Ένα «οικονομικό παράδοξο» και ένα ποίημα του Αντίπατρου!

 

Ένα «οικονομικό παράδοξο» και ένα ποίημα του Αντίπατρου!

       Σε πρόσφατη (5/6/2023) ανάρτηση του στο fb, o Γιώργος Γιώτης αναφερόμενος στον,  από τους πιο σημαντικούς οικονομολόγους του 20^ου αιώνα, Τζον Μέιναρντ Κέινς (1883 – 1946) έγραψε γι’ αυτόν, μεταξύ άλλων:

……. “Στο βιβλίο του «Οικονομικές πιθανότητες για τα εγγόνια μας», ο Κέινς είχε προβλέψει (ορθώς) ότι μέχρι περίπου τη σημερινή εποχή (κατά τις αρχές του 21ου αιώνα) το βιοτικό επίπεδο θα αυξανόταν κατά τέσσερις με οκτώ φορές.

        Ατύχησε όμως στην πρόβλεψή του ότι σε έναν αιώνα οι άνθρωποι θα δούλευαν μόλις τρεις ώρες την ημέρα (για να παραγάγουν όλα όσα χρειάζονται για την επιβίωση και την άνεσή τους), ότι τα μεγάλα οικονομικά προβλήματα θα επιλύονταν και ότι θα επικρατούσε ο πολιτισμός του ελεύθερου χρόνου (δυστυχώς όμως οι ώρες εργασίας δεν έχουν μειωθεί από τις αρχές της δεκαετίας του ’80...).”

      Αυτή, η διάψευση της πρόβλεψης του Κέινς για την μείωση των ωρών εργασίας των εργαζομένων, ως από την εκπληκτική πρόοδο της εκμηχάνισης της εργασίας που συντελείται εδώ και δυο αιώνες  ακατάπαυστα και με ολοένα μεγαλύτερους ρυθμούς, μου θύμισε:

1) Τους μακρείς και σκληρούς αγώνες εργαζομένων ενάντια στην εισαγωγή μηχανών σε εργοστάσια, με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα τους «λουδίτες»……

       …… Ο Λουδισμός ή Λουδιτισμός (αγγλ. Luddism) υπήρξε ένα εργατικό κίνημα στις αρχές του 19^ου αι. στην Αγγλία, από υφαντουργούς, οι οποίοι εξεγέρθηκαν φοβούμενοι ότι θα χάσουν τη δουλειά τους, από τα νέα ηλεκτροκίνητα μηχανήματα, που οι εργοστασιάρχες θα χρησιμοποιούσαν στο εξής. Για την καταστολή του κινήματος των «λουδιτών» είχε επέμβει τότε ακόμα και ο στρατός.

2) Τις προειδοποιήσεις του Κάρολου Μαρξ στο έργο του: «Κεφάλαιο» (τόμος πρώτος, 1867), ότι, η εισαγωγή μηχανών στη παραγωγή, ενώ αυξάνει την παραγωγικότητα, δεν ωφελεί ή ελαφρύνει τον εργάτη και τον μισθωτό, με αντίστοιχη αύξηση αποδοχών, ή μείωση των ωρών εργασίας. Αντίθετα, επιτρέπει στον κεφαλαιοκράτη άντληση μεγαλύτερης υπεραξίας. Και βέβαια αυτό το φαινόμενο το χαρακτήρισε «οικονομικό παράδοξο (αντίφαση)».    

 3) Ένα ……. ποίημα του Αντίπατρου του Σιδώνιου!

Ο Αντίπατρος ήταν Έλληνας συγγραφέας και ποιητής του 2^ου - αρχές του 1^ου π.Χ. αι., από την πόλη Σιδώνα της Φοινίκης.  Έζησε στη Ρώμη, όπου απολάμβανε μεγάλης εκτίμησης σαν ποιητής. Ο Μελέαγρος τον περιέλαβε στο “Στέφανo” του. Στην “Παλατινή Ανθολογία” σώζονται 80 τουλάχιστον επιγράμματά του.

Ένα ποίημά του Αντίπατρου του Σιδώνιου, όπου χαρμόσυνα χαιρετά την εφεύρεση του νερόμυλου, που απελευθερώνει τις γυναίκες - εργάτριες από την σκληρή δουλειά του αλέσματος του σταριού,  είναι το πιο κάτω:

 

«Ξεκουράστε το χέρι από το άλεσμα, ω μυλωνούδες,

και κοιμηθείτε ήσυχα.

Του κάκου ο κόκορας ας φωνάζει το πρωί για σας!

Η Διώ(νη) ανέθεσε στις νύμφες τη δουλιά των κοριτσιών,

και τώρα αυτές χοροπηδούν πάνω στις φτερωτές.

Έτσι που κυλάνε οι άξονες με τα αδράχτια τους,

 γυρίζουν το βάρος της μυλόπετρας που κυλά.

Ας ζήσουμε τη ζωή των πατέρων μας, κι ας χαρούμε,

χωρίς να δουλεύουμε,

 τα δώρα που μας χαρίζει η θεά»!