αναγνωρίσει.  Όλοι αλλάζουμε σε 31 χρόνια, όχι όμως σε βαθμό να μην είμαστε αναγνωρίσιμοι,  ακόμα κι αν στο μεταξύ δεν έχουμε ιδωθεί... 

ΓΙΩΡΓΗΣ. (Μιλά το Κρητικό ιδίωμα και με Κρητική προφορά) Οι άθρωποι  αλλάζουνε ειδικά μεταξύ εφηβείας και ωριμότητας… Εσύ τότεσας ήσουνα κορίτσι 17 - 18 χρόνων, κιοσάς νεαρός  23 με 24.

ΜΑΡΙΑ.  Από ένα σωρό  χαρακτηριστικά, μοναδικά στον καθένα μας, ξεχωρίζουμε οι άνθρωποι. Από τη φωνή, από το βάδισμα, από, από…. Εγώ τον Γιάννη…..Ευγένιος διάβασα το πραγματικό του όνομα στα χαρτιά,  θα τον αναγνώριζα  -το νιώθω-  κι από τον αέρα του. Να περνά δίπλα μου, κι ας έχω τα μάτια μου κλειστά…

ΓΙΩΡΓΗΣ.  Αν έμενε στην κλινική σου, τότε σίγουρα δεν θ’ αποφεύγονταν οι αποκαλύψεις…… Είπες ότι η ανιψιά του, αυτή που τον συνόδευε, σου ανέφερε και το περιστατικό της σύλληψης του απ’ τσι Γερμανούς..…

ΜΑΡΙΑ.  Ακόμα και την ημερομηνία που συνέβη……20 τ’ Απρίλη του ’44.

ΓΙΩΡΓΗΣ. Τι γρουσούζικη ημερομηνία!.... Οι Γερμανοί γιορτάζανε την επέτειο γενεθλίων του φύρερ ντως εκείνη την ημέρα, με συναυλία κλασσικής μουσικής….Wagner….. στη μεγάλη αίθουσα της εκκλησίας του Αγίου Μάρκου, θυμάμαι….    

ΜΑΡΙΑ.  Το πρώτο που σκέφθηκα ήταν να του φανερωθώ ή όχι;  Φοβήθηκα τυχόν αντίδραση του, ήταν και σε κατάσταση παροξυσμού….. Επιφυλάχτηκα…. μη γίνει καμιά “στραβή” και μετά άντε να μαζευτεί η κατάσταση.

ΓΙΩΡΓΗΣ.  Αιφνιδιάστηκες, αναστατώθηκες κι  έκανες το ένα λάθος πάνω στ’ άλλο. Το μπελά σου, αν κατάλαβα καλά, κόντεψες να βρεις με τις στραβοτιμονιές σου…..

ΜΑΡΙΑ.  Αν δεν τον έχω βρει κιόλας……. Πρώτο λάθος να μην αναθέσω να τον περιποιηθεί κάποιος γιατρός μου. Σκέφτηκα μη χάσω τον έλεγχο της κατάστασης, αφού κι ο Γιάννης έχανε επαφή με το περιβάλλον…… Συνεννοούμουν να μεταφερθεί σ’ ένα αναρρωτήριο γνωστού μου στην Πεντέλη για ολιγοήμερη ανάπαυση…… αυτό μόνο του χρειάζονταν, τα φάρμακα, μάλλον θα τον επιβάρυναν….…  όταν η γραμματέας μου με ειδοποιεί ότι φεύγουνε με ταξί. Της λέω να ρωτήσει την ανιψιά του  διακριτικά αν κρατούνε πάνω τους χρήματα και να τις δώσει λίγα, κι’ αυτό το….. “ζώον”,  επειδή ντράπηκε, τις τα πρόσφερε, χωρίς να τη ρωτήσει, και σε φακελάκι!…. Θάλασσα τα  κάναμε μπαμπά!

ΓΙΩΡΓΗΣ.  Ήθελες να τονε δεις καλά και να τον βοηθήσεις…. Δεν τον έχεις ξεχάσει… Αυτή είναι η αλήθεια.

ΜΑΡΙΑ.  Πως τα καταφέραμε έτσι!

ΓΙΩΡΓΗΣ.  Για τις συνθήκες της εποχής, δεν μπορούσε να γίνει  τίποτα άλλο. Δεν τα συζητάμε γιατί μας πληγώνουν, αλλά ετσά ήτονε τότες…..Η ζωή χανόταν ή κερδίζονταν, για όλους μας ανεξαιρέτως, από την τύχη μας.

ΜΑΡΙΑ.  Τόσα χρόνια νομίζαμε ότι είχε εκτελεστεί.  Είμαστε βέβαιοι ότι δεν ζούσε.

ΓΙΩΡΓΗΣ. Αυτό μας εξυπηρετούσε Μαρία. Έτσι καθησυχάζαμε την συνείδηση μας…… Εκειά που ‘χεις ευθύνες, αναζητάς ή πιστεύεις ό,τι εξυπηρετεί τον εφησυχασμό σου…..Δημιουργείς άλλοθι,  απορρίπτοντας  ό,τι  δεν σε συμφέρει.

ΜΑΡΙΑ.  Δεν αντέχεται ζωή δανεισμένη από άλλον!

ΓΙΩΡΓΗΣ. Είχαν ένταλμα σύλληψης του Γιάννη…… Θα μπορούσαν βέβαια και τους δύο να σας είχαν “μπουζουριάσει” οι Γερμανοί, ακόμα και εμένα φυσικά!…. Στόχο τους όμως είχανε τον Γιάννη. Ξενομπάτης (μη ντόπιος), μορφωμένος……εσένα σε βλέπανε μια μαθήτρια και κόρη νομοταγούς παράγοντα της πόλης……

ΜΑΡΙΑ.  Το ‘πες προηγουμένως μπαμπά….  Έτοιμες έχουμε τις δικαιολογίες μας.  

ΓΙΩΡΓΗΣ. Παραξενεύτηκα, σα μας κτυπήσανε την πόρτα. Σ’ εμάς;  Γιάηντα ήρθανε στο δικό μας σπίτι;  Ήντα γυρεύγανε, τι και ποιος τους είχε δώσει πληροφορίες….. Καλά κατέχανε τη δουλειά ντως!.... Όλα τα ξεσκονίσανε σαν έμπειροι επαγγελματίες και δεν αργήσανε να βγάλουνε  αποτέλεσμα.   

ΜΑΡΙΑ.  Εμένα, πρώτη έπρεπε να συλλάβουν!  Εγώ ήμουν η αρχηγός…

ΓΙΩΡΓΗΣ. Εσύ τσιμουδιά δεν ήβγαλες ‘κεινιά (εκείνη) την ημέρα, κι’ αυτοί δεν μπορούσανε να φανταστούνε για αρχηγό μια κοπελιά…. Την επόμενη μέρα που παραπονέθηκα στον Νομάρχη, αυτός με διαβεβαίωσε ότι από τις υπηρεσίες ασφαλείας είχαν δυσμενή πληροφορία για τον Παπαδάκη και γι’ αυτό τον συλλάβανε οι Γερμανοί… Νόμιζαν οι ανόητοι ότι είχαν πιάσει “μεγάλο λαυράκι”, ένα πράκτορα του μπολσεβικισμού, καθοδηγητή και θεωρητικό….

ΜΑΡΙΑ. Τους μορφωμένους με κλασσικές σπουδές νέους τους θεωρούσαν…… και μαρξιστές!

ΓΙΩΡΓΗΣ. Υποτίθεται είχε σταλεί από την Αθήνα για να προσηλυτίσει και οργανώσει ένοπλους στο νησί….. Γελοίες κατηγορίες!...  Να του αποσπάσουν ήθελαν πληροφορίες για συμπολίτες μας, στα σπίτια των οποίων πήγαινε να κάνει φροντιστήριο στα κοπέλια ντως….. Για την δική σου δραστηριότητα  στο σχολείο, δεν είχανε  - φαίνεται - στοιχεία…. Ευτυχώς! 

ΜΑΡΙΑ. Ο Γιάννης  “πήγε”  άδικα…. Εγώ  έφταιγα!   

ΓΙΩΡΓΗΣ.  Μην το ξαναπείς αυτό, γιατί θα το πιστέψεις… όπως έλεγε ο Γκαίμπελς και δεν θα σου βγει σε καλό…… Για τον Γιάννη ήρθαν οι ναζί. Συστημένοι. Αυτή ήτονε η μοίρα ντου…. Δεν άργησαν να βρούνε και μέσα στο σακάκι ντου και αντιστασιακές  προκηρύξεις…..

ΜΑΡΙΑ.  Αυτοί  του τις έβαλαν στην τσέπη! 

ΓΙΩΡΓΗΣ.… που αποτέλεσαν και την οριστική καταδίκη ντου. Εμείς είχαμε σωθεί προσωρινά!... Πάντως κάποιο μπλέξιμο θα μας περίμενε σίγουρα….. 

ΜΑΡΙΑ. ….και θα ‘ταν πολύ σοβαρό! Οι σύντροφοι μου θα μάθαιναν ότι αυτή τη “τραϊτοριά” (προδοσία)!… την πλήρωσε ο πιο αθώος.  Στην έρευνα για το φταίξιμο, όλων τα μάτια θα έπεφταν σε ‘μένα…. Θα μου ζητούσαν εξηγήσεις, που δεν θα μπορούσα να δώσω…. Βαρύς θα έπεφτε επάνω μου ο πέλεκυς της οργάνωσής μας, τιμωρός….  Αχρεία θα με χαρακτηρίζανε, άξια σκληρής  εκδίκησης.

ΓΙΩΡΓΗΣ.  Δεν τολμώ! Δεν θέλω ούτε σήμερα  -κόρη μου- να μάθω την αλήθεια για τις ευθύνες σου! Ούτε για την “οργάνωση” σου, ούτε γι’ αυτά τα “ιδιαίτερα” που είχες μ’ αυτό τον Γερμανό ωραιοπαθή…… παρίστανε και τον  γόη “τρομάρα” του...  τον Έριχ!.... Αλλοίμονο μας!...  Στην αυλή του σπιτιού μας, μέσα στα δωμάτια των Γερμανών, ξεκίνησε το κακό. Νεανικές σου τρέλες.  Άστα!… Δεν μας συμφέρει να τ’ αναμοχλεύουμε… γιατί… απέναντι στον τουφεκισμό, το τρισένδοξο θάνατο του πατριώτη…… κρεμάλα - ταπεινωτική τιμωρία περιμένει τον προδότη, από της  εποχής του  Χριστού.  

ΜΑΡΙΑ. Εξαφανίστηκα, από το φόβο και τη ντροπή μου…… Σε μια σπηλιά του Ψηλορείτη για 4 ολόκληρους μήνες κρυμμένη!

ΓΙΩΡΓΗΣ.  Υπερβολή, που καθόλου δεν ταίριαζε στον ριψοκίνδυνο χαρακτήρα σου! Από τον δεύτερο κιόλας μήνα, με τα σημειώματα που επικοινωνούσαμε, σε είχα ειδοποιήσει ότι όλα εξελίχτηκαν ήρεμα στο σπίτι μας. Το παλικάρι δεν μίλησε, παρά τα φρικτά βασανιστήρια που τον υπέβαλαν…. Δεν κατέδωσε κανένα, αυτός που κάτεχε ήντα γινότανε στα μισά σπίτια του Ηρακλείου, όπου μπαινόβγαινε για να βγάλει το ψωμί του…… Μόνος του ανέλαβε όλες τις φτιαχτές και ψεύτικες κατηγορίες που του προσήψαν, για να αλαφρώσουν και το αρχείο τους και να κλείσουν εκκρεμείς υποθέσεις τους….

ΜΑΡΙΑ.  Αν άνοιγε το στόμα του….  

ΓΙΩΡΓΗΣ.  Ευτυχώς, η απαγωγή του στρατηγού Κράιπε, 6 μέρες αργότερα που έγινε, δεν συνδέθηκε με το δικό μας περιστατικό…… Αλλιώς κι’ εμείς δεν θα γλυτώναμε τις ανακρίσεις.

ΜΑΡΙΑ. Μέχρις και στη στάνη όπου είχα καταφύγει έκαναν έλεγχο οι Γερμανοί, μπας κι ανακαλύψουν ίχνη των απαγωγέων……. Φτιασιδώθηκα μεσ’ τις κοπριές και τα πηλά, ανέγνωρη, “ασούσουμη” (άσκημη) και “τσαμαρδαρά” (ρακένδυτη)...... κι’ ήκανα πως αρμέγω τα πρόβατα. Τα βιβλία μου είχα καταχωνιάσει κάτω από τα φρεσκοκουρεμένα μαλλιά των προβάτων, κι έτσι δεν με θεώρησαν ύποπτη…

ΓΙΩΡΓΗΣ. Στην μετέπειτα τύχη του Γιάννη όμως, η απαγωγή του στρατηγού έπαιξε πολύ άσχημο ρόλο. Τους έκανε ακόμα πιο σκληρούς και βάρβαρους απ’ όσο ήτονε…..  Όσο για σένα, φανερό ότι στις βουνοκορφές της Ίδης την καταέβρισκες, δεν έμενες μόνο από φόβο. 

ΜΑΡΙΑ. Ο ήλιος, το φεγγάρι και τ’ άστρη τ’ ουρανού μου κάνανε παρέα. Τσι “σκλόπες” (κουκουβάγιες) είχα για συντροφιά μου….

ΓΙΩΡΓΗΣ. Τα “πουλιά της σοφίας”! Δεν προλάβαινα να σου πέμπω βιβλία να διαβάζεις!... Σαν κατέβηκες από τα βουνά, κατά τα άλλα αγρίμι που τρομάξαμε να σε γνωρίσουμε, είχες τελειοποιήσει τα Γερμανικά σου τόσο, που η μάνα σου έλεγε ότι σίγουρα παρέα με τον Γιάννη ήσουνα πάνω στις ερημιές όλο τον καιρό…… ετσά που σου “καλάρεσε” και το παλληκάρι…

ΜΑΡΙΑ.   Μπαμπά, μη μου  λες  τέτοια  σε παρακαλώ…

ΓΙΩΡΓΗΣ. Η κατάσταση στην πόλη έπαιρνε τροπή. Οι παλιοί σου σύντροφοι δρούσαν πια ενεργά, αλλά κρυβόντουσαν, καταδιωκόμενοι….. Όσο για ‘μας τους “μυαλωμένους”… είχαμε περάσει από την κατηγορία των… συνεργάσιμων με τον κατακτητή,  σε αναφανδόν φανατικούς Αγγλόφιλους!

ΜΑΡΙΑ.  (Ειρωνικά)  Είμαστε πολύ σταθεροί στις απόψεις μας! Οι νικητές αλλάζουν. Εμείς  με τίποτα.  Πάντα είμαστε με τον νικητή.

ΓΙΩΡΓΗΣ. Καθώς οι εποχές αλλάζουνε, αλλάζουμε κι εμείς……Για πες μου πως αλλιώς θα μπορούσαμε να διατηρήσουμε τις περιουσίες μας; Πως νόμιζες, Μαρία, ότι όταν όλος ο κόσμος δυστυχούσε, εμείς στο σπίτι μας τα είχαμε όλα;  Εγώ ξέρω πως καταφέρνω να συμβιβάζομαι και να ανέχομαι το κάθε τι….

Θυμάσαι,  μέχρι και αναπληρωτής γραμματέας της περιώνυμης  “επιτροπής  πόλης” είχα αναλάβει, όταν φάνηκε ότι μπορεί και να περνούσαμε σε “λαοκρατικό καθεστώς”….  Για λίγους μήνες βέβαια, έγκαιρα ξέκοψα, όταν είδα προς τα πού το πηγαίνανε αυτοί, με τις στενοκεφαλιές και τα  “καπελώματα’  ντως…. 

ΜΑΡΙΑ.  (Δεικτική)  “Πούθε φυσάει ο άνεμος” η οικογένεια.  Κι’ εγώ … “Μήλο κάτω απ’ τη μηλιά”….    

ΓΙΩΡΓΗΣ. Ο πατριώτης Γιάννης, σακατεμένος από τα βασανιστήρια,  είχε μεταφερθεί στα Χανιά, στις φυλακές της Αγιάς… Το κολαστήριο!... Δεν ήξερα πως λέγονταν κι ο άντρας της αδελφής του, μ’ αυτά τα ψευδώνυμα που κυκλοφορούσανε όλοι τότεσας, να τους ειδοποιήσω για τα δεινοπαθήματα του αθρώπου ντως….  Σε κάποιο χωριό  μένανε, κάπου στον Ψηλορείτη….

ΜΑΡΙΑ.  Εσύ μόνο  για τις δικές σου δουλειές νοιαζόσουν…..

ΓΙΩΡΓΗΣ.  (Αυστηρά) Α!... Άκου να δεις, μην είσαι τόσο αυστηρή και άδικη μαζί μου!  Αν το νεαρό της ηλικίας δικαιολογεί τις δικές σου απερισκεψίες, ο δικός μου αγώνας να προστατεύω την οικογένεια μου από τους λύκους κάθε απόχρωσης και  σε κάθε περίσταση, δεν πρέπει να μου αναγνωριστεί -τουλάχιστον- από τσι δικούς μου αθρώπους;….. Αλλά και για τον Γιάννη, δεν έκανα ό,τι μπορούσα;  ….. Δυο φορές μαζί με την μάνα σου είχαμε πάει στο γραφείο του Γενικού Διοικητή Κρήτης, του Πασσαδάκη, να τον παρακαλέσουμε για ό, τι καλύτερο για το παιδί, που στο κάτω-κάτω δεν ήτονε και συγγενής μας, ούτε κατέχαμε αν πραγματικά είχε κάνει αξιόποινες πράξεις….

ΜΑΡΙΑ.   Έχεις δίκιο πατέρα… Συγγνώμη!

ΓΙΩΡΓΗΣ.  Στα Χανιά δεν είχα πάει να παρακαλέσω τον μητροπολίτη Κυδωνίας και Αποκορώνου Αγαθάγγελο Ξηρουχάκη;… Μάταια! Δεν μου έδινε καμία ελπίδα κανείς. Ούτε καν μια αξιόπιστη πληροφορία…… Άλλος μου ‘λεγε ότι είχε ποθάνει, άλλος ότι είχε μεταφερθεί αλλού, χωρίς να ξέρει που, κι’ άλλος ότι δεν υπήρχε κανείς με το όνομα αυτό…… Είμαι απόλυτα βέβαιος ότι υπήρχε ειδική εντολή για συσκότιση και συγκάλυψη!

ΜΑΡΙΑ.  (Μεσ’  απ’  τα δόντια της)….  Αυτό το κάθαρμα ο Έριχ…

ΓΙΩΡΓΗΣ. Είχανε σκυλιάσει και με το ρεζιλίκι ντως, την απαγωγή του Κράιπε! Η ανεύρεση του απαχθέντος στρατηγού, η σύλληψη των δραστών και κυρίως το αντάρτικο στα βουνά και τις πόλεις, που φούντωνε μέρα με τη μέρα, αυτά τους απασχολούσαν….  Τέλος, κάποια φορά ο Σεβασμιότατος με ειδοποίησε ότι ο Γιάννης είχε εκτελεστεί. Ήταν μέσα σε ομάδα φυλακισμένων που τουφεκίστηκαν, αντίποινα για τον φόνο Γερμανού.

Ο μητροπολίτης είχε πασχίσει και είχε καταφέρει να τον βγάλει από την λίστα, αλλά ο ίδιος δεν δέχτηκε να σωθεί, διότι πίστευε ότι κάποιος άλλος πατριώτης θα έπαιρνε την θέση του απέναντι στο απόσπασμα…… Εκεί εμείς τελειώσαμε  με την υπόθεση…..  Ήντα άλλο νομίζεις ότι έπρεπε να ‘χαμε κάνει παραπάνω για το Γιάννη; 

ΜΑΡΙΑ. Τον καταχώνιασα βαθιά μέσα στη  μνήμη μου, μέχρι προχθές  που  επέστρεψε.  Ζωντανός!… Και ξύπνησαν οι εφιάλτες μου…

ΓΙΩΡΓΗΣ. Είχε το “κοκαλάκι της νυχτερίδας” - φαίνεται - και σώθηκε τελικά! Ευτυχώς το παλικάρι! Έστω ανάπηρος και ασθενής.…. (μικρή σιωπή) …..  Τώρα, ήντα σκέπτεσαι να κάνεις;

ΜΑΡΙΑ. Πράμα δεν σκέπτομαι….. Όταν συνέλθω από την ταραχή μου θα δω τι θα κάνω…. Έχω λόγους να μην θέλω ν’ αποκαλυφθώ….. Προς το παρόν μόνον εγώ ξέρω ποιός είναι ο Ευγένιος Διοσκουρίδης.  Αυτοί δεν υποψιάζονται ποιά είναι η Μαρία Ρενάκ….

Ως προς το περιστατικό στην κλινική μου, θεωρώ ότι έχει λάβει τέλος.... Παρ’ εκτός -ίσως- για ένα δημοσιογράφο, που έχει καθημερινή έρευνα για ασθενείς, γιατρούς, φάρμακα και νοσοκομεία. Ιδιαίτερα δραστήριου και επίμονου. Φιλόδοξος, θέλει να αλλάξει τον κόσμο, να τον απαλλάξει  από τα κακώς κείμενα….. Με συνάντησε στα πλαίσια ρεπορτάζ που έκανε. Αυτοί ακόμα και μικροσυμβάντα της καθημερινότητας τα μεγεθύνουν και τα κάνουν σίριαλ….

  

 Πράξη 5^η :  Μυστική συνάντηση

Λίγες ημέρες μετά, σε καφέ....

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ. (Κατηφής)….. Το προσδόκιμο της ζωής του είναι τα 58 χρόνια. Εκεί τελειώνει “το λάδι στο καντήλι” του, λένε οι γιατροί. Οι βλάβες ζωτικών οργάνων από τις κακώσεις των βασανιστηρίων, αυτό το αποτέλεσμα είχαν.

ΜΑΡΙΑ. Πάντως, όπως μου είπες, εδώ και καιρό έχει σταθερή υγεία και το λιποθυμικό επεισόδιο προ ημερών το ανταπεξήλθε με επιτυχία.

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ.  Ναι.  Όμως  μια τριετία  -δυστυχώς, μόνον-  θα τον έχουμε κοντά μας ακόμα… Το πολύ. 

ΜΑΡΙΑ.  Όλα τα προηγούμενα χρόνια εγώ και οι παλιοί του μαθητές, όσοι τον είχαμε γνωρίσει  στο Ηράκλειο, τον προσμετρούσαμε στα θύματα της αντίστασης. Μάλιστα τ’ όνομά του οι σύντροφοι το έδιναν ν’ αναφέρεται σε μνημόσυνα πεσόντων αγωνιστών. Κάπου είναι και γραμμένο, πάνω σε πλάκα μαρμάρινη…

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ.  Θαύμα το πως επέζησε.  Εκτός από το “Γιάννης Παπαδάκης” στην συνέχεια είχε δηλώσει ή από λάθη εφέρετο και με άλλα ονόματα. “Έγραψε” πολλές ιστορίες τόλμης και θάρρους. Και από καθαρή τύχη πολλές φορές, γλύτωσε από του “χάρου τα δόντια”… Μάθαμε ότι βρίσκεται εν ζωή, μόλις το 1951, μέσω του Διεθνούς Ερυθρού Σταυρού. Τότε αλληλογραφήσαμε και ανταλλάξαμε φωτογραφίες για πρώτη φορά μετα-κατοχικά…

ΜΑΡΙΑ. Την Μυρσίνη  -όπως μου ‘πες-  την πρωτοείδε εκ του φυσικού κι’ αυτήν μαζί με σας, κοπέλα 22 χρόνων Χριστούγεννα του ‘66.  Πως του φάνηκε τότε,  πρώτη εντύπωση, η…… κόρη  “του”;

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ. Πως του φάνηκε η κόρη του!.. Ξέρεις, υπάρχει μεταξύ μας τόση αγάπη, που έρχονται φορές που νομίζω ότι αν πω στον αδελφό μου ότι η Μυρσίνη είναι πραγματική κόρη του, με μιας θα απαλλαγεί απ’ όλες τις αρρώστιες και αναπηρίες του!

ΜΑΡΙΑ. Ποτέ δεν θα το κάνεις όμως αυτό  Ιφιγένεια, αφού θαύματα δεν γίνονται…. Φρικτό όρκο ανταλλάξαμε το ‘44 τρείς, εγώ, εσύ και ο άντρας σου. Σταυροκοπηθήκαμε, κατα-φιλήσαμε την ιερή εικόνα της Παναγίας της βρεφο-κρατούσας και βάλαμε επάνω της, ενωμένες σφικτά τις παλάμες μας, που με σουγιά είχαμε τρυπήσει για να χυθεί αίμα μας και να σφραγίσει ένα μυστικό, που πάντα θα γνωρίζαμε μόνο εμείς οι τρείς.

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ.  Ήταν ο όρος που  έθεσες για να μας δώσεις το παιδί που είχες στα σπλάχνα σου.

ΜΑΡΙΑ. Τον δεχτήκατε ασυζητητί και με μεγάλη χαρά! Ξέρατε άλλωστε, αφού χρόνια σας απασχολούσε, ότι σε όλες τις υιοθεσίες έτσι γίνεται. Οι φυσικοί γονείς πρέπει για πάντα να μένουν μακριά, άγνωστοι.  Μου φιλήσατε κι’ εσύ κι’ ο Πέτρος  τα χέρια μου από ευγνωμοσύνη….. Ο Θεός δεν σας είχε δώσει την ευλογία της ευτεκνίας, κι είχαν περάσει ήδη 9 χρόνια του ταιριαστού κατά τα άλλα γάμου σας. Όμως η ζωή  -κι’ εντελώς ανέλπιστα- σας χαμογέλασε. Σας έφυγε με μιας, το μαράζι της ατεκνίας. Και το παιδί,  που -θείο δώρο-  θ’ αποκτούσατε,  ήταν απ’ το αίμα σας. 

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ. Του λατρεμένου αδελφού μου, που νομίζαμε χαμένο για πάντα!

ΜΑΡΙΑ.  Διόλου σωστό δεν είναι να παραβούμε  τον όρκο μας.  Θα έλεγα περισσότερο που ο Γιάννης  -ευτυχώς-  είναι στη ζωή.  Ξέρω καλά από ψυχολογία. Απότομα η Μυρσίνη μπορεί να φθάσει ως και να μας μισήσει όλους, μόνο και μόνο γιατί την κρατούσαμε στο ψέμα όλα τα χρόνια. Ακόμα και ο Γιάννης, που δεν έχει ιδέα, ότι μπορεί να με είχε αφήσει έγκυο….

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ. Πάντα έχω στο νου και τη θύμηση του άντρα μου, που την αγαπούσε  όσο τίποτ’ άλλο στην ζωή….. Δεν πρόλαβε να την δει  παντρεμένη…

ΜΑΡΙΑ.  Μια νεανική μας επιπολαιότητα ήταν η δικιά μας!  Ούτ’ εγώ το  κατάλαβα πριν δω την κοιλιά μου να φουσκώνει, να πανικοβληθώ και να εξαφανιστώ από προσώπου γης…. Ούτε σήμερα οι γονείς και τ’ αδέλφια μου ξέρουν την “αλήθεια” για την Μυρσίνη μας. Η τότε δικαιολογία μου, αληθινή ήταν, ότι φοβόμουν μη συλληφθώ από τους Γερμανούς κι’ εγώ και γι’ αυτό “πήρα” τα βουνά,  κρατά ακόμα.

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ. Τι καλή τύχη για μας, το χωριό μας να είναι κοντά στην κρυψώνα σου!

ΜΑΡΙΑ.  Θυμήθηκα τ’  όνομα του, που το ανέφερε ο Γιάννης. Και βέβαια από τότε που σας βρήκα και μετά, “σώθηκα” με τις φροντίδες και περιποιήσεις σας.….. Τι καλός ο Πέτρος! Πολύ λυπήθηκα που μου ‘πες ότι τον χάσατε πριν δυο χρόνια. Τόσο πρόωρα… Χαιρόταν, σαν να ήταν κατά-δικό του το παιδί που κυοφορούσα, μόνο που -οπωσδήποτε- το ήθελε αγόρι! “Το Σήφη, το Σηφαλιό μου έχεις κακομίτσα (κακορίζικη/χαϊδευτικά) μου στη κοιλιά σου και να μου τονε  προσέχεις”…… Και μου κουβαλούσατε και “του πουλιού το γάλα”, την ίδια ώρα που στην πόλη δεν κοιμόντουσαν οι γονείς μου από την αγωνία τους, που είμαι και τι κάνω…. κι’ ο Γιάννης από τους πόνους των βασανιστηρίων του.

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ.  Ήλθε το πλήρωμα του χρόνου κι εκεί ψηλά στην στάνη μας του Ψηλορείτη, έφερες στον κόσμο το βρέφος. Θηλυκός Χριστός μα την αλήθεια, περιστοιχιζόμενο -όπως Αυτός- με πρόβατα που το ζέσταναν με τα χνώτα τους!  Στιγμή μόνο κράτησε η “απογοήτευση” του άντρα μου, για το φύλλο του μωρού. Μετά η ευτυχία μας δεν είχε όρια, γιατί στην ζωή της Μυρσίνης βλέπαμε τη συνέχιση της ζωής και του ίδιου του αδελφού μου…. Να ‘σαι καλά Μαρία, προσεύχομαι στην συνονόματη σου Παναγία κάθε μέρα…. Οι γυναίκες αυθόρμητα αγκαλιάζονται….

ΜΑΡΙΑ. Ιφιγένεια, τότε είχαμε δώσει κι’ άλλον ένα όρκο, όχι κάτι άλλο διαφορετικό, ίσα-ίσα ήταν συνεπακόλουθος του πρώτου. Να χαθούμε, κυριολεκτικά, να εξαφανιστούμε οι δυο “μανάδες”, η μια απ’ την ζωή της άλλης, για να μείνουμε απερίσπαστες στις οικογένειες μας. Χωρίς φαντάσματα και ρετσινιές από το παρελθόν.

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ.  Η “δουλειά” μας  είχε διεκπεραιωθεί στην εντέλεια!  Κανείς άλλος δεν είχε αντιληφθεί το παραμικρό, εκτός  από εμάς τους τρεις.

ΜΑΡΙΑ. … Κι’ ο Ψηλορείτης,  που δεν έχει μιλιά,  τέταρτος!

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ. Απαραίτητο για την ευτυχία και των τριών μας. Εσύ, προνομιούχο κορίτσι 18 μόλις “Μαΐων”, έπρεπε χωρίς το βαρίδι της “ντροπής” ν’ ανοίξεις τα φτερά σου. Να πραγματώσεις και  το όνειρο κάθε γονιού. Να δημιουργήσεις οικογένεια, ευκατάστατη, με πολλά παιδιά…

ΜΑΡΙΑ. Δεν ξέφυγα από τις προσδοκίες τους. Έγινε το χατίρι τους. Απέκτησα εύπορο σύζυγο και μ’ αυτόν τρία παιδιά. Όλα αγόρια…… Μια δεύτερη Μυρσίνη δεν έκανα. 

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ. Να σου ζήσουν Μαρία. Να τα χαρείς, όπως κι’ εμείς χαρήκαμε την κόρη που μας έδωκες…  Η ζωή μας ξαναπήρε νόημα.  Ήρθε  κι’ η απελευθέρωση και οφείλαμε να ξαναβρούμε την ελπίδα και αισιοδοξία μας. Οι εφιάλτες από τα  περασμένα έπρεπε να διαλυθούν.

ΜΑΡΙΑ. Αποφασίσαμε να μην μάθουμε τίποτα και ποτέ ο ένας για τον άλλο…..

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ. … για την ευαίσθητη ψυχούλα του παιδιού…. Μικρή παύση…..

ΜΑΡΙΑ.  Δικαιολογημένα λοιπόν η έκπληξη σου ήταν  μεγάλη,  που μετά 31 χρόνια επανεμφανίστηκα και σε προσκάλεσα στην αποψινή μας μυστική συνάντηση!

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ. Η τρίτη μεγάλη έκπληξη της ζωής μου! Η πρώτη, εγώ μια στείρα γυναίκα, “Σάρα του Αβραάμ”, να γενώ μητέρα μετά από πολλά χρόνια άκαρπου γάμου. Η δεύτερη και όχι λιγότερο ευχάριστη, να ξανακούσω και ξαναγκαλιάσω ζωντανό τον πολυαγαπημένο μου αδελφό.       

ΜΑΡΙΑ.  Εμένα, αν κι είχες τόσο καιρό ν’ ακούσεις την φωνή μου,  με αναγνώρισες αμέσως και  χωρίς ν’ αμφιβάλλεις.  Πριν προλάβω να σου πω ποια είμαι….

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ. Σε είχα πάντα στη σκέψη μου…..

ΜΑΡΙΑ. Κι’ εγώ Ιφιγένεια…... όπως και τον… πολύ αγαπημένο μας….. Γιάννη! (Συγκίνηση)…. Καταλαβαίνεις, η αποψινή μας συνάντηση ήταν θέμα χρόνου να συμβεί και πολύ που άργησε!

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ.  Μήπως, παρ’ όλα αυτά,  δεν έπρεπε να γίνει; Και γιατί τώρα ειδικά;… Αλήθεια, πως μας βρήκες;

ΜΑΡΙΑ. Έλα τώρα! Πέτρος του Σήφη, νύφη Ιφιγένεια, μ’ ένα κοριτσάκι στο συγκεκριμένο χωριό του Μαλεβυζίου, παραπέμπει πανεύκολα στο επώνυμο σας. Μετά, στους τηλεφωνικούς καταλόγους των πόλεων Ηρακλείου, ή Αθήνας-Πειραιά.  Βρεθήκατε  αμέσως!

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ.  Ξαναμπήκες στη ζωή μας Μαρία!..... Αιφνίδια, δυναμικά, όπως την πρώτη φορά... Τώρα…. μήπως ζητάς κάτι από μας;

ΜΑΡΙΑ. Όχι βέβαια τη κόρη μου πίσω! Δεν το δικαιούμαι άλλωστε. Είναι απόλυτα δική σου η Μυρσίνη, Ιφιγένεια. Ούτε καν ο Γιάννης έχει δικαιώματα επάνω στην αθώα ψυχή της, για αιτίες βέβαια που καθόλου δεν ευθύνεται ο ίδιος. Ας μην χαλάσουμε παγιοποιημένες σχέσεις, τόσο ευαίσθητες συναισθηματικά, για λόγους εγωισμού μας….Να σας ξαναδώ, να μάθω για σας, θέλησα μ’ αυτή μου την παρέμβαση, αφού από το μυαλό μου ποτέ δεν έχετε φύγει….  Χρειάζεται και άλλη δικαιολογία;

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ. Εν τάξει!…. Όμως ούτε η Μυρσίνη, ούτε ο Γιάννης πρέπει να σ’ αναγνωρίσουν. Ειδάλλως θα μας προκαλέσεις μεγάλη αναστάτωση…… Σε παρακαλώ Μαρία. Στάσου μακριά μας. Θα σου δώσω όσες φωτογραφίες και αναμνηστικά  θέλεις. Αλλά μέχρις εκεί.

ΜΑΡΙΑ. Μα κι’ εγώ αυτό ακριβώς σου λέω από την πρώτη στιγμή!….. Βέβαια μυστικά και σαν άγνωστη  κάποια φορά θα ήθελα να σταθώ και να τους δω από κοντά… Έστω  μια φορά… Μπορείς κάτι να κάνεις γι’ αυτό;

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ.   Μεγάλη ευκαιρία,  αυτό να γίνει στον γάμο της Μυρσίνης!

ΜΑΡΙΑ.   Αλήθεια!  Τι ωραία είδηση!.....  Που και πότε θα γίνει;

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ. Μέσα στον πολύ κόσμο θα περάσεις απαρατήρητη. Όση ώρα θέλεις θα  παρατηρείς  τη Μυρσίνη και τον Γιάννη….. μην τους ματιάσεις μόνο!....στη πιο σημαντική μέρα της κόρης “μας”.

ΜΑΡΙΑ.   Καλά το είπες Ιφιγένεια… της κόρης “μας”…

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ.  Έχεις πρόσκληση λοιπόν! Για να  ξέρεις είναι την Κυριακή 25 Μαΐου, ώρα 6, στον Άγιο Νικόλαο, την μητρόπολη Νικαίας Πειραιά. Ο μπαμπάς μου υπήρξε επίτροπος κι ο αδελφός μου «παπαδάκι» εκεί κάποτε.  Παλιά μας γειτονιά... Στον χορό του “Ησαΐα” να ρίξεις ρύζι… από μακριά. Στο τέλος, φεύγοντας,  θα πάρεις και τη μπομπονιέρα με τα  κουφέτα!

ΜΑΡΙΑ. (Χαμογελαστά) Θα αποτολμήσω, μέσα στην κοσμοσυρροή του γνωστού ανάκατα με το άγνωστο πλήθος, να τους χαιρετήσω και να τους φιλήσω!

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ.  Τρομάζω!... Είσαι τόσο, μα τόσο τολμηρή!

ΜΑΡΙΑ. Το ίδιο σε παρακαλώ να μου επιτρέψεις να ξανακάνω αργότερα και σε βαφτίσια, όταν θα γίνουμε γιαγιάδες… (Οι γυναίκες αγκαλιάζονται ενθουσιασμένες. Μικρή παύση)…… Ένα μεγάλο βάρος έφυγε από το στήθος μου σήμερα Ιφιγένεια.… Τώρα κάτι τελευταίο, πριν φύγω…..  Θέλω να κάνω ένα  δώρο, μικρό, για την κόρη μου…

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ. (Κατσουφιάζει)…Μαρία σε παρακαλώ. Τι είπαμε; Ξέχασε αυτό το κόρη μου. Επικίνδυνο και που το σκέπτεσαι… Όσο για δώρο, μη σκεφτείς τίποτα παραπάνω από λουλούδια, που μπορείς να παραδώσεις σε κάποιον  στην είσοδο της εκκλησίας,  την ώρα του μυστηρίου του γάμου.

ΜΑΡΙΑ.  Έτσι θα γίνει…. Εσύ φρόντισε κάποια απ’ αυτά να φτάσουν μέχρι την αγκαλιά της Μυρσίνης.

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ.  Στο υπόσχομαι.… Το μελλόνυμφο ζευγάρι έχει αποφασίσει  – και αυτό θα το γράφει και η πρόσκληση του γάμου τους –  να μην  δεχθεί  δώρα…. Λόγοι αρχής.

ΜΑΡΙΑ.  Ιφιγένεια, ως γονείς που είμαστε εμείς, αυτό, ξέρεις,  δεν ισχύει.

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ. Μαρία, ειλικρινά, μην σε απασχολεί! Ένα μεμονωμένο δώρο κάποιου άγνωστου, αφού δεν θα υπάρξουν άλλα, θα συζητηθεί. Κινδυνεύουμε ν’ αποκαλυφθούμε. Καθόλου πλούσιοι δεν ήμαστε, όμως τα παιδιά μας τα έχουν όλα όσα χρειάζονται. Τίποτα δεν  μας λείπει,  δόξα τω Θεώ….

ΜΑΡΙΑ.  Μα…

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ.….. Θα δεις, όπως δεν το περίμενες ούτε στ’ όνειρό σου, τη Μυρσίνη στη πιο ευτυχισμένη της ώρα. Ο Ευγέ…. ο Γιάννης θα την συνοδεύσει νυφούλα στην εκκλησία… Εκείνη την ώρα εμείς οι δυο μόνο θα ξέρουμε ότι την συνοδεύει ο πραγματικός πατέρας της…  

ΜΑΡΙΑ.  Μην ανησυχείς….. Στο γάμο όλα θα πάνε καλά! Εγώ θα είμαι πολύ προσεκτική και μέσα στο κλίμα χαράς και συγκίνησης του μυστηρίου, κανένας δεν θα με αντιληφθεί από τους τελείως ανυποψίαστους Γιάννη και Μυρσίνη….  Στο ξαναλέω όμως: Ο Γιάννης, που δεν φαντάζεται καν ότι μπορεί να έχει παιδί, δεν πρέπει να μάθει το παραμικρό. Αν κάτι “ψυλλιαστεί”, τότε όλα θα καταρρεύσουν…

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ.  Εν τάξει Μαρία…

ΜΑΡΙΑ.  Για το άλλο που σου είπα, το δώρο που επιμένω να κάνω στο παιδί. Αυτή η χειρονομία μου είναι άσχετη με το γάμο του, αφού  -φυσικά- δεν ήξερα πριν έρθω εδώ τίποτα για την οικογενειακή σας κατάσταση….… (Βγάζει από την τσάντα της ένα κλειστό, λευκό  φάκελο και τις τον προσφέρει)….. Είναι μια τραπεζική επιταγή: «Εις διαταγήν σου». Λύνει με τον απλούστερο τρόπο το πρόβλημα ανωνυμίας του σημερινού μου δώρου…..Μετέφερε τα χρήματα της επιταγής σε δικό σου  λογαριασμό ταμιευτηρίου, σε βιβλιάριο, που κάπου να “καταχωνιάσεις”…. Θα διαχειρίζεσαι τα μετρητά εσύ, μόνη, κρυφά, κατά τις ανάγκες σας και σε βάθος απεριόριστου χρόνου….. Έτσι δεν θα προκαλέσεις υποψίες που, πως, πότε τα βρήκες…. Θερμότατη  παράκληση ξανά σου κάνω, τελευταία φορά πριν φύγω και χαθώ, για το καλό όλων μας: Τήρησε τον “φρικτό” όρκο μας μέχρι της αιωνιότητος…

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ. Στο καλό να πας Μαρία, όμως την επιταγή σου δεν είναι σωστό να την δεχτώ…. Προσβάλλομαι… (Με σκυφτό το κεφάλι)… Κανένας και ποτέ δεν μ’ έχει μειώσει…..

ΜΑΡΙΑ. (Αποφασιστική)…. Σε παρακαλώ να την δεχτείς Ιφιγένεια! Στην δίνω από περίσσευμα της αποταμιεύσεως μου και φυσικά -πιο φυσικά δεν γίνεται- από καρδιάς μου!... Εγώ απέναντι στην κόρη μας δεν είμαι “κανένας”….. Τόσα χρόνια απουσίαζα. Με είχες σχεδόν ξεχάσει. Εσύ κι ο αδελφός σου περάσατε αβάσταχτες ταλαιπωρίες, ένα Γολγοθά κι εγώ δεν ήξερα τίποτα…. Και τη μοναδική αυτή στιγμή που η κόρη μας παντρεύεται, δεν έχει άλλη όμοια της για να την συγκρίνεις….  (Αφήνει στο τραπέζι το φάκελο, σηκώνεται και φεύγοντας σκάει χαμόγελο και λέει σιγανά)…… Να μας ζήσουν Ιφιγένεια!… Στην εκκλησία θα διαπιστώσεις πόσο διακριτική θα είμαι.  Ούτε εσύ θα μ’ αντιληφθείς, αν και θα στριφογυρίζω διαρκώς γύρω σας, αν και θα φιλώ και θ’ αγκαλιάζω σφικτά και τους τρεις σας ασταμάτητα…. Νοερά… Γεια σου τώρα… Θα ξανάρθω… ίσως… Πάντα απροειδοποίητα, πάντα μυστικά… Φεύγει, χωρίς να περιμένει από την Ιφιγένεια απάντηση ή αντίδραση….

 Πράξη 6^η :     Στο σπίτι

Λίγες ημέρες μετά....

 ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ. Δέκα φορές τα κάναμε. Τόσα βγαίνουν τα λεφτά που χρειαζόμαστε για έναν στοιχειωδώς αξιοπρεπή γάμο.

ΕΥΓΕΝΙΟΣ.  Μας χρειάζονται λοιπόν ακόμα  κάπου 3.500 – 4.000  δραχμές…

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ. Για  να μην  αναβάλουμε ξανά την ημερομηνία του γάμου.

ΕΥΓΕΝΙΟΣ.  Δεν μπορεί να ξαναγίνει αυτό βρε Ιφιγένεια. Τι το λες…  Τότε είχαμε ακόμα το πένθος μας για τον Πέτρο… Κάτι άλλο  πρέπει να σκεφτούμε για τα λεφτά που χρειαζόμαστε…

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ.  Έχουμε εξαντλήσει όλες τις δυνατότητες για πίστωση από  συγγενείς και φίλους. Σε λίγες ημέρες δεν θα είμαστε σε θέση να καταβάλουμε το νοίκι μας. Και θα βρεθούμε σε δεύτερο μήνα καθυστέρησης…. Πέρασα κι από το κατάστημα των νυφικών το πρωί και παρακάλεσα τον Απόστολο για μικρή παράταση, δύο-τριών μηνών, της δόσης που έχει κανονίσει να πληρώσουμε στο τέλος του τρέχοντος.

ΕΥΓΕΝΙΟΣ.  Τι σου είπε;

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ.  Επιφυλάχτηκε. Καθόλου πρόθυμο δεν τον είδα… Θα δει,... θα μου πει μεθαύριο. Πρέπει, λέει, κι’ αυτός να πληρώσει την ίδια ημερομηνία γραμμάτιο που λήγει. Μια μικρή πιθανότητα να δεχτεί ρύθμιση, τα μισά να του δώσουμε εγκαίρως και τα υπόλοιπα καθυστερημένα 10 έως 15 ημέρες.

ΕΥΓΕΝΙΟΣ. Όλοι έχουνε πάντα κάποιους λόγους να μην μπορούν ή να μην θέλουν. Φοβούνται μάλλον μην η προσωρινή αδυναμία μας δεν ξεπεραστεί σύντομα.

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ. Μα εμείς έχουμε συγκεκριμένο λόγο. Τον γάμο του παιδιού μας. Αυτό είναι το έκτακτο γεγονός που μας δημιούργησε τις ανάγκες.

ΕΥΓΕΝΙΟΣ. (Σκυθρωπός)….. Είχαμε  τελευταία και σημαντική υστέρηση των εσόδων μας. Λόγω του λιποθυμικού επεισοδίου και της νοσηλείας μου, πραγματοποίησα τα μισά, απ’ όσα προγραμμάτιζα, μαθήματα… Και το χειρότερο! Μου έφυγαν και πήγαν σε άλλο φροντιστήριο δυο μαθητές μου…. Καταλαβαίνω 2-3 τουλάχιστον ακόμα θα τους ακολουθήσουν, όταν λήξει η εφετινή σαιζόν… Νομίζουν επισφαλή την συνέχιση των μαθημάτων τους, λόγω της κακής μου υγείας…… Άλλοι με θεωρούν  ξεπερασμένο λόγω ηλικίας και νοοτροπίας.....  Άλλο ένα τέτοιο επεισόδιο αν μου συμβεί  -να ξέρεις- βγαίνω από το παιχνίδι…. Αυτοί είναι οι αμείλικτοι νόμοι της ελεύθερης αγοράς!    

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ.  (Στενοχωρημένοι. Ακουμπούν ο ένας τον άλλο)… Μην στενοχωριέσαι αδελφούλη!  Όλοι ξέρουν ότι υπερέχεις. Πολλοί που σ’ άλλαξαν  παλαιότερα, γρήγορα επανήλθαν απογοητευμένοι από τους άλλους φροντιστές και έφεραν μαζί και φίλους τους…. Ή για θυμήσου… που στα χρόνια της χούντας μερικοί δεν σε πλησίαζαν καν, για να μην “χαρακτηριστούν”, επειδή είχες έρθει από χώρα του παραπετάσματος….  Κανείς απ’ αυτούς βέβαια δεν ρώτησε  για ποιο λόγο  βρέθηκες εκεί  και γιατί είσαι άρρωστος από  24 χρονών.

ΕΥΓΕΝΙΟΣ.  Έτσι είναι ο κόσμος Ιφιγένεια…. Μικρή παύση….

ΕΥΓΕΝΙΟΣ.  Σκέπτομαι:  3-4 μαθητές μου μπορώ να παρακαλέσω να μου δώσουν προκαταβολικά τα δίδακτρα τους, δηλαδή αυτά των δυο μηνών που απομένουν μέχρι τις διακοπές του καλοκαιριού.

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ. Δεν θα δημιουργήσεις άσχημη εντύπωση; Τι θα σκεφθούν οι γονείς τους;

ΕΥΓΕΝΙΟΣ. Δεν χρειάζεται να υποθέσουν τίποτα. Ξέρουν. Το είπες κι εσύ…. (Χαμογελαστά)  Παντρεύουμε το κορίτσι  μας!

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ.  Νάκη μου!  Πόσο καλός είσαι!

ΕΥΓΕΝΙΟΣ.  Θα το πω, με τον τρόπο μου, σ’ όλους τους μαθητές μου ή στους γονείς τους απευθείας, όπως θα κρίνω  κατά περίπτωση.

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ.  Τι νομίζεις έτσι μπορείς να προεισπράξεις;

ΕΥΓΕΝΙΟΣ. Που να ξέρω! Πολύ δύσκολο να υπολογίσει κανείς έστω και κατά προσέγγιση…  Κάνα δυο  χιλιάρικα,  μπορεί και παραπάνω.

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ. Σε μια καλή περίπτωση λοιπόν θα χρειαστούμε κάπου δυο – δυόμιση χιλιάδες δραχμές ακόμα.

ΕΥΓΕΝΙΟΣ. Έτσι φαίνεται! Δεν είναι δα και τόσο μεγάλο ποσόν, άλλοι θα το σπαταλούσαν στα μπουζούκια  σε μια βραδιά.

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ. Για τα λουλούδια δεν λες, που θα πέταγαν στην τραγουδίστρια πάνω στην πίστα, ή για τα πιάτα που θα έσπαγαν μερακλωμένοι,  χορεύοντας συρτάκι και  ζεϊμπέκικο.

ΕΥΓΕΝΙΟΣ.  Όταν βέβαια λείπει ένα ποσόν από τον προϋπολογισμό σου και έχεις στενά χρονικά περιθώρια  να το βρεις,  το πράγμα αλλάζει.

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ. (Σκεπτική) Δεν μου λες Ευγένιε, αυτά τα ενεχυροδανειστήρια, πολλά πέριξ της πλατείας Ομονοίας, αγοράζουν κοσμήματα και χρυσαφικά, ή δανείζουν χρήματα σ’ όποιον τους καταθέσει ενέχυρα;  Έτσι δεν είναι;

ΕΥΓΕΝΙΟΣ. Προφανώς! Το λέει και η ίδια η ονομασία τους. Όταν επιστρέψεις τα χρήματα που σου έχουν δανείσει μαζί με τους τόκους που σ’ έχουν επιβαρύνει…

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ. … σου επιστρέφουν και τα ενέχυρα που τους έχεις δώσει.

ΕΥΓΕΝΙΟΣ. Κάπως έτσι γίνεται. Την αξία των ενεχύρων εκτιμούν χαμηλά, για να έχουν άνετα περιθώρια σε περίπτωση αναγκαστικού εκπλειστηριασμού, καθόλου σπάνιου δυστυχώς…… Ιφιγένεια, τι σκέπτεσαι να κάνεις;…. Κατ’ αρχάς τι έχεις να δώσεις;                    

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ. Τι μπορούν να πιάσουν, στο περίπου, δυο σταυρουδάκια, ένα κολιέ, δυο ζευγάρια σκουλαρίκια, δυο βραχιόλια και μια καρφίτσα που έχω;

ΕΥΓΕΝΙΟΣ. Ψίχουλα! Μερικοί μάλιστα δεν θα δώσουν καν προσφορά. Χιλιάδες δυστυχισμένοι άνθρωποι βρίσκονται στην ανάγκη καθημερινά να ξεπουλήσουν τα οικογενειακά τους κειμήλια κυριολεκτικά για “κομμάτι ψωμί”…… Ιφιγένεια, σε παρακαλώ,  βγάλε αυτή την κακή ιδέα  από το μυαλό σου.

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ.  (Δακρύζει)  Τελευταία λύση να πάω παραδουλεύτρα στα 63 μου…

ΕΥΓΕΝΙΟΣ. (Την αγκαλιάζει) Δεν χρειάζεται καλή μου. Και μην προσβάλεις τα παιδιά. Και οι δυό τους,  αν γνώριζαν τι σκεπτόμαστε και συζητάμε, θα μας μάλωναν. Κι’ εμείς αύριο, που θα ‘χουμε ξεπεράσει την σημερινή πρόσκαιρη οικονομική μας δυσκολία, θα θυμόμαστε και θα λέμε: Τι κουτοί που ήμασταν τότε!   

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ. Πρόσκαιρη και μικρή η δυσκολία μας, αλλά βασανιστική και μπορεί να μας εκθέσει. Ασφαλώς πιστεύω ότι θα την ξεπεράσουμε σε λίγους μήνες, αλλά τώρα χρειαζόμαστε τα 2-3 χιλιάρικα ακόμα…..  Λοιπόν άκου: Πέραν αυτών που σου είπα και ξέρεις και μ’ έχεις δει να φορώ πολλές φορές, έχω ακόμα ένα σταυρό….

Από την συγχωρεμένη γιαγιά, τη Μυρσίνη  Μαρκοπετράκη  προέρχεται και μου τον χάρισε, σαν γεννήθηκε η  συνονόματη εγγονή της…. Η Μυρσίνη κι’  εσύ, δεν  τον έχετε δει ποτέ αυτό το σταυρό.

ΕΥΓΕΝΙΟΣ.  Πως έτσι;

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ. Δεν έτυχε! Τον έχω καταχωνιάσει μέσα στο ντουλάπι της κρεββατο-κάμαρας μου, κάτω από μια στοίβα κουβέρτες. Βαρύς, έχει αξία. Καθαρός χρυσός 24 καρατίων. Είναι συγχρόνως και υπέροχο κόσμημα! Δεν φοριέται καθημερινά γιατί προκαλεί, ούτε μπορεί χωρίς κίνδυνο να εκτίθεται. Τα ταπεινά σπίτια μας δεν παρέχουν ασφάλεια…. Τον προόριζα να είναι δώρο-έκπληξη  στη κόρη μου την ημέρα του γάμου της, όμως τώρα σκέφτηκα να τον δώσω σε ενεχυροδανειστή, να μας δανείσει τα λίγα  χρήματα  που μας λείπουνε...

ΕΥΓΕΝΙΟΣ.   Δεν θα την  έλεγα καθόλου, μα καθόλου, σωστή σκέψη!

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ.  Γιατί;  Είναι κακό Ευγένιε;  Ο σταυρός  - θα τον δεις -  αξίζει πολλές φορές παραπάνω τα χρήματα που θα τους ζητήσουμε. Εύκολα λοιπόν θα μας τα δώσουν. Όταν -σε κάποιους μήνες-  μαζέψουμε λεφτά, τους τα επιστρέφουμε και παίρνουμε πίσω το κόσμημα μας.  Πόσους πια τόκους θα μας βάλουν.

ΕΥΓΕΝΙΟΣ. Τι να σου πω Ιφιγένεια!  Δεν συμφωνώ. Δεν μου πάει αυτή η συναλλαγή. Εγώ και τη λέξη “ενεχυροδανειστής” σαν ακούσω, αρρωσταίνω. Θα τα καταφέρουμε με άλλους, πιο σωστούς τρόπους…. Ή  στο κάτω- κάτω ας μη τα καταφέρουμε!  Δεν είναι ντροπή να κάνουμε ένα φτωχικό γάμο.  Ούτε οι πρώτοι θα είμαστε, ούτε οι τελευταίοι .

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ. Μα, μόνος σου αναγνώρισες ότι το ποσόν που μας λείπει είναι μικρό! Αύριο που θα το έχουμε, θα μετανιώσουμε που γίναμε ρεζίλι στους συμπεθέρους, στη κόρη μας,  στο γαμπρό μας,  σε 100 συγγενείς και φίλους….. για το τίποτα.

ΕΥΓΕΝΙΟΣ.  Δεν ξέρω… ειλικρινά.

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ.  Τον σταυρό, θα τον χαρίσω στην Μυρσίνη, αντί στο γάμο της, στη γέννα του πρώτου της παιδιού! Μέχρι τότε θα έχουμε ξεχρεώσει και θα τον έχουμε πάρει πίσω από τον ενεχυροδανειστή…. Στα βαφτίσια μωρών χαρίζονται, άλλωστε, οι σταυροί-κειμήλια των οικογενειών. Από γέννα σε γέννα πάνε…… Έτσι έγινε και με εμένα κάποτε!.….

Σηκώνεται για να πάει στο διπλανό δωμάτιο……  Πάω να στον φέρω να τον δεις. Θα μου πεις.... Μετ’ από λίγο επιστρέφει κρατώντας τον θριαμβευτικά….. Κοίτα τον!..... Στη μέση το κεφαλαίο γράμμα “Μ” καλλιτεχνικό….. Δεν είναι υπέροχος;…….   Χαρούμενη, του τον δίνει να τον δει.

ΕΥΓΕΝΙΟΣ.  Τον παρατηρεί.  Ψύχραιμος…..   Όντως!   Αριστούργημα!

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ.  Πόσο λεφτά λες να κάνει;

ΕΥΓΕΝΙΟΣ. Δεν είμαι ειδικός, πάντως περισσότερα απ’ τα 2-3 χιλιάρικα που συζητάμε. Και να ξέρεις αυτοί δεν συνυπολογίζουν την καλλιτεχνική του αξία. Ζυγίζουν, επαληθεύουν την καθαρότητα του μετάλλου…

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ. …. παλιά δαγκώνοντας τα…

ΕΥΓΕΝΙΟΣ. …. και σου δίνουν μέχρι κάποιο ποσοστό, ας πούμε  40% - 50%   της αξίας που έχουν έτσι υπολογίσει,  έντοκα, όπως είπαμε….

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ..…. και τοκογλυφικό να είναι το επιτόκιο τους δεν θα μας κοστίσει ακριβά! Γρήγορα θα βρούμε τα χρήματα να τον ξαναπάρουμε πίσω…… (Αγκαλιάζει τον αδελφό της)…. Λοιπόν Νάκη μου συμφωνείς, έτσι δεν είναι!     Μικρή σιωπή… 

ΕΥΓΕΝΙΟΣ. Την κοιτά με ειρωνικό χαμόγελο…. Ήταν -λοιπόν- της γιαγιάς της Μυρσίνης αυτός ο σταυρός! 

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ.  (Ταράσσεται)….  Έχει και το αρχικό της γράμμα χαραγμένο: Μ. 

ΕΥΓΕΝΙΟΣ.  Ιφιγένεια, πες μου καλή μου πως απέκτησες, με ποιο τρόπο περιήλθε σε σένα αυτός ο σταυρός….  (Χαμογελαστά, αλλά με νόημα)….. Στ’ αλήθεια όμως!

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ.  Καταρρέει, πέφτοντας στην αγκαλιά του, δακρύζει….

ΕΥΓΕΝΙΟΣ. Ποια συγκλονιστικά γεγονότα έζησες Ιφιγένεια;…… (Της χαϊδεύει απαλά τα μαλλιά)….. Τι κρατάς μέσα στη ψυχή σου, μόνη πια μετά το θάνατο του αγαπημένου σου Πέτρου;

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ. (Δακρυσμένη) Δεν λέγονται Νάκη μου!....Μην επιμείνεις, δεν αντέχω να τ’ “αναθιβάλλω” (να τα ξαναφέρω στην μνήμη).

ΕΥΓΕΝΙΟΣ.  Μα κάπως τα κατέχω! Τα εικάζω μάλλον! Όχι βέβαια όλα…… Κάποια κενά  προσπαθώ να συμπληρώσω στο πάζλ των συνταρακτικών γεγονότων που ζήσαμε το ’44…. Πως και γιατί έγιναν έτσι… Δεν πρέπει ν’ ανοίξουμε τις καρδιές μας κάποτε εμείς οι δύο;….. Πόσα χρόνια -αν είναι και χρόνια-  ζωής  μου μένουν ακόμα;….. Μετά,  οριστικά αυτή τη φορά, θα μείνεις μόνη.  

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ. Φρικτοί όρκοι με δεσμεύουν! Νοιώθω μ’ έχουν φυλακίσει μέσα σε χοντρούς πέτρινους τοίχους.

ΕΥΓΕΝΙΟΣ. Θα τους κατεδαφίσουμε μαζί! Σιγά και ήρεμα, για να μην πληγωθούμε και να μην πληγώσουμε.

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ.  Αγαπημένε μου αδελφέ!.... Στήριγμα μου!   (Μικρή σιωπή)

ΕΥΓΕΝΙΟΣ.  (Αργά, αποφασιστικά)  Πότε και γιατί η Μαρία Καστρινού σου έδωσε το σταυρό της;

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ. Μόνη μου προδόθηκα προ ολίγου!..... Δεν σκέφτηκα ότι “φίλη” σου, που υπήρξε η Μαρία, θα είχες δει το σταυρό της πιθανότατα!

ΕΥΓΕΝΙΟΣ. Τόσο βαρύτιμος που ήταν, δεν τον φορούσε βέβαια στο σχολείο ή στους δρόμους της πόλης. Με καμάρι, σαν στολίδι της, μου τον είχε επιδείξει σε γιορτή γενεθλίων στο σπίτι της.  Εγώ βέβαια πρόσεχα εκείνη την ώρα πιο πολύ τα χέρια που μου τον έδειχναν, το στήθος και τον λαιμό  που τον ακουμπούσε… Αυτά κι’ αν ήταν αριστούργημα!

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ. (Με σκυμμένο κεφάλι)….. Ο σταυρός ήταν “κανίσκι” (δώρο) που μας έκανε… Δεύτερο δώρο, πολύ μικρότερο στο πρώτο  -παμμέγιστο-  που μας χάρισε εμένα και του Πέτρου…. (κομπιάζει η φωνή της)..

ΕΥΓΕΝΙΟΣ.  Την Μυρσίνη!

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ.  (Δακρυσμένη) Την εγκυμοσύνη της κράτησε κρυφή από τους γονείς της και όλη την κοινωνία…. Μέχρι και σήμερα.... Αυτοεξορίσθηκε αρχικά σε μια σπηλιά του Ψηλορείτη. Όμως, σαν απαντηθήκαμε, την φιλοξενήσαμε εμείς -μυστικά- έξω από το χωριό μας, στο μητάτο μας.   

ΕΥΓΕΝΙΟΣ.  Σας βρήκε αυτή, ή  μήπως εσείς την ανακαλύψατε εκεί που κρύβονταν;

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ. Αυτή! Θυμήθηκε που κάποτε τις είχες μιλήσει για μένα, παντρεμένη στο Βόλακα  (Η ονομασία του χωριού τους) κι ήρθε και μας βρήκε!..... Υπολόγισε ότι το χωριό μας ήταν σχετικά κοντά στο σπήλιο που κρυβότανε. Μόλις τρεις ώρες περπάτημα, στα κατσάβραχα. Κι ένα μεσημέρι, αρχές του Μάη ήτονε, αφού σωστά είχε  προσανατολιστεί, κτύπησε την πόρτα του σπιτιού μας.

ΕΥΓΕΝΙΟΣ.  Θα ρώτησε κάποιο συγχωριανό σας  που μένετε….

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ. Προσεκτική όσο δεν φαντάζεσαι! Κανείς μεγάλος δεν την είδε…. Απάντησε (συνάντησε) ένα κοπέλι οκτώ χρονώ, το Γιωργάκι τση κυρά Βαγγελιώς,  αν τους θυμάσαι, και το ρώτησε που μένει η αδελφή του καθηγητή από την Αθήνα….. Ντελόγο (αμέσως) της είπε το κοπέλι.

ΕΥΓΕΝΙΟΣ. Η πονήρω!..... Δεν θα ήθελε να γίνει αντιληπτή απ’ τσι μεγάλους…..

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ.  Έλαβε υπ’ όψη της ότι σε ξέρανε τα παιδιά, αφού τους έκανες μαθήματα.

ΕΥΓΕΝΙΟΣ.  “Διαβόλου κάλτσα”… που την λέγανε!

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ. Πανέμορφη, αν και ταλαιπωρημένη! Την “ξανήγαμε” (κοιτούσαμε) με ορθάνοιχτα μάθια (μάτια), αποσβολωμένοι....

ΕΥΓΕΝΙΟΣ.  Σε μαγεύει αυτή η γυναίκα!  Εκπέμπει κάτι το υπερφυσικό….

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ.  Φιλική από το πρώτο λεπτό της ώρας!  Φανερή η αρχοντική της καταγωγή. Μας είπε ότι τη γυρεύγνανε (έψαχναν) οι Γερμανοί για την συμμετοχή της στην αντίσταση, κι’ εμείς προσφερθήκαμε να την φιλοξενήσουμε, να την κρύψουμε για κάποιο διάστημα…. Να μην στα πολυλογώ, προτίμησε να μείνει στο μητάτο μας. Ήταν σίγουρα πιο ασφαλές, ως απόμακρο. Την εγκαταστήσαμε.  Κάθε δεύτερη-τρίτη μέρα την επισκεπτόμαστε και της κουβαλούσαμε τα πάντα που χρειάζονταν…

ΕΥΓΕΝΙΟΣ. Δεν αμφιβάλλω ότι έτσι θα κάνατε για οποιονδήποτε… Οι Κρήτες έκρυψαν και φυγάδευσαν στην Αίγυπτο χιλιάδες Εγγλέζους στρατιώτες…

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ. Ο Πέτρος επίσης κάθε τόσο κατέβαινε σ’ ένα καθορισμένο σημείο και έπαιρνε διάφορα πράματα που άφηναν εκεί οι γονείς της, για να τα πάρει αυτή, υποτίθεται, το βράδυ. Τέσσερες ώρες χρειάζονταν να πάει μέχρις εκεί, κι’ άλλες τόσες να επιστρέψει. Μία ολόκληρη μέρα….Τι τράβηξε κι’ αυτό το μουλάρι μας…

ΕΥΓΕΝΙΟΣ.  Την καημένη την “Λουΐζα”!...... Άδικα την ξεθέωνε, αφού εσείς από φαί και άλλα χρειώδη, θα  της πηγαίνατε και του πουλιού το γάλα, φαντάζομαι.

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ.  Στα πούπουλα την είχαμε!  Όμως τι βιβλία παράγγελνε στον πατέρα της και κουβαλούσε η Λουΐζα κάθε φορά, δεν περιγράφεται. Στο τέλος η στάνη μας είχε αποκτήσει μια μικρή βιβλιοθήκη.

ΕΥΓΕΝΙΟΣ. Την ξέρω. Ήταν φιλομαθέστατη….. Τι βιβλία ζητούσε και διάβαζε;

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ. Τα πάντα.  Και πολλά δικά σου, δηλαδή ξενόγλωσσα….

ΕΥΓΕΝΙΟΣ. Ιφιγένεια, θα ‘χουμε χρόνο να τα διηγηθούμε αυτά  -και με λεπτομέρειες-  στο μέλλον.  Τώρα πες μου, πως φθάσατε  να γίνεται εσείς, οι γονείς του μωρού της. 

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ. Δεν το καταλάβαμε και δεν έγινε συζήτηση για την εγκυμοσύνη της τις πρώτες ημέρες.  Έγινε, λίγο καιρό μετά,  αφού αυτό δεν μπορούσε να αποκρυβεί…. Και όχι πολύ αργότερα, μετά από  μια βολιδοσκόπηση που  μας  έκανε….

ΕΥΓΕΝΙΟΣ.  Όπου σίγουρα εσείς θα αντιδράσατε θετικά.

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ. Στην αρχή μας το ‘φερε απ’ έξω-απ’ έξω…. Ο Πέτρος -στο πρώτο άκουσμα-  νόμισε ότι μας ζήτησε να της  βαφτίσουμε το κοπέλι.

ΕΥΓΕΝΙΟΣ.  Που να το φανταστεί ο άνθρωπος!

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ. Τελικά μας το είπε θαρρετά και χωρίς περιστροφές! “Κατά-δικό σας για πάντα το μωρό μου,  αν το θέλετε, αν το αγαπήσετε”!

ΕΥΓΕΝΙΟΣ.   Ευλογημένη ήταν εκείνη η ώρα  Ιφιγένεια!  (Τα αδέλφια αγκαλιάζονται)

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ. Τρελαθήκαμε κι’ οι δυο από τη χαρά μας!.. “Αν το θέλουμε λέει; Αν το αγαπήσουμε;  Το λατρεύουμε ήδη!”

ΕΥΓΕΝΙΟΣ.  Πως τα καταφέρατε τόσο τέλεια, ώστε κανείς να μην αντιληφθεί ότι εσύ ποτέ δεν έμεινες έγκυος;

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ.  Τα καταφέραμε!..…  Σιγά-σιγά, ένα μαξιλαράκι μεγάλωνε μέσα στο φουστάνι μου. Δεν κινδύνευα και ν’ αποβάλλω!… (Χαμογελούν)… Γατές (γνωρίζεις) τις συνθήκες ζωής στο χωριό μας, που λίγο απ’ αυτήν των “μιαρών” (ζώων)  μας διαφέρει…  Μας βοήθησε και η περίοδος που ήταν καλοκαίρι, ο βίος υπαίθριος,  λίγες οι συναναστροφές…. Ξαφνικά σκυθρωπή…… Ήταν και η εποχή που εγώ…… “ωσάν αφορμαρά (μανιακή, παράφορη) οχ (από) την απελπισά μου”  σ’ έψαχνα στα Χανιά, όπου μας έλεγαν ότι σ’ είχαν μεταφέρει… Απ’ εδώ και πέρα τι επακολούθησε, έχουμε πολλές φορές συζητήσει…… Η “γέννα” μας έδωσε απερίγραπτη χαρά και σ’ εμάς και στους γονείς μας,  που είχανε πάψει  μπλιό (πλέον)  να  ανημένουνε.... 

ΕΥΓΕΝΙΟΣ.  Χρήσιμη ασφαλώς σας στάθηκε και η εμπειρία σας στα ξεγεννήματα των ζώων…

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ. Πλιά (περισσότερο) εύκολα ξεγεννήσαμε τη Μυρσίνη μας….. παρά το μουλάρι, την Λουΐζα  μας!   (Γελούν)

ΕΥΓΕΝΙΟΣ. (Μετά από μικρή σιωπή)… Η Μαρία, σας είπε ποτέ κάτι για την δική μου “εξαφάνιση”;  Για την τύχη μου τίποτα;

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ.  Ό,τι ξέραμε κι εμείς, που στο Ηράκλειο και στα Χανιά είχαμε κτυπήσει τότε όλες τις πόρτες.  Δηλαδή  τίποτα….. Τι μπορούσε να ξέρει η κοπελιά, αφού κι’ αυτή έτυχε να φύγει από το σπίτι τζι λίγες ημέρες μετά  που σε συνέλαβαν;   

ΕΥΓΕΝΙΟΣ.…… Δεν θα ήξερε, ασφαλώς, αν και πόσο  βασανίστηκα, που με μετέφεραν ή αν ήμουν εν ζωή…… Εδώ κι’ αυτοί που ήξεραν απ’ αυτούς που ρωτούσατε, δεν άνοιγαν το στόμα τους.… Σαν κάποια “αόρατη χειρ” να τους εμπόδιζε…… Δεν σας είπε όμως τίποτα τουλάχιστον για τον τρόπο σύλληψης μου, την ημέρα εκείνη που μου σημάδεψε τη ζωή;

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ. Τίποτα!.... Ίσως δεν είχε ακούσει κάτι…… Ή, ήξερε και δεν ήθελε μη μας στενοχωρήσει;… Ή επειδή δεν ήταν βέβαιη;…….. Αυτή μας έλεγε τόσκασε γιατί ήθελε να ξεφύγει από τις έρευνες που γίνονταν για την οργάνωση της και μάλιστα ήταν ιδιαίτερα αυστηρές διότι είχε επισυμβεί και η απαγωγή του στρατηγού Κράιπε ακριβώς κατ’ εκείνο τον καιρό…….

ΕΥΓΕΝΙΟΣ.  Έτσι λοιπόν έ;….. (Μικρή σιωπή, περισυλλογή)…… Μετά;… Τι έγινε με ‘σας;

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ.  Εμείς οι τρεις, μεταξύ μας, συμφωνήσαμε  -ορκιστήκαμε σε εικόνα-  να μην μπούμε ποτέ ο ένας μέσα  στη ζωή του άλλου και για κανένα λόγο, ζωής ή θανάτου…. Τώρα, μετά την αποκάλυψη του μυστικού μου, έχει  ραγίσει αυτός ο όρκος, αλλά ας μην σπάσει τελείως  Νάκη μου…… Τα θρύψαλα του θα μας ματώσουν όλους!  (Δακρυσμένη σκουπίζει τα μάτια της)

ΕΥΓΕΝΙΟΣ.  Μην στενοχωριέσαι Ιφιγένεια! Ό,τι είναι ανίερο, κανείς όρκος δεν το δένει για πάντα,  καμιά συνομωσία δεν μπορεί εσαεί να το σκεπάζει με σιωπή… Θα έρθει η ώρα να λάμψει η αλήθεια.

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ.  (Με διερευνητικό ύφος)… Ευγένιε,  δεν σε προβληματίζει κάτι;

ΕΥΓΕΝΙΟΣ. Μα συνεχώς και για ένα σωρό πράγματα είμαι απορών και προβληματισμένος.

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ.  Από ποιόν η νεαρή μαθήτρια σου έμεινε έγκυος;  Πως γκαστρώθηκε;  Τίνος είναι  -τέλος πάντων- το παιδί;

ΕΥΓΕΝΙΟΣ.   Πάει κάπου ο νους μου!

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ. (Χαμογελαστά) Αν,…. λέω αν,….. ήταν δικό σου παιδί, πως θα αισθανόσουν;

ΕΥΓΕΝΙΟΣ.   Θα πέταγα πανευτυχής στα σύννεφα!

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ. (Τον φιλά γεμάτη χαρά) Ευγένιε, σ’ ευαγγελίζομαι!... Χαίρε χαρά μεγάλη!.. Η Μυρσίνη είναι δική σου κόρη!...  Πραγματική θυγατέρα  σου!

ΕΥΓΕΝΙΟΣ.  (Χαμογελαστά, ψύχραιμα)  Δεν στο είπα; Αν είναι κόρη δική μου  -και  εννοώ κατά την βιολογία, διότι αυτό μόνο τις λείπει για να είναι-  τότε σίγουρα πετώ στα  σύννεφα...... δηλαδή είμαι Θεός.... Δίας, Απόλλων, Γιαχβέ, κάτι τέτοιο……  Αυτοί μόνο τεκνοποιούν εξ αποστάσεως!

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ. (Κατάπληκτη).. Ευγένιε τι μου λες;  Αστειεύεσαι!... Δεν το ξέρεις βέβαια, αφού κανείς ποτέ δεν στο ‘χει πει…. Όμως, δεν επιφυλάσσεσαι, μήπως κάνεις λάθος; … (Ανήσυχη)… Είσαι βέβαιος Ευγένιε ότι δεν εσύ ο πατέρας του παιδιού;

ΕΥΓΕΝΙΟΣ. Πιο βέβαιος δεν γίνεται!..... (Μικρή σιωπή)…. Σε απογοήτευσα, ε; Όλα τα χρόνια με θεωρούσατε  -κρυφά εσύ κι’ ο Πέτρος- τον πραγματικό της πατέρα!  Και γιατί μέχρι τώρα δεν μου το είχατε αναφέρει…… έστω υπαινικτικά;

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ. Η Μαρία, έτσι μας είχε πει τότε…..  Ότι εσύ είσαι ο πατέρας του κυοφορούμενου παιδιού της…. Και είχαμε ορκιστεί, όπως σου είπα, αυτό πάντα να μείνει κρυφό!

ΕΥΓΕΝΙΟΣ.  Καταλαβαίνω Ιφιγένεια….. Ασφαλώς θα ήσαστε ευτυχείς να είναι έτσι, γι’ αυτό δεν ήταν καθόλου δύσκολο γι’ αυτήν, αυτό, να σας το “περάσει”.

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ.  (Επιμένοντας)…. Ευγένιε για θυμήσου καλά!  Μήπως είχατε κάποτε -έστω μία μόνη φορά- συνεύρεση;  Νέοι, όμορφοι και οι δύο…

ΕΥΓΕΝΙΟΣ.  Όχι Ιφιγένεια… Ατυχώς!...... Εκατοντάδες φορές βρεθήκαμε κοντά και το θέλαμε πολύ και οι δύο,  όμως ποτέ δεν έγινε!

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ.  Γιατί;  Είσαστε τόσο ταιριαστοί σε όλα…

ΕΥΓΕΝΙΟΣ.  Αν είμαστε σε όλα, θα είχε συμβεί…. Εν πάση περιπτώσει δεν έγινε… Θα στα πω κάποια φορά… Τώρα θέλω να ξεδιαλύνω γιατί ενέπλεξε κι’ εμένα….. Μήπως αν δεν έλεγε αυτό το ψέμα,  εσείς δεν θα το υιοθετούσατε;

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ. Κάθε άλλο! Και ο Πέτρος κι’ εγώ είμαστε έτοιμοι να υιοθετήσουμε οποιοδήποτε παιδί. Πόσο μάλλον αυτό μιας πανέμορφης  κοπελιάς που η τύχη μας είχε φέρει  -κυριολεκτικά-  στην πόρτα του σπιτιού μας και μας το είχε  προσφέρει με αγάπη,  χωρίς όρους και στενοχώρια από μέρους της….. Που και πότε θα βρίσκαμε άλλη τέτοια ευκαιρία!

ΕΥΓΕΝΙΟΣ. Δεν προβληματισθήκατε μήπως αυτή η ανέλπιστα καλή προσφορά έκρυβε καμιά παγίδα;  Κίνδυνο;……  Μην το κοπέλι είχε ελάττωμα;  

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ.  Δεν μας  φάνηκε να… “έχει κάποιο λάκκο η φάβα”.  Οι προσωπικοί λόγοι της πράξης της, μας ήταν κατανοητοί και μας αρκούσαν…. Η κοπελιά φαινόταν υγιέστατη, όμορφη, έξυπνη και πολύ καλής οικογενείας…. Ξέραμε ότι, εκείνη την εποχή, εγκυμοσύνη ανύπαντρου κοριτσιού ήταν απαράδεκτη,  ειδικά αν ο υπαίτιος δεν πληρούσε τις προδιαγραφές που έθετε η οικογένεια και, έστω εκ των υστέρων, δεν γίνονταν «αποκατάσταση του κοριτσιού» με “στεφάνωμα”…. Η Μαρία  έκρυψε την κύηση, απαρνήθηκε τη νόθα της κόρη, για να μη αποβληθεί από το οικογενειακό της περιβάλλον….

ΕΥΓΕΝΙΟΣ. Οι κοινωνικοί λόγοι  -πολύ ισχυροί σε πολλές περιπτώσεις- το εξηγούν. Το όνειδος, η ντροπή….. Ιδιαίτερα η γυναίκα, αλλά και όλη η οικογένεια της, θα στιγματιζόταν ανεξίτηλα.

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ.  Εγώ -βέβαια- σαν γυναίκα, πάντα απορούσα πως μπόρεσε μια μάνα ν’ απαρνηθεί το σπλάχνο της. Είναι αφύσικο γονέας να μην θέλει το παιδί του…. Αυτό από την αρχή με το Πέτρο διερωτόμαστε,  χωρίς να την ρωτήσουμε ποτέ…. Ευγένιε, η  αλήθεια είναι ότι όταν, κάποια στιγμή, μας είπε ότι το κοπέλι τζι, ήτονε κι’ εδικό σου… και δεν είχαμε λόγο ν’ αμφιβάλλουμε… απογειωθήκαμε από τη χαρά μας….. Μας απάλυνε τον αβάστακτο πόνο μας για τον  χαμό σου!  

ΕΥΓΕΝΙΟΣ.  Αγαπάμε την Μυρσίνη, όποιους κι’ αν έχει πατέρα και μητέρα. Καμία διαφορά δεν κάνει αυτό.

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ. Απλά μπαίνει το ερώτημα γιατί, ως προς την πατρότητα του παιδιού, η Μαρία να μας “κομπώσει” (εξαπατήσει). Καθόλου δεν ήταν απαραίτητο… Προφανώς για ν’ αγαπήσουμε την, κρυφά θετή, θυγατέρα μας  περισσότερο  και με σιγουριά.

ΕΥΓΕΝΙΟΣ. … Ίσως…

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ.  Αυτή την εξήγηση δίνω εγώ... Τι άλλο; 

ΕΥΓΕΝΙΟΣ.  Έτσι  -χωρίς αμφιβολία-  θα ήταν τα πράγματα, όμως αυτό προϋποθέτει ότι θα ήταν σίγουρη ότι εγώ δεν ζω, ή δεν θα επιβιώσω μετά που με συνέλαβαν,  ώστε να μην διακινδυνεύει ότι θα την διαψεύσω κάποτε!  

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ. (Ανήσυχη)….  Το διαβολοκόριτσο!

ΕΥΓΕΝΙΟΣ. (Μετά από συλλογισμό) Η εγκυμοσύνη και ο φυσικός πατέρας του παιδιού σχετίζονται….. πιθανότατα….. με την δική μου σύλληψη από τους Γερμανούς….. Οι σκέψεις  που κάνω για το πώς αυτά τα δυο πράγματα συνδέονται μεταξύ τους, με γεμίζουν δέος!

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ.  Για όνομα του Θεού Ευγένιε, τι έχεις στο μυαλό σου;….  Τρέμω κι’ εγώ!

ΕΥΓΕΝΙΟΣ. Το περιστατικό που με συνέλαβαν, πολλές φορές μ’ έχεις ακούσει να διηγούμαι. Ποτέ όμως και σε κανένα δεν έχω αναφέρει ονόματα, αφού όσοι με άκουγαν δεν γνώριζαν πρόσωπα… Λοιπόν: Την μαθήτρια, στο σπίτι της οποίας συνελήφθην από την Γερμανική ασφάλεια, τώρα την ξέρεις.  Σου κτύπησε την πόρτα κάποιο απομεσήμερο στο  χωριό…

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ.  Μη μου πεις!...  Η Μαρία ήταν η μαθήτρια σου, που…

ΕΥΓΕΝΙΟΣ. Αυτή!

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ.  Ευθύνεται;.. και πόσο;… για τη σύλληψη σου η Μαρία;

ΕΥΓΕΝΙΟΣ.  Αυτό είναι το ζήτημα!  Πόσο τυχαία κι αναπόφευκτη ήταν η σύλληψη μου στο σπίτι της;  Και πως βρέθηκαν στο σακάκι μου οι ενοχοποιητικές προκηρύξεις αυτής της…  πως να την πω…  μικρο-οργάνωσης,  στην οποία  -υποτίθεται- εγώ συμμετείχα κι’ αυτή ήταν αρχηγός;

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ.  Ευγένιε, εξηγήσου καλλίτερα…… Ήντα συνέβη τότεσας;  

ΕΥΓΕΝΙΟΣ.  Δεν μου είναι όλα ξεκάθαρα! Υπάρχουν σκοτεινές πλευρές που πιθανόν έχουν να κάνουν και με προδοσίες.

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ. Διηγήσου τα όλα απ’ την αρχή. Κάποια λεπτομέρεια, αμελητέα μέχρι σήμερα, μπορεί να εξηγήσει ό,τι σε προβληματίζει μια ζωή…. (Διακριτικά)  Ξεκαθάρισε μου και τη σχέση σου με την Μαρία… αν θέλεις…. Δεν είχατε ποτέ - μα ποτέ  ερωτική σχέση;

ΕΥΓΕΝΙΟΣ.  Όχι Ιφιγένεια, στο είπα τόσες φορές!  Αντιστάθηκα στις συνεχείς προκλήσεις αυτής της κοπέλας, όπως και άλλων κοριτσιών… Κόντευα να.. να.. κουζουλαθώ!... Δεν μου επιτρεπόταν να ενδίδω σε μαθήτριες, που πάνω τους -λόγω της ιδιότητας μου- ασκούσα επιρροή. Δεν είχα δικαίωμα να εκμεταλλευτώ την ορμή της  άγουρης νιότης τους.

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ. Αρχές της οικογένειας μας και κάθε σωστού ανθρώπου. Υπάρχουν όμως και οι πειρασμοί της σάρκας, που έχουν τη  δύναμη φυσικού νόμου…… Ξέρω, εκείνη την εποχή στο Ηράκλειο,  τα είχες φτιάξει  -κρυφά-  με κάποια Βασιλική. 

ΕΥΓΕΝΙΟΣ. Η σχέση μου μαζί της, μου επέτρεπε να έχω την πρέπουσα συμπεριφορά στην κοινωνία, έναντι των πειρασμών. Δεν ήθελα να παριστάνω τον “γαμπρό” στα σπίτια όπου έμπαινα…. Και πάντως σαν τέτοιο δεν μ’ έβλεπε ο κυρ Γιώργης, ο πατέρας της Μαρίας. Αυτός πίστευε ότι η Μαρία, μια από τις καλλίτερες νύφες του Ηρακλείου, της Κρήτης όλης, έπρεπε να πάρει  γαμπρό αναλόγων προσόντων, από το αρχοντολόι της πόλης.

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ.  Πλουσιόπαιδα και πλουσιοκόριτσα!..... Τα κριτήρια επιλογής των γονέων ήταν κατά σειρά: Η ευγένεια της καταγωγής και ο πλούτος της οικογένειας και μετά ερχόταν η εμφάνιση, ο χαρακτήρας, το ήθος, η μόρφωση των ίδιων των παιδιών!   

ΕΥΓΕΝΙΟΣ. Η Μαρία τα είχε όλα αυτά και στον ανώτατο βαθμό! Και ο κύρης (πατέρας) της αναζητούσε το νέο που θα συγκέντρωνε τα περισσότερα από τα προσόντα αυτά που ανέφερες.

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ.  Μόνον ο πλούτος έλλειπε από σένα, για να, ήσουν εσύ ο εκλεκτός Νάκη μου!

ΕΥΓΕΝΙΟΣ.  Για τα αμοιβαία αισθήματα των δυο νέων που θα έδεναν τις ζωές τους, ούτε συζήτηση. Πολλές φορές δεν τους ρωτούσαν καν, σαν να μην “τους έπεφτε λόγος”  για το γάμο τους. 

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ. Αγάπη, σωματική έλξη, έρωτας; Άγνωστες έννοιες στην εποχή μου. Μια οικονομική συμφωνία μεταξύ των γονέων, ήταν τότε οι γάμοι…. Ήθελα να ‘ξερα τελικά τι γαμπρό βρήκε της Μαρίας ο μπαμπάς της…… Έχει και τρία παιδιά απ’ αυτόν (δαγκώνεται!)….

ΕΥΓΕΝΙΟΣ.  Δεν ξέρουμε τι επακολούθησε, αφού  εσείς οι δυο μανάδες -και σωστά-  αποφασίσατε να μην έχετε καμιά σχέση μετά την υιοθεσία….. Αλλά κι εγώ, δεν διατηρώ επαφές με παλιούς μου φίλους και γνώριμους…  Έχουμε χαθεί…

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ. Το καλοκαίρι, ή όποτε κατεβούμε στην Κρήτη, ν’ αναζητήσουμε την οικογένεια των Καστρινών. Να μάθουμε γι’ αυτήν, χωρίς να μας αντιληφθεί κανείς… Μπορεί να απαντηθεί το ερώτημα: Ποιος είναι ο πατέρας της Μυρσίνης και γιατί δεν έγινε αποδεκτός απ’ αυτήν, αφού κρυφά κι’ απ’ αυτόν μας έδωσε το παιδί του.

ΕΥΓΕΝΙΟΣ. Νομίζω τότε θα καταλάβω και τη….. ραδιουργία της δικής μου σύλληψης.

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ.  Ευγένιε, μάλλον έχεις πέσει θύμα συνωμοσίας, στην οποία ο ερωμένος της Μαρίας έχει  παίξει μοιραίο ρόλο;…. Το ‘χω αντιληφθεί σωστά; 

ΕΥΓΕΝΙΟΣ. Αυτές οι σκέψεις στριφογυρίζουν στο μυαλό μου. Οι αποκαλύψεις της σημερινής συζήτησης μπορεί  προς κάπου να ρίξουν φως.

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ. Πως κορίτσι 17 χρόνων και ο εραστής-συνεργός της μπορούν να σχεδιάζουν και να εκτελούν μια…… συνωμοσία, πως αλλιώς να τη πω;  

ΕΥΓΕΝΙΟΣ.  Πρέπει να κάνω διάφορες υποθέσεις……. Στο Ηράκλειο δεν θα βρεθεί κανείς, πολύ περισσότερο να ‘ναι και πρόθυμος, να  μου εξηγήσει τι μου συνέβη, εκείνον τον Απρίλη του ’44.  Ούτε υπάρχουν στοιχεία, ή ποτέ υπήρξαν….

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ. Επιμένω: Θέλω μαζί να ξαναδούμε τα πράγματα από την αρχή. Ό,τι μπορούμε ν’ ανασύρουμε από τα βάθη της μνήμης μας….. Ίσως βρούμε την άκρη…… (Μικρή παύση)

ΕΥΓΕΝΙΟΣ. Ο πατέρας της, ο Γιώργης Καστρινός, ήταν ένας πλούσιος εισοδηματίας. Γαιοκτήμονας, έμπορος και εξαγωγέας σταφίδας. Αυτοί πλούτιζαν κυρίως στις προ αλλά και στις καθ’ αυτού πολεμικές περιόδους, όταν τα κράτη εφοδίαζαν μ’ αυτό το πλούσιο σε θερμίδες ευλογημένο προϊόν τους στρατιώτες τους….. Ήδη από τα προπολεμικά χρόνια είχε επαφές με αξιωματούχους και προμηθευτές Ευρωπαϊκών στρατών. Στα χρόνια της κατοχής και στον επιτρεπτό από τους κατακτητές βαθμό, διατήρησε τις δραστηριότητες του αυτές, μόνο βέβαια για την εξυπηρέτηση των Γερμανών.

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ. Προφανώς θα είχε καλές σχέσεις μαζί τους, για να μπορεί να κάνει τις δουλειές του. Γινότανε κι’ αλλιώς;

ΕΥΓΕΝΙΟΣ.  Σχέσεις είχε μαζί τους αναγκαστικά και για τον πρόσθετο  λόγο ότι το μεγαλύτερο μέρος της κατοικίας του - παλάτι ήταν το σπίτι του -  είχε επιταχτεί και σε δωμάτια του διέμεναν Γερμανοί αξιωματικοί. Η χαριτόβρυτη Μαρία μπαινόβγαινε στους χώρους τους, όποτε ήθελε, με τρόπους ναζιάρικους και όλοι την είχαν “μασκότ”. Αργότερα που μεγάλωσε, ομόρφυνε εκπληκτικά, είχε μάθει και την γλώσσα τους, ήταν αναμφίβολα κι ένας μεγάλος ερωτικός πειρασμός για τους άντρες.

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ.  Εσύ από πότε την ήξερες και της έκανες μαθήματα;   

ΕΥΓΕΝΙΟΣ. Από τις πρώτες ‘βδομάδες που εγκαταστάθηκα στο Ηράκλειο κι’ άρχισα να έχω μαθητές,  Σεπτέμβρης - Οκτώβρης  του ’42,  μέχρι βέβαια και την στιγμή που μ’ έπιασαν, στις 20 τ’ Απρίλη του  ’44.

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ.  Παιδούλα 16 χρονών τη γνώρισες. Γυναίκα 18 χρονών που την άφησες  θα  ήταν  έγκυος  4-5 μηνών, αφού  γέννησε τον Αύγουστο του ’44….  Δεν είχες αντιληφθεί την εγκυμοσύνη της, ας πούμε από τον Φλεβάρη ή τον Μάρτη;

ΕΥΓΕΝΙΟΣ.  Μα ούτε εσείς την είχατε αντιληφθεί αργότερα και με ρούχα λιγότερα, αφού είχε μπει κι η Άνοιξη….  Άλλωστε, σου είπα, την κοπέλα δεν την είχα αγγίξει, ούτε  ήξερα από εγκυμοσύνες.

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ.  Για συνέχισε….. Έλεγες για  σχέσεις της οικογένειας με τους  κατακτητές.

ΕΥΓΕΝΙΟΣ. Ο κυρ-Γιώργης ήθελε πάντα να τα έχει καλά με τους δυνατούς, όποιοι αυτοί κι αν ήταν. Μια περίοδο φλέρταρε ως και με την αριστερά, αλλά ήταν τόσο ψεύτικο αυτό, που κανένα δεν έπειθε και εκ των πραγμάτων αναγκάσθηκε να αποσυρθεί, καταγγέλλοντας τους κατά τα γνωστά, για να δικαιολογήσει την καιροσκοπική του στάση…. Από τις αρχές του 1944 ήταν πια ολοφάνερη η αδυναμία του Γ΄ Ράιχ να κερδίσει τον πόλεμο….

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ. Στους τοίχους των πόλεων -κάθε νύχτα- οι Έλληνες γράφαμε πατριωτικά συνθήματα, με μπογιά…. Αυτό το… “Kapitulation” (Παράδοση) ήταν που  -πιο πολύ, νομίζω-  “έκοβε τα πόδια” των κατακτητών…

ΕΥΓΕΝΙΟΣ.… Οι οποίοι περίμεναν μια “εξ ύψους βοήθεια” για να σωθούν. Ή ένα υπερόπλο, η το σχηματισμό ενός νέου μπλοκ συμμαχιών, αντισοβιετικού αυτή τη φορά, που θα τους συμ-περιλάμβανε, υπό την ηγεσία βέβαια των νικητών Αγγλο – Αμερικάνων.   

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ. Στη Κρήτη τέτοιες προθέσεις από Άγγλους ήταν σχεδόν ομολογημένες….. Οι άθλιοι τόλμησαν να “παίξουν” ως και με το πατριωτικό φρόνημα των Κρητών, αλλά βέβαια δεν βρήκαν πρόσφορο έδαφος….. Θυμάμαι, κατά τις συζητήσεις στο σπίτι και στο καφενείο, την αγανάκτηση όλων των συγχωριανών μας για τ’ αντεθνικά σχέδια των Εγγλέζικων μυστικών υπηρεσιών...

ΕΥΓΕΝΙΟΣ.  Το νησί αποτελούσε “κομβικό σημείο” στα γεωπολιτικά τους σχέδια κι’ είχε κατακλυσθεί από πράκτορες της Intelligent Service. Προτεκτοράτο το ήθελαν και βάση για  επεμβάσεις στις χώρες της περιοχής, στην “μετά εποχή”….. Οι Γερμανοί, σε συμφωνία μαζί τους, παρέτειναν την κατοχή τους στα Χανιά μέχρι και το καλοκαίρι του ’45, με την δημιουργία της “Οχυράς Θέσης, Κρήτη”, απομεινάρι του πάλαι ποτέ “αβύθιστου αεροπλανοφόρου” τους “Festung Kreta” (Φρούριο  Κρήτη)……

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ.…. Μας είχε κάνει εντύπωση που η ναζιστική σημαία κατέβηκε στις 23 Μαΐου 1945, 11 μέρες μετά την παράδοση της " Οχυράς Θέσης Κρήτης ",  τελευταία στον κόσμο, όταν στην υπόλοιπη Ελλάδα, πλην της Μήλου, είχαν αποχωρήσει από το φθινόπωρο του προηγούμενου χρόνου και το Γερμανικό κράτος είχε παραδοθεί άνευ όρων στους συμμάχους από τις αρχές Μαΐου του ’45!    

ΕΥΓΕΝΙΟΣ.…. Χαρακτηριστικό είναι ότι οι Γερμανοί τη συμφωνία παράδοσης της Κρήτης υπογράφουν, όχι με την ελληνική Κυβέρνηση, αλλά με τους Άγγλους. Σε μας ήταν “κοινό μυστικό” ότι αν στην κυρίως Ελλάδα επικρατούσαν τότε οι αριστεροί, δεν θα την δίνανε στη Ελλάδα…..

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ.….. Τεράστιους κινδύνους διαμελισμού είχε διατρέξει η πατρίδα μας στο πόλεμο…..

ΕΥΓΕΝΙΟΣ….. Βέβαια!... Όσο διαρκούσε αυτός, η Μακεδονία και Θράκη βρίσκονταν σε εφαρμογή σχεδίου ενσωμάτωσης με τη σύμμαχο του Άξονα Βουλγαρία. Ακόμα, Σέρβοι εθνικιστές  ονειρεύονταν την έξοδο της χώρας τους στο Αιγαίο, ενώ Αλβανοί μεγαλοϊδεατιστές την επέκταση τους ως τον Αμβρακικό…… Οι  Ιταλοί βέβαια λογάριαζαν οριστικά τα Επτάνησα δικά τους, όπως ήταν τα Δωδεκάνησα…..  Ως και οι Τούρκοι ορέγονταν  νησιά μας του Ανατολικού Αιγαίου…. Και η Ελλάδα καθημαγμένη από τον πόλεμο, ετοιμαζόταν για ένα ακόμα πιο αποτρόπαιο, τον εμφύλιο….

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ. Ευγένιε, ας ξαναπιάσουμε το δικό μας θέμα, που μας “καίει”!.... Σε λίγο θα έρθει το παιδί και θα στρώσουμε το τραπέζι να φάμε. Φυσικά, θα διακόψουμε τη συζήτηση μπροστά του….

Εσύ,  πόσο συχνά μπαινόβγαινες στο σπίτι της “λεγάμενης”;

ΕΥΓΕΝΙΟΣ. Τρεις φορές την εβδομάδα, στον ενάμιση χρόνο που σου είπα. Στη διάρκεια του μαθήματος, κάποιες φορές  με διέκοπτε  - για λίγα μόνο λεπτά τις επέτρεπα - να μου μιλήσει…. έπαιρνε ύφος συνωμοτικό….. για την μαθητική αντιστασιακή οργάνωση που είχε ιδρύσει και εφέρετο αρχηγός, εμένα δε θεωρούσε κάτι σαν “επίτιμο” πρόεδρο της…… ή, άλλες φορές για να με φλερτάρει διακριτικά μεν, αλλά με απαράμιλλη χάρη!...... Η γοητεία που σου ασκούσε αυτό το πλάσμα, δεν περιγράφεται!

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ. Το ξέρω, την γνωρίσαμε…. (Χαμογελαστά)  Εσύ;…. “Χαρακτήρας”;

ΕΥΓΕΝΙΟΣ.  (Χαμογελαστά).. “Χαρακτήρας”!

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ.  Και  στις δύο αυτές  προκλήσεις;

ΕΥΓΕΝΙΟΣ.  Και στις δύο…. Στη πρώτη, επειδή η οργάνωση της ήταν μάλλον μια  φαιδρή υπόθεση, αν δεν ήταν άκρως επικίνδυνη, ή ακόμα και ύποπτη αν κρίνω από την αρχηγό, στη δεύτερη, επικίνδυνη κι’ αυτή πρόκληση, χάριν της τότε αγαπητικιάς μου και των γενικών μου αρχών, που είπαμε.

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ. Ευγένιε, ποιος μπορεί να είναι ο πατέρας της Μυρσίνης; Και ποιος ο υπαίτιος της σύλληψης σου, αν δεν είναι ο ίδιος αυτός; Και γιατί; Γιατί εσύ;…… Τι τους έφταιξες, εσύ ένα αξιαγάπητο παιδί;

ΕΥΓΕΝΙΟΣ.  Ιφιγένεια,  πιθανότατα η Μυρσίνη έχει πατέρα Γερμανό αξιωματικό!

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ. (Κατάπληκτη) Η κόρη μου…..“Γερμανίδα”; Θεέ μου! Δεν μπορώ καν να το φανταστώ!.... Τώρα καταλαβαίνω. Η Μαρία γκαστρώθηκε από κάποιον απ’ αυτούς που είχαν εγκατασταθεί στο σπίτι τους.

ΕΥΓΕΝΙΟΣ.  Και καθ’ όλες τις ενδείξεις από τον νεαρό ανθυπολοχαγό Έριχ….. Δεν μπορώ να θυμηθώ αυτή τη στιγμή το επώνυμο του… Ένα δισύλλαβο ήταν: Καναρ… Νασερ….. κάπως έτσι. (Μέσα από τα δόντια του)….  Παλιόπαιδο του κερατά!  Όσο δεν μπορεί κανείς να φανταστεί….. Απ’  τις αρχές  του ’44  είχα  ψυλλιαστεί  τη σχέση τους.  Πιθανόν κάτι να  ήξεραν,  ή  να υποψιάζονταν και οι γονείς της.

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ. Πως το αντιμετώπιζαν; Μου φαίνεται αδιανόητο  Έλληνες γονείς  να ανέχονταν τέτοια ντροπιαστική σχέση.

ΕΥΓΕΝΙΟΣ. Δεν ξέρω και δεν μου επιτρέπεται να τους αδικήσω με κριτήριο την γενικά καιροσκοπική στάση τους τα χρόνια εκείνα. Ειδικά την κυρία Ευφροσύνη, τη μάνα της, μια εξαιρετική κυρία, που εμένα ιδιαίτερα εκτιμούσε……  Άλλωστε το ότι με τις πρώτες ενδείξεις της εγκυμοσύνης της η Μαρία εξαφανίστηκε από το σπίτι της, μέχρι που γέννησε και σας παρέδωσε το παιδί και το ότι ποτέ σε κανένα δεν μίλησε γι’ αυτό, μάλλον με κάνει να πιστεύω ότι η σχέση της με τον Γερμανό, ούτε από την ίδια, ούτε από την οικογένεια της ήταν, ή θα γινόταν αποδεκτή.  

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ.  Ήταν μόνο η μη -κοινωνικά- αποδεκτή εγκυμοσύνη, ο λόγος που η κοπέλα πήρε τα βουνά και κρύβονταν απ’ όλους;….. Σαν μέλος αντιστασιακής οργάνωσης, δεν κινδύνευε κι’ αυτή να συλληφθεί, όπως έγινε την ίδια εποχή μ’ εσένα;….  Ή  και σ’ αυτό μας έλεγε ψέματα;    

ΕΥΓΕΝΙΟΣ. Εδώ είναι το κρίσιμο σημείο!..... Ο Έριχ ήταν αξιωματικός των υπηρεσιών ασφαλείας. Οπωσδήποτε αυτό το κάθαρμα γνώριζε -συμμετείχε και στον σχεδιασμό- την εκτέλεση των εκκαθαριστικών επιχειρήσεων τους…… Λογικά θα είχε προβλέψει και λάβει πρόνοια, ώστε η “καλή” του να μην έχει άσχημες  συνέπειες από μια τέτοια ενέργεια των δικών του ανδρών. 

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ. Απορίες - βροχή μου γεννιούνται Ευγένιε… Πως η Μαρία  ξεφεύγοντας από τις αρχές της οικογένειας της γίνεται ως και αρχηγός  αντιστασιακής ομάδας, κατόπιν τα φτιάχνει με Χιτλερικό αξιωματικό και φτάνει μέχρι και δολοπλοκίες να σχεδιάζει και εκτελεί;…. Και γιατί εναντίον σου; Τι τους έφταιγες εσύ;… Μετά, αν είχαν στόχο εσένα μόνο, γιατί δεν σε συλλάμβαναν στο δρόμο; Ή έστω, γιατί την επιδρομή τους δεν την έκαναν σ’ οποιοδήποτε άλλο σπίτι, από τα δεκάδες που πήγαινες;  Γιατί  οι φιλικοί προς την οικογένεια Γερμανοί επέδραμαν τόσο άγρια μέσα σε σπίτι που, σε μεγάλο μέρος του, κατοικούσαν συνάδελφοι τους; Μήπως είχαν πληροφορίες και για τις “αταξίες” της μικρής και ήθελαν μ’ αυτό τον τρομοκρατικό τρόπο να την φοβερίσουν κι’ αυτήν;

ΕΥΓΕΝΙΟΣ.  Έχω στο νου μου ένα σενάριο, που μπορεί να δώσει εξήγηση…. Εύχομαι, μόνο, να είναι λανθασμένο, τουλάχιστον ως προς  προθέσεις  κάποιων…   

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ.  Ποιο είναι το σενάριο;

ΕΥΓΕΝΙΟΣ. Η Μαρία, το κεντρικό πρόσωπο της ιστορίας μας, δυναμική κι ενθουσιώδης συναρπάζεται με την ιδέα της ελευθερίας. Συμμετέχει στον αγώνα, αλλά δεν συμβιβάζεται σε ρόλο μικρότερο του αρχηγού. Ριψοκίνδυνη, επιπόλαιη, άπειρη. Παιδί ήταν… Προκλητική, αντιδραστική, δεν ακολουθεί τις αρχές φρονιμάδας του πατέρα της… Διαθέτοντας άφθονο ερωτικό ταπεραμέντο σαγηνεύεται από τον “δον Ζουάν” Έριχ, παλιόπαιδο και γκεσταπίτη. Από ‘δω και πέρα ο ολισθηρός κατήφορος της,  “παίρνει μπάλα”  και μένα….  

Ο Έριχ -αυτή ήταν η δουλειά του- μαθαίνει για την αντιστασιακή δραστηριότητα της αγαπητικιάς του. Την εκφοβίζει; Πάντως με κάποιο τρόπο την πείθει ν’ απαλλαγεί από τους δεσμούς της μ’ αυτή την υποτυπώδη αντιστασιακή της οργάνωση. Μικρή μεν, θανάσιμα επικίνδυνη δε και για τους δύο και για την οικογένεια της Μαρίας κατ’ επέκταση….. Σχεδιάζει λοιπόν και θα εκτελέσει με δικούς του “μιλημένους” συναδέλφους, ένα κάπως “συμπεφωνημένο χτύπημα” στο σπίτι της. Γι’ αυτό δεν έγινε  -ευκολότερο θα ‘ταν γι’ αυτούς-  οπουδήποτε αλλού.

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ.  Φοβερή προβοκάτσια!

ΕΥΓΕΝΙΟΣ. Αν αυτή η υπόθεση μου είναι σωστή!..... Κατά το σχέδιο τους λοιπόν, θα ερευνήσουν το σπίτι, δεν θα βρουν τίποτα ενοχοποιητικό για την Μαρία, όμως πρακτικά θα δώσουν τέλος στην Εθνική οργάνωση των παιδιών…..  Όλοι, πρώτη η Μαρία, θα έχουν κάθε δικαιολογία να μην της δώσουν συνέχεια, για τον προφανή λόγο ότι πλέον ήταν γνωστή στους κατακτητές. Δυνάμωναν άλλωστε καθημερινά απ’ άκρου εις άκρον της πατρίδας πολύ μεγάλες Εθνικές Οργανώσεις που τηρούσαν  σωστές μεθόδους λειτουργίας και προστασίας των πολυάριθμων μελών τους. Προς τις οργανώσεις αυτές ήδη στρέφονταν όλοι, εγκαταλείποντας ερασιτεχνικές  μικροομάδες.

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ. Τέλειο σχέδιο!  Ο Έριχ κι’  η Μαρία, μια και καλή θα ξεμπλέκανε. Απ’ εκεί και πέρα όλοι θα είχαν τους λόγους τους να είναι ικανοποιημένοι. Ακόμα και η οικογένεια θα αποκτούσε αντιστασιακούς τίτλους, χρήσιμοι  θα τους ήταν στην μεταπολεμική εποχή….. “Κολυμβήθρα του Σιλωάμ” η επιχείρηση δια πάντας….

ΕΥΓΕΝΙΟΣ. Πιθανόν το σχέδιο τροποποιήθηκε ή συμπληρώθηκε αργότερα μονομερώς από την Μαρία…. εν αγνοία των άλλων; Ποιος ξέρει… με την ολιγόμηνη απόκρυψη της στα βουνά, για να γεννήσει το ανεπιθύμητο μωρό της.  Η έκτρωση για πολλούς λόγους θα αποκλείστηκε.  Με την φυγή της στα βουνά θα απέφευγε και τυχόν δυσμενείς  συνέπειες… (Αινιγματικός)…. από απρόβλεπτο περιστατικό  ή  λάθος τους  κατά την εκτέλεση του σχεδίου τους.

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ. Ποιο μπορεί να είναι αυτό το απρόβλεπτο ή το λάθος τους;… Σε στρατιωτικούς σχεδιασμούς δεν υπολογίζονται όλα με ακρίβεια;… (Νομίζει ότι κάτι καταλαβαίνει!)…   Ανάθεμα τους  Νάκη μου!  Σε προγράψανε οι  σατανάδες! Προφανώς δεν ήταν λάθος, απρόβλεπτη ή τυχαία, η δική σου  σύλληψη…. Και το ερώτημα είναι γιατί περιέλαβαν κι εσένα; Δεν ήταν  καθόλου  αναγκαίο  στο γενικότερο σχέδιο τους.

ΕΥΓΕΝΙΟΣ. Κάθε επιχείρηση οφείλει να έχει απτά αποτελέσματα, ειδάλλως χαρακτηρίζεται φιάσκο και στους  μετέχοντες επιβάλλονται ως και ποινές….. Οι αξιωματικοί τους, που 6 μόλις ημέρες αργότερα ξεφτιλίστηκαν διεθνώς με την τρανταχτή απαγωγή του αρχηγού τους, θα τους ρωτούσαν πόσους  “επικίνδυνους εχθρούς”  συνέλαβαν, κι’ αν  στην ανάκριση τους αυτοί  αποκάλυψαν κι’ άλλους ακόμα…..  Η ασφάλεια και μέχρι τα τωρινά χρόνια και σε καιρούς ειρήνης και στα πιο προηγμένα κράτη “κατασκευάζει”  ενόχους,  αν δεν  βρίσκει εύκολα τους πραγματικούς. 

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ.  Θεέ μου, τι σου έκαναν!..... Εξιλαστήριο θύμα!.... Σε δολοφόνησαν εν ψυχρώ!

ΕΥΓΕΝΙΟΣ.  Μην ξεχνάς, ένα πιθανό σενάριο ξετυλίγω.

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ.  Καλέ κ’ αγαθέ  Νάκη!.... “Ιωβ”!..... Σενάριο ξετυλίγεις με ουράνια ψυχραιμία, λες  κι αφορά ταινία κινηματογράφου και όχι εσένα προσωπικά……Ποιος σου έβαλε στη τσέπη του σακακιού τις ενοχοποιητικές προκηρύξεις;

ΕΥΓΕΝΙΟΣ.  Νομίζω - τελικά - οι ίδιοι οι Γερμανοί ασφαλίτες. Θέλω να πιστεύω εν αγνοία της Μαρίας. Στην διάρκεια του μαθήματος ήταν εξαιρετικά ανήσυχη, γνωρίζοντας -ίσως- ότι θα δράσουν οσονούπω οι “δικοί” της, οι Γερνανοί,  αλλ’ αδυνατώ και να το σκεφτώ, να ήξερε  ότι ο “καλός” της, ο Έριχ, είχε σχεδιάσει συγχρόνως και τον δικό μου χαμό!..... Πολύ περισσότερο δεν θέλω να δεχτώ ότι η ίδια στο διάλειμμα του μαθήματος το έκανε με τα χέρια της, εν γνώσει  -πάντα-  επικειμένης εισόδου  στο σπίτι της  των Γερμανών.

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ. (Τον φιλά. Πολύ συγκινημένη). Αγαπημένε μου αδελφέ.... Έτσι θα είναι. Η  Μαρία αποκλείεται να  ήξερε,  μαθητριούλα που ήταν, τις πονηριές των ναζιστών.  Ότι δηλαδή για να φανεί η επιχείρηση τους επιτυχής,  θα  ενοχοποιούσαν τεχνητά ένα αθώο νέο, εσένα, που σ’ αγαπούσε όλο το Ηράκλειο κι αυτή η ίδια κρυφά!.....  Άπειρη, επιπόλαιη, αφελής ήταν, όπως την χαρακτήρισες.

ΕΥΓΕΝΙΟΣ.  Το ίδιο πιστεύω κι’ εγώ …. για να κλείσει -κάποτε- η υπόθεση μου. 

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ.  Γι’ αυτό  -ίσως-  μετά, να τσακώθηκε μαζί του και να μην ήθελε να κρατήσει το παιδί του, που κυοφορούσε!..... Θα ήταν το παιδί ενός δολοφόνου και διαρκώς θα της θύμιζε το κακούργημα που είχε διαπράξει εναντίον σου.

ΕΥΓΕΝΙΟΣ.  Μεγάλη η πιθανότητα να έχουν έτσι τα πράγματα. Μέχρι ενός ορίου λοιπόν η ευθύνη της,  που λόγω και της  ηλικίας της ελαφρύνεται κατά πολύ.

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ.  Αχ  Ευγένιε, ποτέ δεν έμαθες τις γυναίκες!... Το δακτυλάκι σου να είχες κουνήσει  μια μόνη  φορά από τις εκατοντάδες που είχες μπαινοβγεί στο σπίτι τους, το κακό δεν θα σου είχε συμβεί... Και κάτι παραπάνω: Σήμερα θα ήσουνα από τους πλουσιότερους και ευτυχέστερους  οικογενειάρχες  του  Ηρακλείου.

ΕΥΓΕΝΙΟΣ.  Ο μεγάλος μας Νίκος  Καζαντζάκης θεωρούσε το ν’ αφήνει ένας άντρας να κοιμάται μοναχή μία γυναίκα, που γνωρίζει ότι θέλει να κοιμηθεί  μαζί του, σαν την μεγαλύτερη αμαρτία…. Μα και κλασσικοί  ποιητές έχουν περιγράψει την θλίψη της Περσεφόνης και την οργή και κατάρα της Αφροδίτης για την συμπεριφορά του Αδώνιδος,…… τον θυμό των Θεών και την τιμωρία που περιμένει εκείνους που απορρίπτουν τον έρωτα….

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ. (Στενοχωρημένη – αγανακτισμένη)… Όλα τα ‘ξερες και από νέος Νάκη! Τι σε ωφέλησαν;  Αμάρτησες και κατά τον Καζαντζάκη και κατά τους κλασσικούς συγγραφείς, αφού αγνόησες και δεν σεβάστηκες το υψηλότερο ανθρώπινο συναίσθημα, τον έρωτα μιας κοπέλας…. και σκληρά τιμωρήθηκες!…. (κλαίει)

ΕΥΓΕΝΙΟΣ.  Δεν μπορούμε ν’ αλλάξουμε τίποτα απ’ όσα έγιναν. Και δεν ωφελεί   καμία μεταμέλεια.     Μικρή παύση…. 

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ.  Ευγένιε, δεν το έχεις σκεφθεί ποτέ ίσως, όμως εγώ…. τώρα και σαν γυναίκα, διαισθάνομαι ότι το κακούργημα που άναντρα συντελέστηκε σε βάρος σου, ήταν κατά βάση ένα έγκλημα ζηλοτυπίας…… Ο Έριχ ήθελε να απαλλαγεί από σένα και γι’ αυτόν τον σημαντικό λόγο. Καταλάβαινε ότι η Μαρία σ’ αγαπούσε κι αργά ή γρήγορα θα την κέρδιζες εσύ. Σαν να ήσουν αντεραστής του, σου  φέρθηκε.

ΕΥΓΕΝΙΟΣ.  Δεν θα μπορούσα να το έχω σκεφθεί, αφού μέχρι προ ολίγου αγνοούσα όσα η συζήτηση μας απεκάλυψε.... Έγκλημα ζηλοτυπίας;... Έγκλημα λόγω επαγγελματικού ζήλου των ναζιστών;…  Ως και ο πατέρας της Μαρίας θα μπορούσε να είχε παίξει άσχημο ρόλο σε βάρος μου, για ν’ απελευθερώσει την μπλεγμένη στην αντίσταση κόρη του… Αυτά στροβιλίζουν στο μυαλό μου….. 

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ. Ευγένιε, η Ναζιστική προβοκάτσια, χωρίς ή με την συμμετοχή της Μαρίας, είναι  προφανής.  Μόνο ερώτημα αν η Μαρία - στη δεύτερη περίπτωση-  γνώριζε ή όχι ότι  οι Ναζί  θα έφθαναν μέχρι και το έγκλημα της δικής σου σύλληψης……. Όχι, απάντησα ήδη εγώ. Διαφορετικά δεν θα με γύρευε στα “βουνιά και τα χαράκια” για να μου δώσει το κυοφορούμενο μωρό της.  Καθόλου τυχαία δεν  βρέθηκε στο χωριό μας μια μέρα. Έτσι κατέστρωσε το σχέδιο της, μετά την “προδοσία” της από τον Έριχ……. 

Η  Μυρσίνη μας είναι η έμπρακτη συγγνώμη της  για το έγκλημα που έκανε ο πατέρας του παιδιού της, σε βάρος σου…. Νόμιζε, ή από σημείωμα του πατέρα της πληροφορήθηκε, ότι πέθανες…. Γι’ αυτό βρήκε εμένα, γι’ αυτό ονόμασε εσένα πατέρα της κόρης της. Με αυτά ήθελε, όσο γινότανε, μη ομολογημένα, να εξιλεωθεί.

ΕΥΓΕΝΙΟΣ.  Λογική εξήγηση……. Όπως ξέρεις εγώ μέχρι σήμερα, μη ξέροντας τα περί εγκυμοσύνης της κλπ. και κρατώντας “μικρό καλάθι”, στις προς τρίτους διηγήσεις μου δεν έχω αναφερθεί ποτέ σε “ζηλοτυπίες” και “προβοκάτσιες’…… Χωρίς και να το πίστευα, έλεγα ότι:  Μια μαθήτρια, ανώνυμη πάντα, στο διάλλειμα του μαθήματος μου είχε βάλει στη τσέπη προκηρύξεις της οργάνωσης μας και δεν είχε προλάβει να με προειδοποιήσει, αφού μας αιφνιδίασε όλους η είσοδος των Γερμανών…  Όντως, κάτι τέτοια τα έκανε και στο σχολείο με τους συμμαθητές της…. η αθεόφοβη….. Επικίνδυνα  ανεύθυνες  πράξεις ασφαλώς….. Αυτό όμως ήταν το ταμπεραμέντο της.  

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ.  (Με το κεφάλι μέσα στις παλάμες της)….  Όλες τις αλήθειες πρέπει να τις ανασύρουμε μέσα από την αχλύ  μυστηρίου και τις ψευτιές που έχουνε βυθιστεί και τις περιβάλλουν!.... Στο Ηράκλειο και στα Χανιά, στους τόπους μαρτυρίου σου, όπου με τον άντρα μου σε γυρεύγαμε τρελαμένοι, σε θεωρούσαν μυστηριώδη άνθρωπο με “χίλια ονόματα”, που με τα βασανιστήρια θα τους αποκάλυπτες παρακλάδια του αντιστασιακού δικτύου της Κρήτης…. Ψέμα!…. Μόνη αλήθεια τα βασανιστήρια, οι ταλαιπωρίες και οι κατατρεγμοί σου… μέχρι και σήμερα….

ΕΥΓΕΝΙΟΣ.  Ιφιγένεια, εκατομμύρια άνθρωποι και πιο αναίτια από μένα, έχουν υποστεί πολύ χειρότερα… Εγώ όχι μόνο ζω ακόμα, αλλά θεωρώ και σπουδαίο ότι ποτέ κανείς άνθρωπος δεν έχασε την ζωή του εξ αιτίας μου… Αυτά είναι τα “κατορθώματα” μου στη ζωή μου…..  

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ.  (Με νόημα) Ευγένιε, αν βρίσκαμε την Μαρία απ’ ευθείας, μόνη της εννοώ, θα μας μιλούσε ειλικρινά; Τόσα χρόνια έχουνε περάσει. Τι μπορεί να φοβάται... Μήπως και  επ’ ευκαιρία του γάμου της Μυρσίνης, θα ‘ταν μια καλή αφορμή να ξεκαθαρίσουμε το παρελθόν, να απελευθερώσουμε τις ψυχές μας απ’ όσα τις βαρύνουν τρεις δεκαετίες τώρα;

ΕΥΓΕΝΙΟΣ. Το φοβάμαι Ιφιγένεια!.... Το ν’ αντικρίσεις την αλήθεια, είναι ισοδύναμο με το να αντικρίσεις τον Θεό…..

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ. Δεν πρέπει όμως, αν μπορούμε, να την μάθουμε την αλήθεια;… (Με διερευνητικό ύφος)….. Ευγένιε, μου επιτρέπεις, πολύ διακριτικά, να επιδιώξω μια καταρχήν επαφή;...  Σαν μάνες  εγώ κι η Μαρία,  μπορούμε και πρέπει να μιλήσουμε κάποια μέρα!

ΕΥΓΕΝΙΟΣ.  Είπαμε, το καλοκαίρι, που σχεδιάζουμε να κατεβούμε στο Ηράκλειο να δούμε τους συγγενείς μας, μπορώ ν’ αναζητήσω παλιούς φίλους και να φθάσω μέχρι τους Καστρινούς. Οι γονείς της θα ζουν, ήτανε νέοι το ’44. Η Μαρία είχε και δυο μικρότερα αδελφάκια, στο δημοτικό σχολείο πηγαίνανε τότε. 

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ.  Δεν χρειάζεται να περιμένουμε 3-4 μήνες μέχρι το καλοκαίρι. Εδώ και τώρα θα μπορούσα να βρω εγώ μια άκρη με την…. μυστηριώδη  Μαρία Καστρινού.

ΕΥΓΕΝΙΟΣ. Ιφιγένεια, κάτι ξέρεις εσύ και μου το κρύβεις! Προ ολίγου, πάλι προδόθηκες μόνη σου, δεύτερη φορά σήμερα!..... Σου ξέφυγε και είπες ότι η Μαρία… “μέχρι και σήμερα έχει κρυφή την εγκυμοσύνη της από τους δικούς της” και ότι…. “έχει αποκτήσει τρία ακόμα παιδιά με τον άντρα που παντρεύτηκε”… Πως αλήθεια τα γνωρίζεις αυτά;… Μη μου κρύβεις πια άλλα μυστικά! Σε παρακαλώ!

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ. (Με απολογητικό ύφος)…. Συγγνώμη αδελφέ μου, έπρεπε να στο ‘χα πει αμέσως….. Φέρθηκα “κουτοπόνηρα” και στο έκρυψα… Λυπάμαι ειλικρινά!..... Δεν ήξερα όμως πότε και πως να στο  πω... Πριν μία εβδομάδα δέχθηκα ένα τηλεφώνημα. Αναγνώρισα μια φωνή που είχα να την  ακούσω  από τον Αύγουστο του ’44.

ΕΥΓΕΝΙΟΣ.  Επανεμφανίστηκε η Μαρία λοιπόν!  Πως έγινε αυτό;  Υπήρξε αφορμή;

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ. Δεν μου ανέφερε κάποιο ιδιαίτερο λόγο, πλην της επιθυμίας της να μάθει για το παιδί της.  Λίγο είναι αυτό;

ΕΥΓΕΝΙΟΣ.  Καθόλου.

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ.  Φρόντισε και συναντηθήκαμε! Μυστικά, ήσυχα. Στο μισοσκόταδο του παταριού μιας καφετέριας. Με ρώτησε και της μίλησα για την Μυρσίνη και τον επικείμενο γάμο της, για το συγχωρεμένο τον άντρα μου και ασφαλώς για σένα, για την υγεία σου ιδιαίτερα. Νομίζω με πολύ ενδιαφέρον με  άκουσε σε όλα.

ΕΥΓΕΝΙΟΣ.  Να ‘ναι καλά!..... Για τον μύθο της δικής μου πατρότητας και για τα της σύλληψης μου,  σε διαφώτισε καθόλου μιλώντας  διαφορετικά σε σχέση με  αυτά που σας είχε πει πριν 31 χρόνια; 

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ.  Δεν είχε την τόλμη….. Αλλιώς θα είχα μάθει και θα σου είχα πει βρε Ευγένιε! Δεν θα κάναμε σήμερα τόσες υποθέσεις!

ΕΥΓΕΝΙΟΣ.  Σωστά…… Δεν είναι κι εύκολο να πεις όλη την αλήθεια!  Χρειάζεται τόλμη. Ίσως την βρει κάποια επόμενη φορά, αν υπάρξει συνέχεια….. Σου έδωσε τηλέφωνο ή διεύθυνση της; Κανονίσατε να ξανασυναντηθείτε;

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ. Όχι, δεν θέλησε. Κράτησε για τον εαυτό της τις πρωτοβουλίες….  Όμως  φεύγοντας στο τέλος της συνάντησης, προέβη σε μια χειρονομία που με άφησε άναυδη, καθώς μ’ αιφνιδίασε…. Μου έδωσε μια τραπεζική επιταγή. Δώρο την χαρακτήρισε, στην “κοινή” μας θυγατέρα.  Αρνήθηκα να την δεχτώ στην αρχή, όμως δεν την πήρε πίσω… Τελικά την κράτησα.

ΕΥΓΕΝΙΟΣ. Προ ολίγου που κάναμε τους οικονομικούς μας υπολογισμούς και αναζητούσαμε πηγές, δεν την ανέφερες διόλου. Είναι μικρού ποσού; αμελητέου στα μεγάλα έξοδα μας; την έχεις εισπράξει;

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ. Δεν την έχω δει καν! Ο λευκός φάκελος μέσα στον οποίον είναι, παραμένει κλειστός, όπως μου τον έδωσε. Σκέπτομαι – μάλλον -  να την γυρίσω στο κατάστημα της τράπεζας που την εξέδωσε…. (Στενοχωρημένη)  Και αυτό γιατί δεν καταδέχομαι ούτε δραχμή να δώσει άλλος για το “δικό μου” το παιδί...

ΕΥΓΕΝΙΟΣ.  Μην στενοχωριέσαι  Ιφιγένεια!..... Δεν μπορεί κανείς να μας εξαγοράσει.… Πήγαινε στην τράπεζα και επέστρεψε την.

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ.  Σκέφτομαι όμως και τ’ άλλο…… Μην είναι καλλίτερα να την δώσω στον πατέρα Γερβάσιο;  Τόσες ανάγκες έχει να καλύψει, για το φιλανθρωπικό έργο της εκκλησίας.

ΕΥΓΕΝΙΟΣ.  Είναι μια σωστή σκέψη… όμως να σου πω:  Τα χρήματα της επιταγής η Μαρία έδωσε για την Μυρσίνη και μόνον γι’ αυτήν, ασφαλώς…. Αν εμείς δεν τα θέλουμε, το πιο σωστό είναι να της τα επιστρέψουμε, για να  τα διαθέσει  σε όποια πράξη φιλανθρωπίας θέλει αυτή.   

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ. Σωστά… Είναι σαν να θέλουμε να κάνουμε μνημόσυνο με ξένα κόλλυβα… (Ανοίγοντας συρτάρι τραπεζιού ανασύρει τον φάκελο. Μονολογεί)…. Να δω σε ποιά τράπεζα θα πάω… (Με μαχαιράκι ανοίγει τον φάκελο)…  Είμαι πολύ περίεργη και τι ποσόν μας έχει βάλει….

ΕΥΓΕΝΙΟΣ.  Δεν θα είναι μικρό! Ο Γιώργης Καστρινός ήτανε άρχοντας. Δεν ξέρω βέβαια αν η Μαρία είναι σήμερα  πλούσια και γενναιόδωρη. 

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ. (Κατάπληκτη, χαρούμενη, βλέποντας την επιταγή που ανέσυρε μέσα από τον φάκελο) Ευγένιε, δεν πιστεύω στα μάτια μου…. Το γράφει όμως καθαρά αριθμητικά και ολογράφως… Μάντεψε!

ΕΥΓΕΝΙΟΣ.   Πέντε χιλιάδες δραχμές;  ( διστακτικά)…. Πολλά είπα;  Τρεις;

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ.  Μόνον!…. (Έκρηξη χαράς)  Εκατό χιλιάδες!...  Ευγένιε σωθήκαμε!

ΕΥΓΕΝΙΟΣ. Ναι Ιφιγένεια. Όντως! Θα λύναμε όλα τα προβλήματα μας….  αν, βέβαια,… δεν είχαμε αποφασίσει να της τα επιστρέψουμε!

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ. Μα, δικιά μας δεν είναι η επιταγή; Την κλέψαμε; (Ξαναβλέπει την επιταγή)… Καθαρά δικιά μας. Το γράφει: “Εις διαταγήν Ιφιγένεια Πέτρου Μαρκοπετράκη”..… Εκατό χιλιάδες! Ολογράφως και αριθμητικά… Εκατό χιλιάδες δραχμές!...... Ως και διαμέρισμα αγοράζουμε!.... Έλα τώρα Νάκη μου, μην φέρνεις δυσκολίες….. Μια σκέψη κάναμε προηγουμένως!

ΕΥΓΕΝΙΟΣ. H προηγούμενη σκέψη μας είναι η σωστή, αφού βασίζεται στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια!

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ. (Στενοχωρημένη)…… Ας κρατήσουμε τουλάχιστον τα μισά χρήματα! Πολύ δίκαιο!  (Παρατηρεί ότι ο αδελφός της δεν φαίνεται να συμφωνεί)… Έστω 20 - 30 χιλιάδες,  για να κάνουμε τον καθώς πρέπει γάμο  που λέγαμε…

ΕΥΓΕΝΙΟΣ. Μα υπολογίζαμε -ακριβέστατα- ότι κάπου δυόμισι - τρία χιλιάρικα υπολειπόμασταν….. Άντε δυο - τρεις χιλιάδες παραπάνω για να μην πάμε πίσω τον Απόστολο στα γραμμάτια του και την σπιτονοικοκυρά μας στο νοίκι. Πως φθάσαμε τα 20 ή τα 30;... Σκάει πλατύ χαμόγελο…….

Ιφιγένεια…. συγνώμη! Για το παιδί σου δόθηκαν τα χρήματα και “εις διαταγήν” σου….. Η κατά φύση μητέρα του τα προσφέρει και δεν μας επιτρέπεται να αμφισβητήσουμε τις αγαθές της προθέσεις…. Σε καλή μεριά, λοιπόν, όλα αυτά τα λεφτά και να ‘ναι ευτυχισμένη η κοπελιά μας στην νέα της οικογένεια!

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ.  (Πανευτυχής τον αγκαλιάζει)….. Εσύ που πρόταξες τα στήθη σου στον κατακτητή, που έχασες υγεία, ακεραιότητα και χαρές της ζωής, εσύ μας έφερες αυτά τα λεφτά στο σπίτι… Ο γενναίος,  ο ήρωας …

ΕΥΓΕΝΙΟΣ.  Ε!  Πολύ φόρα πήρες! Επικερδέστατη λοιπόν η δουλειά του γενναίου και του ήρωα!  Ελπίζω  Ιφιγένεια,  να μην τα λες αυτά και αύριο, όταν θα έχω ‘ποθάνει….. Θα ντρέπομαι εκεί που θα είμαι μακριά και…… δεν θα έχω τρόπο να σε διορθώνω!  

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ. Πάντως είτε έτσι, είτ’ αλλιώς, νομίζω πρέπει να ευχαριστήσουμε την Μαρία, έστω τηλεφωνικά. Τις προάλλες που συναντηθήκαμε την αποπήρα γι’ αυτή την  χειρονομία της. Δεν της μίλησα με ευγενικό τρόπο….. Πως να  βρίσκαμε ένα τηλέφωνό της;

ΕΥΓΕΝΙΟΣ. Να σου πω. Σε κάθε συναλλαγή στην τράπεζα, εκτός των άλλων σου  ζητάνε και  τον αριθμό του τηλεφώνου σου…

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ. Σωστά!.... Θα τηλεφωνήσω στον φίλο μας τον Λεωνίδα  (κοιτά το ρολόι της)… δεν θα έχει φύγει ακόμα απ’ το γραφείο του κι’ αυτός θα μας τον βρει, αφού εργάζεται στην  “Ιονική και Λαϊκή”, τη τράπεζα που εξέδωσε την επιταγή…. Ψάχνει στον τηλ. κατάλογο της, βρίσκει, τηλεφωνεί… Γεια σου Λεωνίδα! Η Ιφιγένεια είμαι. Τι κάνεις;…. Σε ενοχλώ μήπως στην δουλειά σου;…. Όλα καλά…. Ναι ετοιμαζόμαστε για το γάμο…. Άκου τι θέλω, μην σε καθυστερώ. Μια γνωστή μου και πελάτισσα σας, προ ολίγων ημερών εξέδωσε από κατάστημα της τράπεζας σας επιταγή σε διαταγή μου……..  Όχι, όχι, δεν έχω πρόβλημα με την επιταγή, προς Θεού. Το τηλέφωνο της ψάχνω να βρω και σκεφθήκαμε εδώ με τον Ευγένιο ότι εσείς καταγράφετε τέτοια στοιχεία στα έντυπα σας….. Ναι, αμέσως… (Διαβάζει από την επιταγή) Ο αριθμός επιταγής -πάνω αριστερά- είναι: γράφεις;…. 38806782-4… Να επαναλάβω;…. Σωστά… Ευχαριστώ Λεωνίδα.        Κλείνει το τηλέφωνο…. Σε  λίγα λεπτά θα μας πάρει τηλέφωνο και θα μας πει.    Μικρή παύση….

ΕΥΓΕΝΙΟΣ.  Ιφιγένεια, η δικιά μας γενιά γνώρισε πoλέμους και συμφορές.  Ως εδώ, να πούμε! Ας μην κληροδοτήσουμε  στα βλαστάρια μας πικρούς καρπούς από τα δικά μας λάθη και τα εγκλήματα των ανώμαλων εποχών που ζήσαμε... Είδες η Μαρία. Έκανε την υπέρβαση της! Είναι φανερό ότι προσπαθεί κι’ αυτή να ξεπεράσει…..  Κτυπά το τηλέφωνο…..

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ. Ο Λεωνίδας θα ‘ναι.. (Σηκώνει το τηλέφωνο) …. Εμπρός:... Λεωνίδα είσαι αητός, σ’ ευχαριστούμε πολύ…. Ναι, ασφαλώς, μας αρκεί ένα επαγγελματικό τηλέφωνο της κυρίας Καστρινού. Θα βρούμε την άκρη εμείς……. Καταλαβαίνω η τράπεζα οφείλει να τηρεί εχεμύθεια σε προσωπικά στοιχεία των πελατών….. Γράφω…… Σημειώνει σ’ ένα χαρτάκι…..  Ωραία! Το έγραψα….Πως; “Κλινική Ρενάκ”;…. (Ανήσυχη)……. Εκεί να την ζητήσω δηλαδή; Εκεί εργάζεται;.... Είναι η ιδία η κλινικάρχης!….. Μαρία Renaque, σύζυγος Denis Renaque, Ελβετού υπηκόου, το γένος Γεωργίου Καστρινού….. Κατάλαβα, από τον προσωπικό λογαριασμό της τα χρήματα της επιταγής…. Λεωνίδα σ’ ευχαριστώ ξανά…. Ναι, μην ανησυχείς…. Πολλά φιλιά στην Λίτσα…. Θα τα πούμε. Γεια….. Κλείνει το τηλέφωνο…… Μικρή σιωπή….. Εμβρόντητοι και οι δύο……

ΕΥΓΕΝΙΟΣ.  Τέτοια σύμπτωση;… Τι παιχνίδια η τύχη μας παίζει πολλές φορές….

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ. Τι να πω!......Τη θυμάσαι, έστω αμυδρά, πριν χάσεις τις αισθήσεις σου στα χέρια της;

ΕΥΓΕΝΙΟΣ. Μια θολούρα είχα….. Δεν ήμουν σε θέση να διακρίνω χαρακτηριστικά προσώπων…. 

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ. Το επεισόδιο σου στην πόρτα της -λοιπόν-  ήταν η αιτία  που μας ξαναθυμήθηκε μετά από τόσα χρόνια…… Η αλλοπρόσαλλη και ανεξήγητη  συμπεριφορά της στην κλινική της οφείλονταν στο ξάφνιασμα της σαν σε αναγνώρισε….

ΕΥΓΕΝΙΟΣ. (Πικρά) Ίσως νόμισε ότι βρικολάκιασα, αφού μέχρι εκείνη τη στιγμή με θεωρούσε πεθαμένο…. κι’ ως γνωστόν οι βρικόλακες δεν έχουν ανάγκη από φάρμακα και γιατρούς, αφού είναι αθάνατοι!

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ. Στενοχωρημένη… Τέτοιο “παραμύθιασμα”, λοιπόν, μας έκανε η ψεύτρα, η υποκρίτρια…. Και ‘μεις οι αφελείς πιστεύαμε όσα μας έλεγε και συγκινούμαστε κιόλας!... Τώρα εξηγούνται όλα!.. (Κρύβει το πρόσωπο της με τα χέρια της)…. Γι’  αυτό σ’ άφησε αβοήθητο μέσα στην κλινική της… Για ν’ αποτελειώσει ό,τι ξεκίνησε το ’44…. (Τα παίρνει στο κρανίο!)…. Και για να συγκαλύψει το έγκλημα της η… “βρώμα”!  

Σκίζει με μανία την επιταγή! Τσαλακώνει και πετάει σε καλαθάκι σκουπιδιών τα χαρτάκια. Την πιάνουν γοερά κλάματα…… Αίφνης ακούγεται από την πόρτα εισόδου στο χωλ, η χαρούμενη φωνή της Μυρσίνης που μπαίνει στο σπίτι….

ΜΥΡΣΙΝΗ. (Από το χωλ, χωρίς να φαίνεται στο δωμάτιο)…..  Μαμά,  θείε,  ήρθα!

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ. Φυλάσσοντας βιαστικά τον χρυσό σταυρό, στο συρτάρι. Σκουπίζει τα δάκρυα της…  Καλώς το κορίτσι μας!.... Σε περιμένουμε να μας πεις πως πέρασες...

ΜΥΡΣΙΝΗ. (Μπαίνει στο δωμάτιο χαρούμενη, φουριόζα, φιλά μαμά και θείο)...  Όλα πήγανε καλά σήμερα…… Όμως πεινάω!...  Πεθαίνω της πείνας…..  Είναι έτοιμο το φαγητό;

ΕΥΓΕΝΙΟΣ.  Ποιος σου φταίει;  Για να ‘σαι κομψή στο γάμο, μέρες τώρα τρέφεσαι με μαρουλόφυλλα και καρότα.  

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ. Σηκωνόμαστε… Τα λέμε στο τραπέζι…. Σήμερα έχω κάνει ένα φαγητό, που αρέσει σ’ όλους μας….. Ντολμαδάκια με κιμά. Με φρέσκα αμπελόφυλλα. Τα ‘χω κι αυγοκόψει...

Σηκώνονται από τα καθίσματά τους για να πάνε στην τραπεζαρία τους. Μαμά και κόρη υποβοηθούν τον Ευγένιο, που όντας άρρωστος, έχει αργές κινήσεις…..

ΜΥΡΣΙΝΗ. (Πηγαίνοντας προς την τραπεζαρία, αδιάφορα)…..Το πρωί μου τηλεφώνησε ο Νίκος, ο δημοσιογράφος. Μ’ ευχαρίστησε για την πρόσκληση του γάμου που του έστειλα. Σας στέλνει χαιρετισμούς, στο θείο ειδικά, θερμότατους. Θα έρθει εξάπαντος στο γάμο μου και μου επανέλαβε ότι μας θέλει πάντα φίλους…... Ακούστε όμως και τι άλλο μου είπε… Θα “πέσετε από τα σύννεφα”!  Ξέρετε ποιος πέθανε;

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ.  Που να ξέρουμε παιδί μου;

ΜΥΡΣΙΝΗ.  Θα λυπηθείτε……κι’ εγώ λυπήθηκα…..  παρ’ όλο που δεν μας είχε φερθεί σωστά με την παράξενη συμπεριφορά της….  η “στριμμένη”!

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ. (Έντρομη)  Θεέ μου… η...

ΜΥΡΣΙΝΗ.  Η  Μαρία Ρενάκ!..... Καστρινού το πατρικό της επώνυμο…. Ήτανε και συμπατριώτισσα μας, από το Ηράκλειο…..

ΕΥΓΕΝΙΟΣ.  Πότε και  πως έγινε αυτό Μυρσίνη;  Ήτανε ξαφνικό;

ΜΥΡΣΙΝΗ.  Ξαφνικό και απρόσμενο… Σαν όλες τις αυτοκτονίες!  Σήμερα το πρωί έγινε γνωστό. Και ήταν η γυναίκα 50 μόλις χρόνων……  Η είδηση έπεσε σαν κεραυνός στον χώρο των γιατρών, που ο Νίκος καλύπτει δημοσιογραφικά. Αύριο, λέει, θα είναι σε θέση να ξέρει περισσότερα. Υπάρχει επιστολή της που εξηγεί τους λόγους του απονενοημένου της διαβήματος. Φέρεται, εντελώς πρόσφατα, να έχει γράψει και διαθήκη……

ΕΥΓΕΝΙΟΣ.   Ο Θεός ας  αναπαύσει την ψυχή της…

ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ.  Μα πως;…. Δεν το πιστεύω!...  Φαρμακώθηκε;…  Με πιστόλι μήπως;

ΜΥΡΣΙΝΗ.  Πολύ πιο τραγικά!  Κρεμάστηκε με σχοινί από ένα κλωνάρι συκιάς στον κήπο του εξοχικού της σπιτιού, όπου είχε πάει μόνη….. Κρεμάστηκε σε μια συκιά, όπως ο Ιούδας ο Ισκαριώτης……  που πρόδωσε τον Ιησού Χριστό για να τον σταυρώσουν….

Τ Ε Λ Ο Σ